12/04/2024
زندگی نامه امام ابو حنیفه، از تولد تا تجارت ازامامت تا وفات !!!
سال تولد امام ابوحنیفه (رح) ۸۰ھ است اسم مبارک شان نعمان و کنیت شان به ابوحنیفه (رح) شهرت دارد.
سلسله نسب امام ابو حنیفه(رح):
نعمان بن ثابت بن زوطی بن ماه یا مرزبان، عجمی النسل و از دیار پر افتخار افغانستان می باشد.
خطیب بغدادی(رح) از نواسه امام ابو حنیفه اسماعیل (رح) روایت می کند: که اسماعیل شجره خود را طوری بیان فرمود: اسماعیل بن حماد بن نعمان بن ثابت بن زوطی بن ماه است، جدم نعمان (رح) درسال۸۰ھ در خلافت عبدالملک بن مروان تولد یافته است پدر جدم ثابت در ایام صباوت خویش بشرف لقاء حضرت علی (رض) نیز پیوسته و اونها درحق شان دعا خیر فرموده.
امام ابو حنیفه تابعی است:
تابعی کسی را میگوید که با صحابه رسول الله ﷺ ملاقات و دیدار نموده باشد؛
امام علامه نووی (رح) شارح صحیح المسلم، علامه ذهبی (رح)، حافظ حجر عسقلانی (رح)، خطیب البغدادی (رح)، علامه سمعانی مصنف کتاب الانساب (رح)، زین الدین عراقی (رح)، سخاوی (رح)، ابوالمحاسن دمشقی (رح)، حماد (رح)؛ می نویسند:
شکی نیست که امام ابو حنیفه (رح) در سنه ۸۰ھ تولد شده و در آن ایام بسیاری از صحابه رسول معظم اسلام ﷺ حیات بودند و ابوحنیفه با بسیاری از صحابه رسول الله ﷺ ملاقات شرف حاصل نموده و در تابعی بودن امام ابوحنیفه هیچ شکی نمیباشد، اختلاف فقط در روایت است نی در رویت.
صحابه کرام (رض) که امام ابو حنیفه ملاقات نموده است:
(1) حضرت انس بن مالک(رض)
(۲)عبدالله بن اوفی (رض)
(۳حضرت طفیل (رض)
وغیره صحابه کرام که به روایات مختلف تا ۸۰ تن می رسد. (مقدمه ابن صلاح)
محدث بودن امام ابوحنیفه(رح):
ابو الحفص کبیر در کتاب خود مینویسد:
ابوحنیفه (رح) کم از کم از چهار هزار محدث روایت کرده است.
این امر چندان مبهم و پیچیده نیست چون علامه سخاوی (رح) در فتح المغیث به شمار کردن این محدثین پرداخته و نام های شانرا را ذکر نموده.
حافظ ابو المحاسن الشافعی (رح) در کتاب خود عقود الجمان تعداد محدثین و اساتیذ امام صاحب (رح) را سه صدتن ذکر و قید قلم نموده است.
تاریخ مختصر بغداد، تهذیب الکمال، تذکرة الحفاظ، تهذیب الاسماء واللغات، ملخص طبقات حافظ، تهذیب التهذیب، انساب سمعانی، موطا امام محمد، کتاب الاثار امام محمد، اینها همه به روایت محدث بودن امام ابو حنیفه(رح) و اخذ احادیث از محدثین مشهور وثقه که تعداد شان به هزاران می رسد تاید می کنند.
اولاد امام ابو حنیفه(رح):
اولاد حضرت امام ابو حنیفه به روایت نواسه و پسر شان حماد (رح) و اسماعیل(رح) چنین است؛ امام ابو حنیفه فقط یک پسر داشت بنام (حماد) که از مشهور ترین علماء عراق و عصر خود محسوب می شود که در سنة ۱۷۶ھ وفات نموده و چهار پسر از خود گذاشته است؛ ۱. عمر ۲. اسماعیل ۳. ابوحیان ۴. عثمان.
کنیت امام ابو حنیفه(رح):
کنیت امام ابو حنیفه(رح) به اسم اولاد شان ثابت نبوده و هیچ اولاد شان بنام حنیفه نمی باشد.
بلکه کنیت امام ابو حنیفه(رح) به اعتبار معنی وصفی (ابوالملة الحنیفة) است که خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: "واتبعوا ملة ابراهیم حنیفا"؛
پس کنیت امام ابو حنیفه به اساس همین آیة شریف نام گذاری شده.
تصنیفات امام ابو حنیفه(رح):
(۱) فقه اکبر؛
(۲) العام والمتعلم؛
(۳) مسند؛
(۴) کتاب الاثار؛
◀️ ️فقه اکبر: رساله مختصر در عقاید مسایل طبق عقاید (نسفی و شریفی) و دیگر کتب عقاید میباشد مثل محی الدین بن محمد بهاوالدین سنة۹۵۳ مولوی الیاس بن ابراهیم ایسنوبی مولوی احمد بن محمد المغادی حکیم اسحاق شیخ اکمل الدین ملاعلی قاری؛
◀️ العالم والمتعلم: رساله ایست که بیشر شاگردان امام صاحب انرا نقل نموده است.
◀️ مسندات: مسندات امام ابوحنیفه (رح) را ابو المویلد محمد بن محمود الخوارزمی المتوفی سنه ۶۶۵ھ است زمانی جمع آوری کرد که سفر به شام داشت و بعضی از اجهال شامی مانند اجهال امروزی وهابیون میگفتند که امام صاحب از خود هیچ اثری ندارد پس خواستم آثار ابوحنیفه (رح) را جمع آوری کنم:
(۱) مسند امام ابوالقاسم طلحه بن محمد بن جعفر شاهد؛
(۲) مسند حافظ ابوالحسن محمد بن المظفر بن موسی بن عیسی؛
(۳) مسند حافظ ابو نعیم الاصفهانی؛
(۴) مسند حافظ ابو عبدالله بن محمد بن یعقوب الحارثی البخاری المعروف بعبدالله؛
(۵) مسند شیخ ابوبکر محمد بن عبدالباقی بن محمد الانصاری؛
(۶) مسند ابو احمد عبدالله بن عدی الجرجانی؛
(۷) مسند امام حافظ عمر بن الحسن الاشنانی؛
(۸) مسند ابوبکر احمد بن محمد خالد الکلاعی؛
(۹) مسند امام احمد؛
(۱۰) مسند حماد بن امام ابو حنیفه؛
(۱۱) مسند آثار امام محمد؛
(۱۲) مسند امام ابوالقاسم عبیدالله بن العومام العدی، حسین بن محمد ابن خسرو بلخی المتوفی سنة ۵۲۳ ھ مسند حفصکی که بروی ملا علی قاری شرح نوشته و مسند امام وردی و مسند ابن البراز بر آنها شرح نوشته و قلمبند نموده است.
کتاب الاثار:
تالیف امام ابوحنیفه (رح) المتوفی سنة ۱۵۰ھ
روایت محمد بن الحسن الشیبانی (رح) المتوفی ۱۸۹ھ است.
کتاب هایکه در شان و سیرت امام ابو حنیفه (رح) نوشته شده است قرار ذیل است:
(۱) عقود المرجان، امام احمد بن محمد طحاوی (رح) المتوفی سنة۳۲۱ھ؛
(۲) قلائد عقود الدرر والعقبان، امام احمد بن محمد الطحاوی (رح)؛
(۳) الروضة العالیه المنفة، امام احمد ابن محمد طحاوی (رح)؛
(۴) مناقب النعمان؛ امام محمد بن احمد بن شعیب (رح) المتوفی سنة۳۵۷ھ.؛
(۵) مناقب النعمان، شیخ ابو عبدالله الضمیری حسین بن علی (رح)؛
(۶) شایق النعمان فی مناقب النعمان، علامة جارالله زمحشری (رح) المتوفی سنة۵۳۸ھ؛
(۷) مناقب النعمان سیرة النعمان، ابوالعباس بن الصلت الحمانی (رح) المتوفی سنة۳۰۸ھ؛
(۸) مناقب النعمان، موفق الدین ابن احمد الملکی الخوارزمی المتوفی سنة ۵۶۸ھ؛
(۹) کشف الاثار فی سیرت النعمان، امام عبدالله بن محمد الحارثی (رح)؛
(۱۰) مناقب النعمان، امام ظهیر الدین مرغینانی (رح) المتوفی سنة۵۰۶ھ.؛
(۱۱) مناقب النعمان، امام محمد بن محمد الکروری (رح)؛
(۱۲) کتاب الانتهاء فی مناقب الثلاثة الفقهاء قاضی بن عبدالله المتوفی سنة