24/02/2016
www.urologiya.az
Kriptoorxitizim – xayanın enməməsi.
Xayanin enməməsi ən azı bir xayanın doğumdan sonra xayalıqda qeyd olunmamasıdır.
Bu patologiyanın 4 əsas forması vardır.
1.Həqiqətən enməmiş xaya – bu zaman problem yalnız cərrahi əməliyyat yolu ilə icra olunur.
2.Spontan olaraq enən te**is- həyatın ilk aylarında xayalığa enən xayalardır.
3.Asendan xaya- doğumdan bir neçə ay sonra xayalığa xaya ensədə, müəyyən müddət sonra yenidən yuxarı qalxır və xayalıqda əllənmir.
4. Retraktil xaya.
Xaya enmədikdə aşağıdakı nahiyələrdən birində yerləşir.
-Qasıq kanlının içində - 80-90% hallarda belə olur.
-İngionisokratal nahiyyədə- 15-20 % hallarda belə olur.
-Retroperitoneal nahiyyədə -3-5 % nahiyyədə.Bu zaman xaya qarın boşluğunda retroperitoneal nahiyyədə yerləşir.
Xaya enmədikdə adətən uşaq doğulduqdan sonra diaqnoz qoyulur.Adətən şikayətlər xayaliğın inkişaf etməməsindən, boş olmasından və qasıq nahiyyəsində şişkinlik olmasından ibarət olur. Ağrı qeyd olunmur. Bəzən xaya qasiq nahiyyəsində yerləşdiyi üçün həmin nahiyyədə şişkinlik qeyd olunur. Həkimə müraciət etdikdə həkim palpasiya (əlləmə) və usm ilə diaqnoz qoyur. Bəzənsə daha geniş müainəyə ehtiyac yaranır.
Enməmiş xayanın problemləri.1.Sonsuzluq - beləki qarın boşluğunda və ya digər nahiyyələrdə qalmış xaya toxuması inkişafdan qalır və sonra atrofiyaya uğrayır. Bunun əsas səbəb xayalıqda olan tempuraturun bədən tempuraturundan 3-4 dərəcə aşağı olmasıdır və bu temperaturda xaya normal inkişaf edir. Qarın boşluğunda xaya qaldıqda isə temperatur yüksək olduğu üçün xaya inkişafdan qalır və sonsuzluğun yaranmasına səbəb olur.
2. Travma - xaya xayalıqda yerləşdikdə travmaya qarşı qorunmuş olur. Xüsusən qasıq nahiyyəsində qalmış xaya daha çox travma alır.
3. Xayanın burulması - enməmiş xayalarda normal yerləşmiş xaylara nisbətən daha çox burulma qeyd olunur.
4. Qasıq yırtığı - enməmiş xaya olan uşaqlarda 80-90 % hallarda qasıq yırtığı qeyd olunur.
5. Xərçəng - enməmiş xayalarda bəd xassəli şişlərin yaranması normal yerləşimli xayalara nisbətən 10-20 dəfə çox qeyd olunur.
6. Psixoloji problemlər - uşaqlar böyüdükcə bu uşaqlarda psixoloji problemlər qeyd olunur.
Müalicə iki yolla konservativ və cərrahi yolla icra olunur.