02/12/2025
Κάθε χρόνο την 1η Δεκεμβρίου, η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του AIDS μάς καλεί όχι μόνο να θυμηθούμε την ιστορία μιας πανδημίας που σημάδεψε ολόκληρη την ανθρωπότητα, αλλά και να αναγνωρίσουμε τις προκλήσεις που παραμένουν κοινωνικές, υγειονομικές, συναισθηματικές.
Ο HIV και το AIDS δεν αποτελούν πλέον θανατηφόρα απειλή όπως τις δεκαετίες του ’80 και του ’90. Η ιατρική επιστήμη έχει σημειώσει εντυπωσιακή πρόοδο: οι θεραπείες είναι ασφαλείς, αποτελεσματικές, και επιτρέπουν στους ανθρώπους να ζουν μια πλήρη, υγιή και παραγωγική ζωή.
Παρ’ όλα αυτά, κάτι φαίνεται να προχωρά πιο αργά από την επιστήμη: η κοινωνική αποδοχή.
Η ιστορία μιας επιδημίας
Η ιστορία του AIDS ξεκινά στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν τα πρώτα ανεξήγητα περιστατικά σε νεαρούς άνδρες στις ΗΠΑ προκαλούν ανησυχία. Η επιστημονική κοινότητα εντοπίζει τον ιό HIV, όμως η κοινωνία κινείται πιο αργά. Η άγνοια, ο φόβος, η προκατάληψη και ο συσχετισμός της νόσου με «περιθωριοποιημένες» ομάδες δημιούργησαν ένα από τα πιο επίμονα στίγματα της σύγχρονης κοινωνικής ιστορίας.
Η δεκαετία του ’90 χαρακτηρίστηκε από απώλειες, αλλά και από παγκόσμια κινητοποίηση.
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 και μετά, οι αντιρετροϊκές θεραπείες αλλάζουν ριζικά την πορεία της νόσου. Για πρώτη φορά, η HIV λοίμωξη γίνεται χρόνια και όχι θανατηφόρα.
Σήμερα: μια από τις πιο ελεγχόμενες χρόνιες λοιμώξεις
Το 2024–2025 τα παγκόσμια δεδομένα δείχνουν ξεκάθαρα την πρόοδο:
Πάνω από 40 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με HIV στον κόσμο.
Το 77% των ατόμων με HIV λαμβάνουν θεραπεία.
Όσοι τηρούν τη θεραπεία έχουν μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο, άρα δεν μεταδίδουν τον ιό.
Η ποιότητα ζωής και το προσδόκιμο επιβίωσης είναι πρακτικά ίδιο με του γενικού πληθυσμού.
Αυτή η επιστημονική πραγματικότητα, όμως, δεν αντικατοπτρίζεται πάντα στη δημόσια αντίληψη.
Παρά την πρόοδο, το στίγμα επιμένει
Ο HIV εξακολουθεί να αποτελεί κοινωνικό ταμπού. Το στίγμα σήμερα εκφράζεται με φόβο, ενοχή, προκατάληψη, απόσταση και παραπληροφόρηση.
Εξακολουθούμε να βλέπουμε:
Καθυστερημένες διαγνώσεις, επειδή πολλοί φοβούνται να εξεταστούν.
Δυσκολίες στις προσωπικές σχέσεις λόγω άγνοιας και παλαιών μύθων.
Αποκλεισμό από την εργασία ή τον κοινωνικό περίγυρο.
Περιθωριοποίηση ευάλωτων ομάδων, όπως άτομα που κάνουν χρήση ουσιών ή άτομα ΛΟΑΤΚΙ+.
Η Ελλάδα, όπως και πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα: μεγάλο ποσοστό των νέων διαγνώσεων εξακολουθεί να γίνεται αργά.
Η σημερινή πραγματικότητα στην Ελλάδα
Τα πρόσφατα στοιχεία του ΕΟΔΥ (2025) δείχνουν:
21.815 περιπτώσεις HIV έχουν καταγραφεί συνολικά.
11.549 άτομα βρίσκονται σε θεραπεία φέτος.
Το 50%+ των νέων διαγνώσεων γίνεται καθυστερημένα.
Η καθυστερημένη διάγνωση δεν είναι μόνο ιατρικό πρόβλημα, είναι κοινωνικός δείκτης στίγματος.
Το AIDS σήμερα: ένα κοινωνικό ζήτημα, όχι ένα ιατρικό αδιέξοδο
Η μεγάλη πρόκληση της εποχής μας δεν είναι πλέον η θεραπεία, αλλά η αποδοχή.
Η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του AIDS δεν είναι απλώς μια υπενθύμιση για την πρόληψη και την εξέταση, είναι μια υπενθύμιση για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, το ζητούμενο δεν είναι να «νικήσουμε» την ασθένεια, αυτό το έχει κάνει η επιστήμη.Το ζητούμενο είναι να νικήσουμε το στίγμα.
Η σημερινή μέρα μας καλεί να:
ενημερωνόμαστε υπεύθυνα,
καταρρίπτουμε τους μύθους,
στηρίζουμε όσους ζουν με HIV,
μιλάμε ανοιχτά και χωρίς φόβο για το AIDS.
Η γνώση σώζει.
Η πρόληψη προστατεύει.
Η αποδοχή θεραπεύει.
https://www.askitis.cy/pagkosmia-imera-kata-tou-aids-mia-istoria-proodou-alla-kai-stigmatos/
