29/01/2024
የስኳር በሽታን መረዳት፡
ክፍል 1፡ የስኳር በሽታ ምንድን ነው?
የስኳር በሽታ (Diabetes Miletus) ሰውነት በቂ ኢንሱሊን ማምረት የማይችልበት ወይም ኢንሱሊንን በትክክል መጠቀም የማይችልበት ሥር የሰደደ በሽታ ነው። ኢንሱሊን የደም ስኳር (ግሉኮስ) መጠንን ለመቆጣጠር የሚረዳ ሆርሞን(የሰውነት ቅመም) ነው።
ሁለት ዋና ዋና የስኳር በሽታ ዓይነቶች አሉ፡ ዓይነት 1 እና ዓይነት 2።
ዓይነት 1 የስኳር በሽታ፡-
ይህ የሚከሰተው የሰውነት በሽታ የመከላከል ስርዓት በስህተት በቆሽት ውስጥ የሚገኙትን ኢንሱሊን የሚያመነጩ ሴሎችን ሲያጠቃ እና ሲያጠፋ ነው። ዓይነት 1 የስኳር በሽታ ያለባቸው ሰዎች ለመታከም የኢንሱሊን መርፌ ያስፈልጋቸዋል።
ዓይነት 2 የስኳር በሽታ፡-
ይህ በጣም የተለመደ እና አብዛኛውን ጊዜ የሚፈጠረው ሰውነታችን በቂ ኢንሱሊን ማምረት ሲያቅተው ወይም የሚያመነጨው ኢንሱሊን በትክክል ሳይሰራ ሲቀር ነው። እንደ አመጋገብ እና የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ያሉ የአኗኗር ዘይቤዎች በ ዓይነት 2 የስኳር በሽታ ውስጥ ትልቅ ሚና ይጫወታሉ።
ክፍል 2፡ መንስኤዎች እና አጋላጭ ምክንያቶች፡-
የስኳር በሽታ መንስኤዎችን እና አጋላጭ መንስኤዎችን መረዳት ጤናማ ምርጫዎችን እንዲያደርጉ መረጃ ይሰጥዎታል።
ጀነቲክስ፡- የስኳር ህመም የቤተሰብ ታሪክ አደጋዎን ሊጨምር ይችላል።
የአኗኗር ዘይቤ፡ የተመጣጠነ ምግብ እጥረት፣ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ አለማድረግ እና ከመጠን ያለፈ ውፍረት ለአይነት 2 የስኳር በሽታ ጉልህ አስተዋፅዖዎች ናቸው።
ዕድሜ፡- በስኳር በሽታ የመያዝ እድሉ ከእድሜ ጋር ይጨምራል።
ክፍል 3፡ የህመሙ ምልክቶች፡-
የስኳር በሽታ ምልክቶችን ማወቅ ቀደም ብሎ ለመለየት እና ለመቆጣጠር በጣም አስፈላጊ ነው.
በተደጋጋሚ የሽንት መሽናት፡ በተለይ በምሽት ብዙ ጊዜ መሽናት
ከመጠን በላይ ጥማት፡- ከወትሮው በተለየ የመጠማት ስሜት እና ብዙ ፈሳሽ መጠጣት።
ከፍተኛ ረሃብ፡ ከምግብ በኋላም ቢሆን የምግብ ፍላጎት።
ድካም: ድካም እና ጉልበት ማጣት
ክፍል 4፡ ምርመራ እና ክትትል፡
የስኳር በሽታን ለመቆጣጠር መደበኛ ምርመራዎች አስፈላጊ ናቸው.
የደም ግሉኮስ ምርመራ፡ የደም ስኳር መጠንን በየጊዜው መከታተል።
HGA1c ምርመራ ፡ ባለፉት ሁለት እና ሶስት ወራት ውስጥ አማካይ የደም ስኳር መጠን ይለካል።
ክፍል 5፡ ህክምናና ክትትል
የስኳር በሽታን መቆጣጠር የአኗኗር ለውጦችን, መድሃኒቶችን እና መደበኛ ክትትልን ያካትታል.
ጤናማ አመጋገብ፡- በፍራፍሬ፣ አትክልት፣ ሙሉ እህል እና ከስብ ፕሮቲኖች ጋር በተመጣጠነ አመጋገብ ላይ ያተኩሩ።
መደበኛ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ፡ ቢያንስ በሳምንት ለ150 ደቂቃ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ያድርጉ።
መድሃኒቶች፡ እንደ አስፈላጊነቱ የኢንሱሊን ወይም በአፍ የሚሰጡ መድሃኒቶች ሊታዘዙ ይችላሉ።
ክፍል 6፡ በህመሙ ምክንያት በረጅም እና አጭር ጊዜ የሚከሰቱ ጠንቆች
ከቁጥጥር ውጭ የሆነ የስኳር በሽታ ወደ ተለያዩ ችግሮች ሊመራ ይችላል, ስለዚህ ሁኔታውን በትክክል መቆጣጠር በጣም አስፈላጊ ነው.
የልብ ሕመም:
የነርቭ ጉዳት፡ የሰውነት መደንዘዝ ወይም መንቀጥቀጥ።
የኩላሊት ችግሮች፡ የኩላሊት ተግባር መዳከም
ክፍል 7፡ መከላከያ
የመከላከያ እርምጃዎችን መውሰድ የስኳር በሽታ የመያዝ እድልን ይቀንሳል.
ጤናማ የአኗኗር ዘይቤ፡ የተመጣጠነ ምግብን ይከታተሉ እና መደበኛ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ያድርጉ።
መደበኛ ምርመራዎች፡ ለመደበኛ ምርመራዎች የጤና እንክብካቤ ሰጪዎችን ይጎብኙ።
