Dr Parwiz FarHad

28/06/2022

17/04/2022

ذایقه
عبارت از یک کیفیت حسی است که توسط آخذه های کیمیاوی زبان، دهن، و بلعوم وساطت میشود.

حسیت ابتدایی ذایقه
1. ذایقه ترش
توسط اسید بوجود می آید. شدت ذایقه ترش متناسب به لوگاریتم غلظت آیون هایدروجن است. توسط نصف خلفی هر کنار زبان درک میشود.
2. ذایقه نمکین
توسط نمک های آیونیزشده بوجود می آید. کتیون ها مسؤول ذایقه نمکین است.
توسط نصف قدامی هر کنار زبان درک میشود.
3. ذایقه شیرین
توسط صنوف متعدد مالیکولها مثلا قندها، گلوکوز، الکول، الدیهایدها و کتیون ها وغیره بوجود می آید.
توسط نوک زبان درک میشود.
4. ذایقه تند
توسط مواد عضوی حاوی نایتروجن و الکلویدها مانند کوینین، کافین و نیکوتین بوجود می آید.
توسط خلف زبان درک میشود.
اهمیت
ذایقه تند باعث میشود تا شخص غذای سمی را درک نماید.(سموم معمولاً الکلویدها هستند).

قدمه برای ذایقه
کمترین غلظت یک ماده که ذایقه آن شناخته شده بتواند بنام قدمه آن یاد میشود.

تطابق ذایقه
شدت احساس ذایقه به اثر کاربرد دوامدار یک تنبیه ذایقی به مرور زمان تنقیص مینماید، این بنام تطابق ذایقه یاد میشود.

کوری ذایقه (Ageusia)
زمانیکه احساس ذایقه درک شده نتواند بنام ageusia یاد میشود.

جوانه های ذایقی
1. یک جوانه ذایقی مرکب از حجرات حمایوی sustentacular و حجرات ذایقی اخذوی است.
2. نوک خارجی حجرات ذایقی در اطراف یک سوراخ ذایقی بسیار کوچک صف ارایی مینماید.
3. از نوک هر حجره ذایقی microvilli یا موهای ذایقی به طرف خارج بداخل سوراخ ذایقی برامده و به جوف دهن میرسند.
4. مایکروویلای Microvilli سطح اخذوی را برای ذایقه مهیا میسازد.

موقعیت جوانه های ذایقی
1. بالای جدارهای circumvalate papillae را محصور نموده است.
2. بالای fungiform papillae زبان.
3. بالای foliate papillae در امتداد کنار وحشی زبان.
4. بالای حنک.
5. بالای tonsillar pillars.
6. در اطراف nosopharyngea.

مکانیزم حسیت جوانه های ذایقی
تنبیه ذایقی (مواد) در سطح غشای موهای ذایقی جذب می شود ← حجرات ذایقی در مقابل سودیم نفوذ پذیر میشوند ← دیپولرایزیشن حجرات ذایقی ← سیالات از طریق الیاف عصبی ذایقی به سیستم عصبی مرکزی ارسال میشوند.

مسیر ذایقه
1. نیورون آردر اول
• از 2/3 قدامی زبان ← عصب لسانی← Corda tympani ← عصب وجهی (vii) ← tractus solitarious
• از 1/3 خلفی زبان  عصب glossopharyngheal (IX) ← tractus solitarious
• از قاعده لسان و بلعوم ← عصب vagus (x) ← tractus solitarious
2. نیورون آردر دوم
از هسته های tractus solitariousبه تلاموس
3. نیورون آردر سوم
از تلاموس به نوک سفلی postcebtral gyrus در قشر parietal

چرا هنگام بلع لعاب تولید می شود ؟
بخاطریکه سیالات tractus solitarious مستقیماً بداخل نوات علوی و سفلی منتقل میشود.

ترجیحیت ذایقه
معنی آن اینست که یک حیوان انواع خاص غذهاهای را به سایر غذاها ترجیح داده و انتخاب مینماید.

شیرین ترین مواد
پی چهارهزار P-4000 یک ماده بسیار شیرین بوده، شاخص شیرینی آن 5000 مراتبه نسبت به سکروز زیادتر است.
یادداشت: P-4000 منحیث یک عامل شیرینسازی استعمال شده نمیتواند بخاطریکه سمی است.

سکرین
نسبت به سکروز 675 مراتبه بیشتر شیرین است. منحیث عامل شیرینسازی استعمال میشود.
نواقص
1. سرطان-زا بوده میتواند.
2. در ابتدا مزه شیرین دارد اما بعداً ذایقه تند خواهد داشت.

سکسیسیف کانترست Successive contrast
بعد از اخذ شیرینی، زبان در مقابل ذایقه تند بیشتر حساس میشود . و برعکس ان هم صدق میکند

سیمیولتنیوس کانترست Simultaneous contrast
زمانیکه نمک بالای یک کنار زبان گذاشته شود درینصورت کنار دیگر زبان در مقابل شیرینی بسیار حساس میشود

16/04/2022

15/02/2022

#فزیولوژی خون (blood physiology)
(بخش سوم)

#هموگلوبين (Hb)
هموگلوبين يك پروتين مزدوج بوده و متشكل از heme و globin است.

#غلظت هموگلوبين در حجرات سرخ
‌أ) حجرات
حجرات سرخ هموگلوبين را تا 34g/100ml غليظ ساخته ميتواند.
‌ب) تمام خون
مردها = 16g Hb/100ml blood
خانمها = 14g Hb/100ml blood

#قدرت اتصالی آکسیجن هموگلوبين
هر گرام هموگلوبين ميتواند كه با 1.39ml آکسیجن تركيب شود.
1. مردها
توسط هر 100 مليليتر خون 21 مليليتر آکسیجن منتقل ميشود (يعني توسط 16 گرام هموگلوبين)
2. خانم ها
توسط هر 100 مليليتر خون 19 مليليتر آکسیجن منتقل ميشود (يعني توسط 14 گرام هموگلوبين)

#تشكل هموگلوبين
محل
اكثر مراحل آن در مايتوكاندريا واقع ميشود.
مراحل
‌أ. Acetic acid→ succinyl Co A
‌ب. 2 succinyl Co A + glycine → pyrrole
‌ج. 4 pyrrole → protoporphyrine IX
‌د. protoporphyrine IX + Fe++ → heme
‌ه. heme+ globin→ Hb chain

#انواع هموگلوبين
‌أ) Hb A=2α+2β
‌ب) Hb A2=2α+2Δ
‌ج) Hb F= 2α+2γ
‌د) Gower I Hb= 2 ζ+2ε
‌ه) Gower II Hb= 2α+2ε

#هموگلوبين غير نارمل
‌أ. Hb S: در اينصورت glutamate توسط valine در موقعيت شماره 6 در زنجير بيتا تعويض ميشود. (Hb داس مانند)
‌ب. Hb C: glutamate توسط lysine در موقعيت شماره 6 زنجير بيتا تعويض ميشود.
‌ج. Hb E: glutamate توسط valine در موقعيت 26 زنجير بيتا تعويض ميشود.
‌د. Methemoglobin: آهن را بشکل Fe++ دارد بدين لحاظ توانايي انتقال آکسیجن را ندارد.

#فوايد موجوديت Hb در داخل حجرات سرخ
براي اينكه هموگلوبين در دوران خون باقي بماند بايد در داخل حجرات سرخ باشد اما اگر در پلازما بصورت آزادانه موقعيت میداشت در آن صورت:
1. از طريق عروق شعريه بداخل فضا های بين الخلالي نفوذ مينمود.
2. از طريق غشاي گلوميرولي بداخل كپسول بومن نفوذ مينمود.
3. در مدفوع اطراح ميشد.
4. لزوجيت خون را افزايش ميداد.
5. در عروق شعريه كوچك ترسب مینمود و باعث انسداد انها ميشد.
6. توسط مكروفاژها بلع شده و بليروبين را ميساخت.
7. فشار آزموتيك خون را تزايد ميداد.

#اندکس index رنگ
نسبت هموگلوبين بر حجرات سرخ بنام اندكس رنگ ياد ميشود.
اندازه: 0.85 تا 1
در انيمياي مكروسايتيك تزايد نموده در حاليكه در انيمياي ميكروسايتيك متناقص ميشود.

#متابوليزم آهن
سويه آهن در خون 50-175 μg/dl
سويه پلازمايي
1. مردها= 120-140μg/100ml
2. زنها= 90-120μg/100ml

#آهن كلي عضويت
مقدار مجموعي آهن عضويت =4-5 g
الف. Hb-65%
ب‌) Myoglobin-4%
‌ج) سيستم reticuloendothelial + كبد 15 تا 30 فیصد
‌د) مركبات متعدد آهن دار -1%
‌ه) تركيب با transferrin- 0.5%
‌و) ذخيره شده در كبد (ferritin و hemosiderin)

#مركبات آهن دار
‌أ. hemoglobin
‌ب. myoglobin
‌ج. cytochrome
‌د. cytochrome oxidase
‌ه. peroxidase
‌و. catalase

#جذب آهن
آهن در غذا بشكل هموگلوبين و مايوگلوبين ميباشد. پارچه هاي كوچك اين مركب توسط پينوسايتوز بداخل حجرات مخاطي معايي (جاييكه توسط لايزوزومها هضم شده و آهن به ترانسفرين آزاد ميشود) جذب ميشود.

#انتقال آهن
بعداز جذب، آهن با apotransferrin (يك بيتا گلوبولين بوده و توسط كبد ساخته ميشود) وصل شده و transferrin را ميسازد يعني آهن توسط ترانسفرين درخون منتقل ميشود.

#ذخيره آهن
1. آهن زايد با apoferritin تركيب شده و ferritin را ميسازد که مخصوصاً در hepatocyte ها ذخیره میشود.
2. مقادير کم آهن بشكل غير منحل آن كه بنام hemosiderin ياد ميشود، ذخيره ميشود. البته در صورتيكه تمام اپوترانسفرين مشبوع شود.

#هيموسدروسز (hemosidrosis)
حالتیست که توسط ذخیره شدن hemosiderin در بخش های مختلفه عضویت مشخص میشود.
انواع
• هموسدروس كبدي
• هموسدروس ريوي

#ضياع روزانه آهن
• مردها= 1 مليگرام در مدفوع
• خانمها= 2 مليگرام در مدفوع و خون حيض

#تنظيم آهن عضويت
آهن عضويت توسط ميزان تغييركننده جذب اهن تنظيم ميشود. اگر مقدار بيشتر اهن موجود باشد، ميزان جذب تنقيص ميابد و برعكس.

#تخريب حجرات سرخ
وقتيكه عمر 120 روزه حجرات سرخ به اتمام برسد ← شكنند میشود ← هنگام عبور از نقاط تنگ دوران يا پولپ سرخ طحال تمزق مينمايد.

#هیمولیز Hemolysis
تمزق حجرات سرخ كه توام با آزاد شدن هموگلوبين باشد بنام هموليز ياد ميشود.

#تخريب هموگلوبين
• بعداز هموليز هموگلوبين از حجرات سرخ آزاد ميشود.
• هموگلوبين توسط مكروفاژها بلع ميشود.
• هموگلوبين به heme و globin پارچه ميشود.
• هيم به آهن و porphyrin پارچه ميشود.
• آهن از مكروفاژها بداخل خون آزاد شده و بعدا توسط ترانسفرين به مخ عظم منتقل ميشود. و يا اينكه غرض توليد حجرات سرخ جديد منتقل ميشود يا به كبد و ساير انساج غرض ذخيره شدن (بشكل فريتين) منتقل ميشود.
• بليروبين از مكروفاژها بداخل خون ازاد ميشود و بعدا توسط كبد اخذ شده و بالاخره بداخل صفرا ازاد ميگردد.

#يرقان(Jaundice)
زرد شدن انساج از سبب سويه بلند بيليروبين بنام يرقان ياد ميشود.
انواع
‌أ) Prehepatic (hemolytic)
‌ب) Hepatic
‌ج) Post hepatic (obstructive)