Shalom Medical Consultancy

08/07/2022

"የተሰራልኝ ኦፕሬሽን ምን እንደነበር እና ለምን እንደ ተሰራልኝ አላውቀውም!"

ከተለመዱት የአዳር የስራ ፕሮግራሜ በአንዱ ነው... አንድ በ40 ዎቹ እድሜ ክልል ውስጥ ያለ ጎልማሳ በጠና ታሞ ወደ ቀዶ ህክምና ድንገተኛ ህክምና ክፍል መምጣቱ ተነግሮን እሱን ለማየት ሄድን።
ገና ሲታይ በጽኑ ህመም መታመሙ ያስታውቃል። ያቃስታል...ሆዱ በጣም ከመቆዘሩ የተነሳ የደረሰች ነፍሰ ጡር አስመስሎታል። ቀርበን ካየነው በኋላ መደ መመርመርያ ክፍል አስገብተን ጫጫታ በሌለበት ሁኔታ ስለ ህመሙ ሁኔታ መጠየቅ ጀመርን። ህመሙ ሦሥት ቀን እንደሆነው ...በእነዚህ ቀናትም... እያደር የሆዱ መቆዘር እና ቁርጠት እየጨመረ መምጣቱን በተያያዘም እንደሚያስመልሰው እና ሰገራም ሆነ ፈስ እንዳልወጣው ነገረን። ሌሎች አስፈላጊ ምልክቶች እንዳሉት እና እንደሌሉት ከጠየቅን በኋላ.... ሰውነቱን ለመመርመር ልብሱን እንዲገልጥ ጠይቀን ምርመራው ተጀመረ። ሆዱ ላይ ቁልቁል በእንብርቱ የሚያልፍ የቆየ የኦፕሬሽን የሚመስል ጠባሳ አለ። የበፊቱ ኦፕሬሽን በሌላ ሀስፒታል የተሰራ በመሆኑ አሁን ስለያዘው በሽታ ምንነት ለማወቅ ፍንጭ ስለሚሰጠን እንደገና መጠየቅ ጀመርን።
"ይሄ መቼ የተሰራ ኦፕሬሽን ነው?"
" የዛሬ አምስት ዓመት አካባቢ ነው" አለ እያቃሰተ።
" በምን ምክንያት ነበር የተሠራው ኦፕሬሽኑ?" ቀጣዩ እና አስፈላጊው ጥያቄ ተጠየቀ።
"እሱን አላውቀውም.... ብቻ ያኔም እንዳሁኑ ሆዴን በጣም ታምሜ ነው በድንገተኛ የተሰራልኝ" አለ የምርመራ አልጋው ላይ እየተገላበጠ።
" ስለ ህመሙ ምንነት ተነግሮህ ነበር?....ከኦፕሬሽኑ በኋላስ ለምርመራ የተላከ ናሙና ነበር? ...... የዛን ጊዜም ካሁኑ ህመምህ ጋር ተመሳሳይ ምልክቶች ናቸው የነበሩት?...ወዘተ "
ስለ በፊቱ ኦፕሬሽን ብዙ ጥያቄዎችን አከታትለን ብንጠይቅም...ከታማሚውም ሆነ ከአስታማሚዎቹ በቂ መረጃ ማግኘት አልቻልንም ነበር። አሁን ስላለው ህመሙ ለማወቅ ትልቁን እና ዋናውን መረጃ ማግኘት ሳንችል ቀረን። የአካል ምርመራውን ከጨረስን በኋላ አስፈላጊ የራጅ እና የላብራቶሪ ምርመራዎችን ልከን ኦፕሬሽን የሚያስፈልገው ህመም ነበር እና በዚህም ከተስማማን በኋላ ይዘነው ወደ ኦፕሬሽን ገባን።

ለመሆኑ ....
1. አንድ ታካሚ ኦፕሬሽን ሊሰራለት ሲወሰን ስለ በሽታው ምንነት የመጠየቅ መብት አለው?
2. ኦፕሬሽን ለምን እነደሚሰራለት እንዲሁም ኦፕሬሽን ባይሰራ ሌላ የህክምና አማራጭ እንዳለው የመጠየቅስ መብት አለው?
3. ኦፕሬሽኑን ተከትሎ ሊመጡ ስለሚችሉ ተያያዥ ችግሮችስ ማብራርያ ሊደረግ ይገባል?
4. ኦፕሬሽኑን የሚሰራው ባለሞያስ ስለ በሽታው እና ስላሉት የህክምና አማራጮች እንዲሁም ተያይዘው ስለሚመጡ ችግሮች ለታካሚው እና ቤተሰቡ ማብራርያ የመሰጠት ግዴታ አለበት?

እነዚህን ከላይ የተዘረዘሩትን ጥያቄዎች የሚመልስልን ማንኛውም ኦፕሬሽን (መለስተኛም ሆነ ከባድ) ከመሰራቱ በፊት በኦፕሬሽን ባለሞያው እና በታካሚው( ቤተሰቡ) መኃል የሚደረገው የስምምነት ቅጽ(Consent form) ነው።
ይህ የስምምነት ቅጽ በተለያዩ ሆስፒታሎች መጠነኛ የይዘት ልዩነት ቢኖረውም ከሞላ ጎደል ወሳኝ በሆኑ ነጥቦች ላይ ሁሉም ተመሳሳይ ይዘት አላቸው።
የቅድመ ኦፕሬሽን የስምምነት ቅጽ ታካሚው እና ቤተሰቡ በቅጹ ላይ ከመፈረማቸው በፊት መሞላት ያለበቸውን አስፈላጊ ጥያቄዎችን ይይዛል። ከእነዚህም መኃል የሚከተሉት ይገኙበታል።
፨ ኦፕሬሽኑ የሚሰራለት ታካሚ ስም....
፨ ኦፕሬሽኑን የሚሰራው ባለሞያ/ዎች ስም....
፨ ታካሚው(ቤተሠቡ) ስለ በሽታው ምንነት ያውቃሉ ወይስ አያውቁም ......
፨ በሽታው ምንድን ነው....
፨ ኦፕሬሽኑ የሚሰራው በምን ምክንያት ነው? .....
፨ በኦፕሬሽኑ ምክንያት ሊከሰቱ የሚችሉ ችግሮች ምንድን ናቸው?...
፨ ከኦፕሬሽን ውጪ ሌላ የህክምና አማራጭ አለው ወይ? ....
፨ ኦፕሬሽን ባይሰራ ሊመጡ የሚችሉ ችግሮች ምን ምን ናቸው?....
፨ በኦፕሬሽኑ ሰዓት ታካሚው ደም ቢያስፈልገው ለመውሰድ ፈቃደኛ ነው ወይ?...... እና ወዘተ

ማንኛውም ታካሚ ድንገተኛም ሆነ ድንገተኛ ላልሆነ ህመም፤ መለስተኛም ሆነ ከባድ ኦፕሬሽን ከማሰራቱ በፊት ከላይ የተዘረዘሩትን ነገሮች ኦፕሬሽኑን ከሚሰራው ባለሞያ ጠይቆ የመረዳት መብት አለው። ባለሞያውም ስምምነቱን ከማስፈረሙ አሥቀድሞ እነዚህን እና ሌሎች ጠቃሚ መረጃዎችን ለታካሚው እና ቤተሰቡ የማስረዳት ግዴታ አለበት። ይህን ማድረጉ አሁን አሁን እየታየ ያለውን በታካሚ እና በባለሞያው መኃል ያለ አለመተማመን.... እና አስፈላጊም ሆነ አላስፈላጊ መወነጃጀል ሊቀንስ ይችላል። በተለምዶም ከህክምናው በኋላ የሚከሰቱ ችግሮችን ታካሚው እና ቤተሰቡ... እንዲሁም ዩቲዩበሮች... "የህክምና ስህተት ነው" እያሉ ጣታቸውን ወደ ባለሞያው እንዳይቀስሩ የራሱ ትልቅ ሚና ይኖረዋል። በማንኛውም መለስተኛም ሆነ ከባድ ኦፕሬሽን ወቅት የታካሚውን እና ቤተሰቡን መልካም ፈቃድ ያማከለ ኦፕሬሽን መሰራት እንዳለበትም ግንዛቤን ይፈጥራል።

12/05/2022

የማንኮራፋት ችግር | Snoring disorder

"የማንኮራፋት ችግር ማህበራዊ ጫና ከመፍጠሩ ባሻገር ጤና ላይ የሚያመጣዉ መዘዝ የጎላ ነው።

የማንኮራፋት ችግር የሚከሠተዉ አየር ከሳንባ ወይም ወደ ሳንባ በሚወጣበት እና በሚገባበት ጊዜ በሚያልፍባቸው የአየር ቱቦ በቂ የሆነ ክፍተት ካላገኘ ወይም የሚያልፍበትን የተመቻቸ መስመር የሚያስቀይር ችግር ካጋጠመው የሚፈጥረው የተዛባ ድምጽ (turbulent air flow) ነው።

ይህን የማንኮራፋት ችግር የሚያስከትሉ ምክነያቶች በህጻናት እና አዋቂዎች ላይ የተለያዩ ቢሆንም የሚከሠቱበትን ቦታ በ 4 ከፍሎ ማየት ይቻላል።

1. ከአፍንጫ እስከ ላንቃ ያለው የአየር መተላለፊያ ሲሆን ህጻናት ላይ በአብዛኛው አዴኖይድ የምንለው የቶንሲል ክፍል መጠን መጨመርና በአፍንጫ የሚያልፈውን አየር ሲዘጋ የሚከሠት ነው። አዋቂወች ላይ ከዚህ ቦታ በሚነሳ ችግር ማንኮራፋት ከተከሠተ ካንሠርን ጨምሮ ሌሎች እብጠቶችን ማሠብ እና ምርመራ ማድረግ ግድ ይላል።

2. ከምላስ የኋለኛው ክፍል እና በጎኑ ከሚገኙ ቶንሲሎች (posterior tounge and palataine tonsilar hypertrophy) ጋር ተያይዞ የሚከሠት ማንኮራፍት ነው። የዚህ ከምላስ ጎን የሚገኘው ቶንሲል የማንኮራፍት ችግር ከመፍጠሩ በላይ በ ተደጋጋሚ የቫይረስ እና የባክቴሪያ ኢንፌክሽን በመፍጠር ተጨማር የጤና እክል ያስከትላል።

3. በአፍና መንገጭላ አካባቢ የሚከሠቱ የአፈጣጠር ችግሮች እንዲሁም ከነዚህ ቦታወች ተነስተው የኅለኛውን የአየር መተላላፊያ ሊዘጉ የሚችሉ እብጠቶች እንደ ምከንያት ይጠቀሳሉ።

4. የኋለኛው የአየርና የምግብ የጋራ መተላለፊያ ግድግዳን የሚሠሩ ጡንቻወች መዛል ፣ በስብ መሞላት ፣ በእብጠት መጠቃት ወይም መግል መቋጠር ከተፈጠረ የሚከሠት ይሆናል።

ማንኮራፍት የሚከሠትባቸውን ምክነያቶች በወፍ ዘረር ካየን የዚህ ችግር መጠን ከሠው ሠው እንደተፈጠረው የአየር መተላለፊያ መስመር መጥበብ መጠን ይለያያል። ይሔም ከልማዳዊ ማንኮራፍት (habitual snorer) እስከ ሳንባ ከረጢቶች መጠን መቀነስ (pulmonary alveolar hypoplasia) ብሎም የሳንባ ደም ስሮች ግፊት እና የልብ ችግር ሊፈጥር ይችላል።

በተጨማሪም አካላዊና አእምሯዊ የእድገት ችግር ፣ የጸባይ ችግር (በተለይም ህጻናት ላይ) ፣ ቀን አብዝቶ የመተኛት ችግር ፣ በስራ የመዛልና ውጤታማ ያለመሆን እና የመሳሠሉ ተጽኖወችን ይፈጥራል።

በትዳር አጋር ላይ የሚፈጥረው ጫና እና ማህበራዊ ቀውሡም ሌላው ጉዳቱ ነው። ማንኮራፍት የፈጠረውን የጤና ችግር ደረጃ ለማወቅ አይነተኛ የሚባለው መሣሪያ (polysomnography ) ሲሆን በሀገራችን የለም ማለት ይቀላል። ነገር ግን ይሔንን ለመተካት የሚፈጠሩ ስሜቶችን እና ምልክቶችን በማየት እና የልብ ፣ የአተነፋፈስ ምርመራወችን በማድረግ ደረጃውን ማወቅ ይቻላል። የዚህን ጀረጃ ማወቁ ጥቅሙ ለእያንዳንዱ ደረጃ የሚሠጠው ህክምና የተለያየ መሆኑ ነዉ።

ወደ መፍትሔው ስንመጣ ፤ መፍትሔው የሚወሠነው ማንኮራፍቱን በፈጠረው ችግር እና የችግሩ መጠን ሲሆን

1. በአብዛኞች ህጻናት ላይ ከአፍንጫ ጀርባ እና ከምላስ ጎን ያለውን ቶንሲል በሠርጀሪ በማስወገድ የሚስተካከል ይሆናል።

2. በአዋቂወች ደግሞ እባጮች (እጢወች) እንደሌሉ ከተረጋገጠ በኋላ ክብደት መቀነስ ፣ የኦክስጅን ህክምና (CPAP) ብሎም የአየር መተላለፊያን ቱቦ ለማሥፍት የ ሚደረጉ ሠርጀሪወች (uvuloplalatopharyngoplasty
,uppp እና ሌሎች ዘርፈ ብዙ ሠርጀሪወች) የህክምና አማራጮች ናቸው።

ስለዚህ፦ ማንኮራፋትን እንደ ቀላል ችግር በማየት አንዘናጋ፤ቢያንስ ያለንበት የማንኮራፍት ጀረጃ በምን መሥተካከል እንደሚችል ሀኪሞችን እናማክር።"

ዶ/ር አለማየሁ እሸት (ከአንገት በላይ ስፔሻሊስት ፣ መምህር እና ረዳት ኘሮፌሰር )
Via

11/05/2022

"ህፃናት መች ነው ጥርስ ማብቀል ያለባቸው?"

"ህፃናት እስከ መች መብቀል አለበት? ካልበቀለ መች ወደ ባለሙያ መመሄድ አለባቸው? የጥርስ መብቀል ከተቅማጥ በሽታ ጋር ይገናኝ ይሆን? ስለ ህፃናት የጥርስ እድገት ትንሽ ጀባ ልበላችሁ

ብዙ እናቶች ልጆቻቸው ጥርስ መች ማብቀል እንደሚጀምሩ በግልፅ ስለማያውቁ ልጄ እስካሁን ጥርስ አላበቀለም/ አላበቀለችም ብለው ጤና ተቋም ሲመጡ ማየት የተለመደ ነገር ነው። አንዳንድ እናቶች ደግሞ እስከመች ድረስ ሊያድግ እንደሚችል አያውቁም በዚህ የተነሳ እራሳቸውን ሲያጨናንቁ እናያለን ይህን ጭንቀታቸውን ለመቅረፍ እኔም ካነበብኩት ትንሽ ጀባ አልኳችሁ።

የህፃናት የጥርስ እድገት በጨቅላዎች እና በልጆችዎ ድድ ውስጥ የጥርስ መብቀልን ያመለክታል ይህ የሚጀምረው ብዙውን ጊዜ ልጅዎ ከ6 እስከ 8 ወር ዕድሜ ሲኖረው ሲሆን፡፡ ልጅዎ የ30 ወራት ዕድሜ ላይ ሲደርስ ሁሉም 20 የህጻናት ጥርሶች ቦታቸውን ይይዛሉ ፡፡

አንዳንድ ልጆች ግን ከ8 ወር ዕድሜያቸው በሗላም ቢሆንም ምንም አይነት ጥርስ ላያሳዩ ይችላሉ ፣ ይህ ግን ብዙውን ጊዜ የተለመደ ቢሆንም ምንም ጥርስ አስከ 13 ወር ካልበቀለ ለባለሙያ ማሳየት ይገባል፡፡

ብዙውን ጊዜ ሁለቱ የታችኛው የፊት ጥርሶች (የታችኛው ኢንሲዘሮች) ቀድመው ይበቅላሉ፡፡ ቀጥለው ሁለቱ የላይኛው የፊት ጥርሶች (የላይኛው ኢንሲዘሮች) ያድጋሉ፡፡

ከዚያም ሌሎች ወተት ጥርሶች (ኢንሲዘሮች) ፣ የላይኛውና የታችኛው መንጋጋዎች ፣ የውሻ ክራንቻዎች፣ በመጨረሻም የላይኛውና የታችኛው በጥልቀት የሚገኙት መንጋጋዎች ይበቅላሉ፡፡

ልከጆች ጥርስ ማብቀል ሲጀምሩ ምን አይነት ምልክቶች ያሳያሉ ??

- መነጫነጭ ወይም ብስጩነት ማሳየት
- ጠንካራ ነገሮችን መንከስ ወይም ማኘክ
- ልጋግ ማዝረብረብ ብዙውን ጊዜ ጥርስ ማደግ ከመጀመሩ በፊት የሚከሰት ነው
- የድድ ማበጥና መጠንከር
- ምግብ እምቢ ማለት
- የእንቅልፍ ለመተኛት መቸገር

መፍትሄውስ ምን ይሆን?

በዚህ ጊዜ ማድረግ ያለብን ልጅዎ የማያኝካቸው ቀዝቃዛ ነገሮች መስጠት። ለልጅዎ ለስለስ ያሉ ምግብ ይስጦቸው ፤ በቀስታ ጥርስ የሚበቅልበት ቦታ በእጅ መንካት። በዚህ መንገድ የልጅዎን የጥርስ እድገት አብረው በመሆን የተሳካ ያድርጉላቸው።"

"መልካሙን ሁሉ ተመኘው"
ዶ/ር መሐመድ በሽር (የህፃናት ሐኪም)
Via Hakim

08/02/2021

ቀኟን የተቀማችው ተዳጊ!
እድሜዋ 8 ዓመት ነው። አንድ ቀን ከቤተሠቧ ገር በባጃጅ ተሳፍራ ስትጓዝ ባጃጇ ተገልብጣ በደረሰባት ጉዳት የቀኝ እጇ አጥንት በትከሸዋ እና በክርኗ መሀል ይሰበራል። ከአደጋው በኋላ ግን ወላጆቿ ይህችን ህጻን ወደ ጤና ተቋም በመውሰድ ተገቢውን ህክምና እንድታገኝ ከማረግ ይልቅ ወደ መንደር ወጌሻ ይወስዷትና ያሻውን እንዲያደርግ ይፈቅዱለታል። ያ ወጌሻም የሚያደርገውን አድርጎ ሲጨርስ... ሰባራውን እጇን ጥፍንግ አድርጎ ያስረውና ያሰናብታቸዋል። ከቀናት በኋላም የቀኝ እጇ ማበጥ እና ጣቶቿም መጥቆር ጀመሩ። ይህም ወደ ላይ እየሰፋ ሄዶ መጥቆሩ ክርኗን ማለፍ ሲጀምር ወደ ጤና ተቋም ይዘዋት ይመጣሉ። የዚህች ታዳጊ መጨረሻም እሷን ለማትረፍ ጋንግሪን የሰራውን (የጠቆረውን) እጇን መቁረጥ ይሆንና የቀኝ እጇን አጣች። በወላጆቿ ቸልተኝነት፣ በመንደር ወጌሻዎች ከልካይ ማጣት እና አላዋቂነት የዚህች ህጻን እጣ ፈንታ አካል ጉዳተኝነት ሆነ። በቀላል ህክምና በተገቢው የጤና ባለሞያ ታይቶ ሊዲን የሚችል ስብራት እድሜ ልኳን አብሯት የሚኖር ጠባሳ እንዲተውላት ተደረገ።
በተለይ በገጠር አካባቢ ያሉ የጤና ባለሞያዎች.... እና መገናኛ ብዙሃን ህብረተሰቡን በዚህና መሰል ጉዳዮች መረጃ በመስጠት ማስተማር እና ግንዘቤ መፍጠር ያስፈልጋል።

Daai'ma mirga ishee dhabde!

Umuriin ishee saddeeti.Guyyaa tokko maatii ishee waliin Baajaajii dhaan osoo deemaa jirtuu baajaajin garagaluu ishiitin harka mirga ishee irraa lafeen jalaa caba.Maatin ishees yeroo sana gara dhaabbata fayyaa geessuu dhiisanii gara wageeshaa ollaa isaanii geessun namtichi harka ishee akka fedhe akka inni godhu hayyama kennaniif. Innis hojii isaa hojjatee harka ishee jabeessee hidhuun gaggeesse. Guyyoota muraasa booda harki mirga ishee dhiitahuu fi quboonni ishees gurraacha'uu eegalan. Gurraachinni harka ishee kunis gara olii bal'achuun yommuu ciqilee isheerra darbu gara dhaabbata fayyaa fidanii dhufan. Lubbuu ishee baraaruf furmaanni jiru harka ishee gurraacha'ee du'e san ciqilee olitti muruu ta'e. Wallaalummaa maatii isheefii itti gaafatamuu dhabuu wageeshaa sanaatin daa'imti tun harka ishee akka dhabdu taate. Waldhaansa ogeessa fayyaatin salphaati cabni fayyuu danda'u harki ishee akka muramu taasise.
Ogeeyyin fayyaa baadiyyaa keessa hojjatan akkasumas midiyaaleen garaagaraa waa'ee dhimma akkanaarrati uummataaf barumsa dabarsuufii hubannoo laachun barbaachisaa dha.

Pictures taken with consent.

05/04/2020

ሁለት ሰዎችን በኮሮና በሽታ አጥተናል። ይህም የባለሞያ ምክርን ቸል በማለት ለተዘናጋን ሰዎች የማንቅያ ደወል መሆን አለበት። አስፈላጊውን ጥንቃቄ በማድረግ መከላከል በምንችለው በሽታ መሞት አይገባም!

Namoota lama dhukkuba Koronaatiin dhabneera. Kunis warra gorsa ogeessaa dhagahuu didnee of eeguu irraanfanneef dhaamsa guddaa dha. Himan didduun du'a hin diddu akka jedhame akkan hin taane of eeguu hin dagatinaa.

01/04/2020

Dhaabbanni Fayyaa Addunyaa waa'ee itti fayyadamina Maaskii fuulaa ilaalchisee qajeelchi baase kanneen armaan gadiiti.

Maaskii fuulaa yoom fayyadamuu qabna?
1. Nama fayyaa yoo taatan Maaskii fuulaa kana kan fayyadamuu qabdan nama dhukkubichaan qabame bira yoo jiraattani dha.
2. Kan isin qufaasisuufi kan isin haxxinfachiisu yoo ta'e maaskii fayyadamuu qabdu.
3. Maaskii fayyadamuun bu'aa guddaa kan qabaatu yoo harka keenyas bishaanii fi saamunaan ykn keemikaala alkoolii qabuun harka keenya dafnee dafnee yoo qulqulleesine qofa.

Maaskii akkamitti ofitti haa keenyu?
1. Maaskii osoo hin kaawwatin dura harka keenya akka armaan olitti ibsametti sirriitti qulqulleessuu qabna.
2. Afaanii fi funyaan keenya sirriitti haguuguu fi fuula keenyaa fi maaskii gidduu fageenyi akka hin jirre mirkaneessuu.
3. Maaskii erga kaawwannee booda harka keenyaan tuttuquum nurra hin jiru. Yommui maaskichi jiidhes ofirraa baasnee bakka isaaf qophaa'etti gatuu qabna.Irra deebinee fayyadamuu hin qabnu.
4. Maaskicha yoo ofirraa baafnu dura gurra keenya irraa baasnee gatuun dafnee harka keenya bishaanii fi saamunaan dhiqachuun nurra jiraata.

01/04/2020

የዓለም ጤና ድርጅት በፊት ማስክ አጠቃቀም ዙርያ ያወጣቸው መመርያዎች የሚከተሉት ናቸው።

?

1. ጤነኛ ከሆኑ ማስክ መጠቀም ያለቦት በበሽታው የተጠቁ ሰዎችን የሚንከባከቡ ከሆነ ወይም አጠገቦ ታማሚ ካለ ነው።
2. የሚያስሎት ወይም የሚያስነጥሶት ከሆነ ማስክ መጠቀም አለብዎት።
3. ማስክ መጠቀም ውጤታማ የሚሆነው የእጃችንን ንጽህና በተደጋጋሚ በውሃ እና በሳሙና ወይም አልኮል ባለው የእጅ ንጽህና መጠበቂያ ውህድ በአግባቡ እጃችንን በማሸት ከተጠቀምን ነው።

?

1. ማስክ ከማጥለቃችን በፊት እጆቻችንን በውሃ እና በሳሙና ወይም አልኮል ባለው የእጅ ማጽጃ ውህድ ማጽዳት አለብን።
2. አፍ እና አፍንጫችንን በአግባቡ መሸፈን እና በማስኩ እና በፊታችን መሃል ክፍተት አለመኖሩን ማረጋገጥ።
3. ማስኩን ካጠለቅን በኋላ በእጃችን መንካት የለብንም እንዲሁም ማስኩ እርጥበት ከያዘ አውልቀን በተገቢው ቦታ መጣል አለብን። መልሶ መጠቀም አይመከርም።
4. ማስኩን ስናወልቅ መጀመርያ ከአንዱ ጆሯችን በማላቀቅ አውልቀን መጣል እና እጃችንን ወድያው መታጠብ አለብን።

30/03/2020

በሀገራችን እስካሁን ድረስ የተያዙ ሰዎች ቁጥር 23 ደርሷል። ከእነዙህ ሁለቱ ከበሽታው ሙሉ በሙሉ ማገገም የቻሉ ሲሆን ቀሪዎች የህክምና ክትትል እየተደረገላቸው ይገኛሉ።

ነገር ግን ከጤና ሚኒስቴር እና ከባለሞያዎች የሚነገሩንን የበሽታው መከላከያ ዘዴዎች በአግባቡ በመተግበር እራሳችንን እና ሌሎች ወገኖቸችንን ልንጠብቅ ይገባል።

Hanga ammaatti biyya keenya keessatti namoonni dhukkubni qabaman lakkoofsan 23 gahanii jiru. Isaan keessaa namoonni lama guutumaan guututti kan itti wayyaa'e yoo ta'u kanneen hafan immoo gargaarsa ogeessaa argachaa jiiru.

Haa ta'u malee maloota mijisteerri fayyaa fo ogeessoni fayyaa nutti himan kan dhukkubicha ofirraa ittisuuf nu gargaaran sirnaan itti fayyadamuun ofii keenya fi lammiillee keenya dhukkuba kanarraa eegun nurraa eegama.

Send a message to learn more

13/03/2020

ከሀገራችን ነባራዊ ሁኔታ አንጻር በሽታ ስርጭትን ለመከላከል የሚረዱን ዘዴዎች በፎቶዎቹ ለይ የተዘረዘሩት ሆነው በተጨማሪም
1. ሰዎች ከሚበዙባቸው ስፍራዎች ( የእምነት ቦታ፣ ገበያ፣ ወዘተ) በተቻለ መጠን መራቅ እና በግል ስፍራ ማካሄድ

2. የህዝብ ትራንስፖርት በተቻለ መጠን አለመጠቀም የግድ ከሆነም እንደተለመደው ከመጠን በላይ እንዳይጭን ጫና ማሳደር። የሰው እጅ በብዛት የሚነካቸውን መደገፍያዎች አለመንካት እናም ከተቻለ አጭር መንገድን በእግር መጓዝ ማዘውተር

3. ምልክቶቹ ሲታዩብን ያለ ምንም ፍርሃት ለሚመለከተው አካል በመደወል ማሳወቅ እና ተገቢውን እርዳታ ማግኘት

4. ፈጣሪ ይጠብቀኛል ብሎ ሁሉን በእርሱ ላይ ጥሎ ከመዘናጋት ይልቅ እኛም ቸልተኛ ሳንሆን አስፈላጊውን እና ቀላል የሆኑትን ጥንቃቄዎች ማድረግ ተገቢ ነው!

Haala yeroo biyyi teenya keessa jirturraa kaanee daandiiwwan dhukkubni vaayirasii kun ittiin daddarbu kanaa gaditti suuraadhan kan ibsaman akkuma jiranitti ta'ee dabalataanis
1. Bakkeewwan namoonni itti baay'atan( manneen amantaa , Gabaa,kkf) irraa of fageessuu

2. Tiraanispoortii uummataa hanga danda'ameen fayyadamuu dhiisuu, yoo dirqama ta'es akkuma baranitti humnaa ol nama baay'ee akka hin feene dhiibbaa irratti uumuu. Hirkoowwan konkolaataa keessaa kan namni baay'en harkaan tuqu irraa of fageessuu akkasumas daandii gabaabaa tahe lafoo deemuu

3. Yoo mallaattoowwan dhukkubichaa ofirratti arginu sodaa tokko malee qaama dhimmi ilaaluf beeksisuun gargaarsa barbaachisaa tahe argachuu

4. Waaqayyo na eega jennee hunda isarratti dhiisnee of dagachuurra nutis of eeggannoo sasalphaa ofiif godhachuu qabnu goone dhibee kanaraa of eegun barbaachisaa dha.

10/02/2020

29/01/2020

የኮሮና ቫይረስ ምንድን ነው?

2019 ኖቭል የኮሮና ቫይረስ የመተንፈሻ አካላትን የሚያጠቃ አዲስ የቫይረስ ዝርያ ሲሆን ለመጀመርያ ጊዜ በቅርቡ የተገኘው ውሃን በመባል በምትጠራው የቻይና ግዛት ነው።
ይህ የቫይረስ ዝርያ ከዚ በፊት ያልነበረና አዲስ ግኝት ነው።

በኮሮና ቫይረስ የተየዘ ሰው ምን አይነት ምልክቶች ይኖሩታል?

በቫይረሱ የተያዙ ሰዎች የሚታዩባቸው ዋና ዋና ምልክቶች ሶስት ሲሆኑ እነዚህም
፦ ሀይለኛ ትኩሳት
፦ ሳል እና
፦ የትንፋሽ ማጠር( ቶሎ ቶሎ መተንፈስ) ናቸው

ከእነዚህ በተጨማሪም የጉሮሮ ህመም፣ የአፍንጫ ፈሳሽ( እንደ ንፍጥ)፣ የራስ ምታት ፣ የደረት ህመም( ውጋት) እና ብርድ ብርድ የማለት( የማንቀጥቀጥ) ምልክቶች በቫይረሱ የተያዙ ሰዎች ላይ ሊታዩ ይችላሉ።

የኮሮና ቫይረስ በምን ይተላለፋል?

በማሳል ወቅት እና በማስነጠስ ወቅት በትንፋሽ በቀላሉ ከአንድ ሰው ወደ ሌላ ሰው ሊተላለፍ ይችላል።

በአጠቃላይ የኮሮና ቫይረስ ዝርያዎች በአብዛኛው የእንስስት ዝርያ የሆኑትን እንደ ግመል ፣ የቤት እንስሳት ፣ ድመት ፣ እና የሌሊት ወፍ የመሳሰሉትን በማጥቃት የሚታወቁ ሲሆን አልፎ አልፎ ሰዎችን በማጥቃት ከሰው ወደ ሰው ሊተላለፉ ይችላሉ።

እስከ አሁን ድረስ የኮሮና ቫይረስን ለመከላከል የተዘጋጀ ክትባት የለም። ነገር ግን ለሌሎች በትንፋሽ ለሚተላለፉ በሽታዎች የምንጠቀማቸው የመከላከያ ዘዴዎች የኮሮና ቫይረስንም ለመለላከል ሊያግዙን ይችላሉ።

እነዚህም የመከላከያ ዘዴዎች የሚከተሉት ናቸው፦

1) በተደጋጋሚ እጅን በሳሙና ወይም ሌሎች ንጽህና መጠበቂያ ፈሳሾች ቢያንስ ለ20 ሰከንድ መታጠብ

2) ባልታጠበ እጅ አይናችንን ፣ አፍንጫችንን እና አፋችንን አለመንካት

3) ከላይ የተጠቀሱት ምልክቶች ከሚታዩባቸው ሰዎች ጋር ንክኪ አለመፍጠር

4) ምልክቶቹ ሲታዩብን ቤት ውስጥ መቆየት እና ሰው ወደ ሚበዛበት ቦታ አለመቀላቀል

5) በተደጋጋሚ ወይም በብዙ ሰው የሚነኩ ቦታዎችን እና እቃዎችን በደንብ ማጽዳት

ለበለጠ መረጃ
https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/faq.html

08/11/2019

1) : በተለይ በአግባቡ መድኃኒትን አለመውሰድ እና የስኳር መጠኑ እንደጨመረ ለረጅም ጊዜ መቆየት የኩላሊት ህመም ሊያስከትል ይችላል።

2) : ከኖርማል በላይ ከፍ ያለ የደም ግፊት እና መድሃኒትን ባለመውሰድ ለረጅም ጊዜ ጨምሮ የሚቆይ የግፊት መጠን በኩላሊት ላይ ጉዳት ያስከትላል።

3) እና በኩላሊት እና በሽንት ማስተላለፍያ ላይ የሚፈጠሩ ተፈጥሮአዊ ችግሮች፣ ካንሰሮች እንዲሁም ኢንፎክሽን: ይህም መጠኑ ያደገ እና ኩላሊት መደበኛ ስራዋን እንዳትሰራ ጫና ሊያሳድር የሚችል ጠጠር በአፋጠኝ ህክምና ካልተደረገለት የከፋ ጉዳት ሊያስከትል ይችላል። የኪላሊት ፣ የፊኛ እና ወዘተ ከንሰሮችም የኩላሊት ፎይለር ሊያስከትሉ ይችላሉ።

4) #ተፈጥሮአዊ የኪላሊት ችግሮች እና ተጋላጭነት ፦ PCKD የመሳሰሉና በዘር(genetics) በቤተሰብ(familial) ውስጥ በመወራረስ የሚመጣ ተጋላጭነት ለኩላሊት ህመም ሊያጋልጥ ይችላል።

5) (ከልክ ያለፈ የሰውነት ውፍረት)፦ በተለያዩ በሰውነታችን ውስጥ በሚፈጠሩት Metabolic abnormalities (የተለያዩ ንጥረ ነገሮች መዛባት) በኩላሊት ላይ ጉዳት ሊያስከትሉ ይችላሉ።

6) ( በአጭር ጊዜ በኩላሊት ላይ የሚከሰት ጉዳት)፦ ይህም በአደጋ ምክንያት በሚያጋጥም የደም መፍሰስ, በኩላሊት ላይ በሚያጋጥም አደጋ, በመርፌ በሚወሰዱ አደገኛ መድሃኒቶች, በኢንፌክሽን ምክንያት በሚከሰት የሰውነት ፈሳሽ በጣም መቀነስ( በተቅማጥ, በማስመለስ, ወዘተ), በተለያዩ ህመሞች ምክንያት በቂ ፈሳሽ ባለመውሰድ, ሊከሰት የሚችል ሲሆን አፋጣኝ ህክምና ካልተደረገለት ኩላሊት ላይ ዘላቂ ጉዳት ሊያስከትል ይችላል።

7) #መድሃኒቶች : አብዛኛውን ጊዜ በተለይ ከሃኪም ትእዛዝ ውጪ መጠኑ የተወሰነም ሆነ መጡኑ ያልተወሰነ ለረጅም ጊዜ የሚወሰዱ መድኃኒቶች በተለይ nephrotoxic( ኪላሊት ጎጂ) የሆኑ መድኃኒቶችን መጠቀም ለኩላሊት ህመም ያጋልጣል

8) #ጾታ : ጥናቶች እንደሚያሳዩት ከሴቶች ይልቅ ወንዶች በኩላሊት ህመም ይጠቃሉ።

9) : በተለይ ለረጅም ጊዜ ሲጋራ ማጨስ በሰውነታችን ውስጥ ከሚፈጥረው የተለያዩ ጎጂ ንጥረ ነገሮች ምክንያት በኪላሊት እና በርካታ የሰውነት አካላቶች ላይ ጉዳት ያስከትላል በዚህም ካንሰርን ጨምሮ ለበርካታ በሽታዎች ያጋልጣል።

10) መሆን ። ይህም በተለያዩ ጥናቶች ላይ እንደሚታየው ከነጮች ይልቅ በጥቁሮች (African Americans) ላይ ይህ ህመም በስፋት ይታያል።

11) #እድሜ: በአብዛኛው በእድሜ የገፉ ሰዎች ለኪላሊት ፌይለር ተጋላጭ ናቸው። እንደ ምክንያቱ አይነት ደግሞ ይህ ችግር ልጆች ላይም ሊከሰት ይችላል።

12) : ይህም በተለያዩ ጥናቶች እንደታየው በአብዛኛው የኪላሊት ፌይለር ተጠቂዎች ዝቅተኛ የኑሮ ደረጃ ላይ ያሉ መሆናቸውን ታማሚዎቹ ላይ የተሰሩት ጥናቶች ያሳላያሉ።

13) : ይህም የኩላሊት ህመም(ፌይለር) ህሙማን ላይ የተደረገው ጥናት እነዚህ ሰዎች በተወለዱበት ወቅት ይዘውት የተወለዱት የክብደት መጠን ከኖርማሉ ያነሰ እንደነበር በሰለጠነው ዓለም የተሰሩ ጥናቶች ያመላክታሉ።

እነዚህ ከላይ የተጠቀሱት ብዙውን ጊዜ ከኩላሊት ህመም ጋር ተያይዘው የሚነሱ ሲሆኑ ከብዙ በጥቂቱ ለማንሳት ሞክረናል። መፍትሄው ከላይ ከተጠቀሱት ምክንያቶች ወይም አጋላጭ ነገሮች መሃል ልናሻሽል ወይም በህክምና ልናስተካክል የምንችለውን ማሻሻል እና ለኩላሊት ህመም ተጋላጭነታችንን መቀነስ ይቻላል።

©Shalom Medical Consultancy

31/10/2019

+251961277447 ያግኙን!
email: shimelisabegaz@gmail.com

30/10/2019

የህጻናትም ሆነ የአዋቂዎች ህክምናን #በህንድ ሀገር ማድረግ የሚፈልጉ ከሆነ ያግጋግሩን። ጥራት የው ህክምና በተመጣጣኝ ወጋ የሚያገኙበትን እናመቻችሎታለን!!





ወዘተ

ያለ ምንም ወረፋ አገልግሎቱን አግኝተው እንዲመለሱ እናመቻቻለን!

30/10/2019

ስለ ኩላሊት ህመም ምን ማወቅ ይፈልጋሉ? በዚህ ህመም ዙርያ ያሉዎትን ማንኛውንም ጥያቄዎች በውስጥ መልእክት ያድርሱን ማብራርያ እንሰጥበታለን።

Waa'ee dhukkuba kalee maal baruu barbaaddu? Gaaffilee dhimma kana irratti qabdan kamiyyuu ergaadhaan nuun gahaa, walitti qabnee ibsa itti kennina.

19/10/2019

Fibroadenoma(የጡት እጢ)
~~~~~~~~~~~~~
በተለምዶው አጠራሩ የጡት መጓጎል ወይም የጡት ላይ እብጠት(እጢ).... በሳይንሱ አጠራሩ ደግሞ Fibroadenoma ከአስራዎቹ እድሜ ክልል ጀምሮ እስከ ሀያዎቹ እድሜ ድርስ በሴቶች ላይ ሊከሰት ይችላል። ይህም ያልወለዱ እና ያላጠቡ ሴቶች ላይ ይታያል ማለት ነው።
ማንኛውም አይነት የጡት ላይ እብጠት በምርመራ እስካልተረጋገጠ ድረስ ነው ተብሎ ይታሰባል። ይህም እብጠቱ ካንሰር ይሁን ወይም Fibroadenoma መለየት የሚቻለው ከእብጠቱ ላይ በመርፌ ተወስዶ ወይም እጢው ተቆርጦ ወጥቶ በሚደርገው ምርመራ ነው።
Fibroadenoma በባህሪው ሊያዝ ሲሞከር በቀላሉ የሚንቀሳቀስ እና አብዛኛውን ጊዜ ሲነካ ህመም የማይፈጥር ሲሆን ከጡት ቆዳ ጋርም ወይም ከደረት ጋር አይጣበቅም። አልያዝ አልጨበጥ በሚለው ባህሪው A mouse in a Breast ( የጡት ውስጥ አይጥ) የሚል ስም ተሰጥቶታል። በአንድ ጡት ላይ ሁለት እና ከዛ በላይ ሆኖ በተለያየ መጠን ሊከሰት ይችላል። አንዳንዴም በሁለቱም ጡት ላይ ሊከሰት ይችላል። የጡት ላይ እብጠት ሲከሰት ብዙ ጊዜ ባሎች ወይም የወንድ ጓደኛ ቀድመው ያገኙታል ይባላል።
የጡት እጢው Fibroadenoma መሆኑን ካረጋገጥን በኋላ በተለይ በኦፕሬሽን መውጣት እንዳለበት ስናስረዳ አብኛዎቹ ሴት ወጣቶች በጭንቀት ውና በፍርሃት ሲያለቅሱ ይስተዋላል። ነገር ግን በጥንቃቄ ከተሰራ እጢውን ለማውጣት የሚፈጠረው ትንሽ ጠባሳ እንጂ ሌላ በጡት ላይ የሚደርስ የተለየ ችግር አይኖርም።

ከላይ እንደ ተገለጸው Fibroadenoma የካንሰርነት ባህሪ የለውም። አስቀድመን መከላከል ባንችልም ከተከሰተ በኋላ ግን በቀላል ኦፕሬሽን ማስወገድ አንዱ አማራጭ ሲሆን ሌላው ደግሞ በተለይም መጠኑ አነስተኛ ( ከ 3cm በታች) ሲሆን አስፈላጊውን ምክር ለታካሚዋ በመስጠት ወደ ፊት ክትትል እንድታደርግ እና እራሷን በመመርመር በእብጠቱ ላይ በምታየው የተለየ ለውጥ ( የመጠን መጨመር.... ወይም የህመም ስሜት) ወደፊት አስፈላጊው ህክምና እንደሚሰጣት ማረጋገጥ ነው።
አንዳንድ ሴቶች ላይ Fibroadenoma በቀላል ኦፕሬሽን ከወጣ በኋላ መልሶ እራሱን የመተካት ባህሪ ይኖረዋል። ይህ ማለት ግን ወደ ካንሰርነት ተቀየረ ማለት አይደለም።

በቤተሰባቸው ከቅርብ ዘመድ( እናት ፣ እህት፣... እክስት.... ፣የአክስት ልጅ ...ወዘተ) የጡት ካንሰር የታመመ ዘመድ ያላቸው ሰዎች ማንኛውንም እጢ በጡት ላይ ሲያገኙ አስፈላጊውን ምርመራ በማድረግ ካንሰር መሆን አለመሆኑን ማረጋገጥ ያስፈልጋል የጡት ካንሰር ሲከሰት ምልክቱ ሁሌም እጢ ላይሆን ይችላል(ምንም እንኳ አብዛኛውን ጊዜ እጢ ሆኖ ቢፈጠርም)። ከጡት ቆዳ ጋር በመጣበቅ ( የብርቱካን ልጣጭ አይነት ጠቃጠቆ በማሳየት.... ደም የቀላቀለ የጡት ፈሳሽ እና በተለይም ከጡት በተጨማሪ በብብት ስር ተያይዞ በሚፈጠር እብጠት ካንሰር መሆኑን መገመት ይቻላል።

የጡት ካንሰር የሴቶች ችግር ብቻ ተደርጎ የሚታሰብበትም ጊዜ የቀረ ይመስላል። ከአመታት በፊት በአለም ላይ ከመቶ ወንድ አንዱ ላይ ይከሰት የነበረው የጡት ካንሰር አሁን አሁን ወደ 4% አድጓል።ስለዚ ወንዶችም የችግሩ ተጠቂ ሊሆኑ እንደሚችሉ በመገንዘብ በጡት ላይ ችግር ሲታይ ሀኪም ዘንድ መታየት ያስፍልጋል።

©Shalom Medical Consultancy