Ardian Fero

15/08/2025

15/08/2025

Shqipëria po humbet fëmijët e saj, jo vetëm nga krimi, por nga heshtja jonë.
Dhunë mes adoleshentëve nuk lind brenda një dite – është produkt i një sistemi që nuk i mëson fëmijët si të flasin, por si të godasin.

📌 Shkollat kanë nevojë për psikologë të përhershëm, programe kundër bullizmit dhe siguri reale.
📌 Familjet duhet të flasin me fëmijët për ndjenjat, jo vetëm për notat.
📌 Shteti të mbështesë familjet në vështirësi dhe të ndëshkojë glorifikimin e dhunës në rrjete sociale.

Nuk mjafton të tronditemi pas çdo tragjedie.
Duhet të veprojmë sot – që nesër të mos jetë shumë vonë.

24/07/2025

Konfiskimi i pronës në emër të ligjit: Demokraci apo kthim në praktika autoritare?

Deklaratat e fundit të Kryeministrit shqiptar lidhur me konfiskimin e pronave të braktisura, të papërdorura ose të lëna pas dore – përfshirë ato të emigrantëve – kanë ngjallur frikë e pasiguri te qytetarët. Edhe pse mund të paraqitet si një reformë për “zhvillimin urban”, “luftën kundër kaosit në ndërtim” apo “përdorimin racional të territorit”, në thelb ngre pyetjen: a po shkelet e drejta themelore e pronës private?

Në periudhën komuniste, prona private u eliminua në mënyrë brutale dhe arbitrare. U konfiskuan tokat, shtëpitë, ndërmarrjet – në emër të “interesit të popullit”. Shumë familje shqiptare e vuajnë ende këtë histori: prona të humbura, dosje gjyqësore të pafundme, konflikte të trashëguara.

Kur sot, në një sistem që pretendohet demokratik, flitet për “marrje prone” nga shteti për arsye “mungese përdorimi” apo “shpërdorimi”, kjo tingëllon si rikthim i logjikës së shtetit totalitar: nëse nuk je këtu ta përdorësh, nuk ke më të drejtë ta kesh.

Emigrantët janë pjesa më e ndjeshme. Ata kanë kontribuar për dekada me remitanca, kanë blerë prona në vendlindje, i kanë ruajtur, ndërtuar apo trashëguar. Mungesa e tyre fizike nuk duhet të interpretohet si braktisje. Ligji duhet të mbrojë pronën e qytetarëve të vet, jo ta grabisë përmes fjalorit juridik.
Demokracia nuk funksionon me frikë dhe presion
Kur qytetari nuk ka më garanci për pronën e vet, nuk ka më ndjesinë e sigurisë, të investimit afatgjatë, të të ardhmes në vendin e vet. Ky është një mekanizëm që, në vend që ta zhvillojë vendin, e shtyn qytetarin të largohet edhe më shumë. I bie që shteti po përdor largimin si justifikim për grabitje.

Në një demokraci:

Prona mbrohet me ligj.

Shteti ka rol rregullator, jo konfiskues.

Çdo ndërhyrje ndaj pronës private bëhet vetëm për interes publik të vërtetuar, me kompensim të drejtë dhe nën mbikëqyrje gjyqësore.

Shteti nuk mund të jetë gjykatës, prokuror dhe përfitues në të njëjtën kohë.

Si Përfundimdo pasur kujdes me normalizimin e autoritarizmit

Kur pushteti fillon të vendosë mbi pronën e qytetarit me arsyetime të mjegullta, është shenjë alarmi. Kjo nuk është reformë. Kjo është rrëshqitje drejt kontrollit total. Historia na ka treguar se një shoqëri që lejon në heshtje uzurpimin e pronës, do ta humbasë më pas edhe fjalën, edhe dinjitetin.

23/07/2025

Në kërkim të demokracisë që po rëshket – Reagimi apo ikja si forma të mbijetesës së një populli

Demokracia shqiptare sot ndodhet në një stad të brishtë. Ajo që filloi pas viteve ‘90 si një projekt emancipimi politik dhe shpresë për një jetë më të drejtë, sot duket se është zbehur nën peshën e korrupsionit sistemik, mungesës së drejtësisë funksionale, kapjes së shtetit dhe polarizimit ekstrem politik. Institucionet që duhet të garantojnë llogaridhënie, barazi dhe transparencë janë shpesh të nënshtruara ose të inerte. Për qytetarin e zakonshëm, kjo përkthehet në një humbje besimi, një ndjenjë pafuqie dhe – më së rrezikshmi – një ndjesi dorëzimi.

2. Dy mënyra përballjeje: Të reagosh ose të ikësh

Kur një popull përballet me padrejtësi të vazhdueshme dhe mungesë shprese, përgjigjja zakonisht është e ndarë në dy rrugë:

Reagimi: është mënyra më dinjitoze, por edhe më e vështira. Kërkon guxim kolektiv, ndërgjegjësim dhe organizim. Protestat, rezistenca qytetare, pjesëmarrja aktive në proceset demokratike janë forma përmes së cilave një shoqëri mund të ndërtojë ndryshimin.

Ikja: është zgjidhja më e shpejtë, por më e dhimbshme. Kur një sistem i mbyllur nuk të lejon të jetosh me dinjitet, individi zgjedh të largohet fizikisht nga vendi, shpesh me çmimin e braktisjes së identitetit kulturor dhe lidhjeve shoqërore.

Tashmë është e qartë: një pjesë e madhe e shqiptarëve kanë zgjedhur rrugën e ikjes. Statistikat flasin vetë – mijëra largohen çdo vit. Ata nuk ikin vetëm për punë më të mirë. Ata ikin sepse janë lodhur duke pritur një sistem që nuk funksionon për ta, por kundër tyre. Ata ikin sepse ndihen të tradhtuar nga premtimet politike. Ikin jo vetëm për një rrogë më të mirë, por për një jetë më të ndershme të qetë e më të sigurtë.

Mungesa e reagimit nuk është gjithmonë shenjë apatie. Shpesh është simptomë e lodhjes. Pas dekadash pritjesh dhe zhgënjimesh, shumë shqiptarë janë dorëzuar. Jo sepse nuk duan të ndryshojnë gjërat, por sepse ndihen të vetëm, të papërfaqësuar dhe të pasigurtë.

Kjo kërkon një kthesë të thellë. Ringjallja e shpresës vjen nga ndërtimi i një kulture të re politike dhe shoqërore që nuk bazohet vetëm në premtime elektorale, por në veprime të përditshme: shkollim cilësor, drejtësi reale, media të lira, institucione funksionale dhe qytetarë të ndërgjegjshëm. Shpresa nuk do të vijë nga jashtë, por nga brenda – nga ndershmëria, kurajoja dhe solidariteti midis vetë shqiptarëve.

Në këtë moment kritik për Shqipërinë, reagimi dhe ikja nuk janë thjesht dy zgjidhje, por dy rrugë që tregojnë drejtimin e së ardhmes. Nëse populli reagon, demokracia mund të rilindë. Nëse largohet masivisht, atëherë zbrazëtia nuk do të jetë vetëm fizike – por edhe shpirtërore. Në fund, Shqipëria do të jetë ajo që populli i saj vendos të jetë.

13/07/2025

"Midis Detit dhe Malit… dhe xhepit bosh!"

Po më tregonte një shok:
Kam një grua shumë ëndërrimtare. Shumë!
Më thotë një ditë:
– Zemër, dua të kemi një shtëpi në bregdet…
Unë, si burrë i mirë që jam, i them:
– Sigurisht, dashuri… do ta ndërtojmë sapo të mbarojmë këtë të Tiranës!
– Cilën të Tiranës? – më thotë.
– Po këtë që e kemi me qira! A nuk është "e jona me fjalë", moj shpirt?

Po nuk mbaron këtu! Dita tjetër, e shoh që po shfleton në telefon:
– Zemër, shiko këto vilat në Voskopojë… a nuk do ishte bukur të kishim një të tillë për fundjavat?
– Patjetër! – i thashë.
– Vetëm që fundjava ime është gjithmonë e njëjtë: sabah te kioska për cigare, dreka me borxh, darka me panik!

Një ditë do det, një ditë do mal…
Unë realisht i kam të dy:
– Jam mes detit të borxheve dhe malit të halleve!

Po mos e keqkuptoni. Unë e dua gruan time shumë…
Por ndonjëherë mendoj që ajo jeton në një serial turk, ndërsa unë jam në një episod dokumentari:
"Si të mbijetosh me 200 mijë lekë në muaj"

12/07/2025

"Si m'i vodhën votat? Me dashni…"

– Më pyeti një shok me ironi:
“Ardi, si t’i vodhën votat?”

– I thashë:
“Mbase i deshën me të vërtetë… S’ke ç’i bën dashurisë së madhe për pushtetin! Kanë qenë vota me zemër, thjesht s’e kishin zemrën te unë, por te zarfi!”

– Numërimi zgjati 3 ditë. Jo për të qenë korrekt, por për t’u siguruar që mashtrimi ishte sa më preciz.
Thonë që demokracia fiton…
Po kur fiton pa mua, më duket që s’është fare demokrate!

– Në fund fare, më ngushëlluan:
“Nuk është personale, thjesht ishe shumë i ndershëm për këtë punë.”
U preka… si kartat që u çuan për rinumërim.

Në Shqipëri s’kanë vjedhë vetëm vota – kanë vjedhë edhe besimin, edhe durimin… po mbi të gjitha: kanë vjedhë batutën – se s’mund t’i marrësh seriozisht më këto zgjedhje!