24/10/2014
Εμβόλιο μηνιγγίτιδας, πραγματικότητα και φαντασία
Από τότε που κυκλοφόρησε το νέο εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου Β, ξεκίνησε πάλι η ίδια ιστορία: "να το κάνω ή να μην το κάνω στο παδί μου;" "μου ήπαν οτι είναι επικίνδυνο", "δεν είναι ακόμα δοκιμασμένο”, ή ακόμα το πιο φοβερό από όλα, “οι απόψεις διίστανται”.
Νομίζω οτι για άλλη μια φορά υπάρχει σύγχυση ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία. Ακόμα χειρότερα όμως η σύγχυση γίνεται ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα.
Η πραγματικότητα
Το μικρόβιο είναι υπαρκτό και όχι φανταστικό. Τα επιδημιολογικά στοιχεία τόσο στην Ελλάδα όσο και στον υπόλοιπο κόσμο δεν αμφισβητούνται. Δεν είναι τόσο συχνό, στην Ελλάδα περίπου 30 κρούσματα σε παιδιά 0-9 ετών κάθε χρόνο. Είναι όμως πολύ επικίνδυνο αφού η θνητότητα της νόσου είναι 10% και 20-30% αυτών που επιβιώνουν παρουσιάζουν σοβαρές βλάβες όπως πχ ακρωτηριασμοί άνω και κάτω άκρων.
Αυτή τη στιγμή ο πιο αποτελεσματικός τρόπος προστασίας από αυτό το μικρόβιο είναι το νέο εμβόλιο που κυκλοφόρησε. Δεν έχουμε άλλο μέσο. Οι άνθρωποι που θα πεθαίνουν από δώ και στο εξής από μηνιγγιτιδοκοκκική σηψαιμία θα μπορούσαν να είναι ζωντανοί αν είχαν εμβολιασθεί.
Το εμβόλιο είναι ακριβό. Είναι ακριβό γιατί δεν είναι στο πρόγραμμα εμβολιασμού και το κράτος δεν έχει αποφασίσει ακόμα οτι θα πρέπει να αποζημιώνεται. Άρα όσοι το κάνουν στα παιδιά τους, το πληρώνουν από την τσέπη τους. Η πολιτεία εσκεμμένα δεν αποζημιώνει γιατί θα της κόστιζε πολύ ακριβά. Ο συλλογισμός από την πλευρά του κράτους είναι απλός: το εμβόλιο είναι καινούργιο, άρα θα πρέπει να εμβολιάσουμε όλα τα παιδιά της χώρας δηλ. περίπου 1.5 εκατομμύριο. Ο εμβολιασμός απαιτεί από 2 έως 4 δόσεις ανά παιδί (ανάλογα με την ηλικία) ενώ η κάθε δόση κοστίζει 105 ευρώ. Με άλλα λόγια αν υπολογίσουμε περίπου 3 δόσεις για κάθε παιδί της χώρας, για τον εμβολιασμό (μόνο για το μηνιγγιτιδόκοκκο Β) θα απαιτούνταν πάνω από 300 εκατομμύρια ευρώ. Όμως, όπως είπαμε και παραπάνω τα κρούσματα δεν είναι και τόσο πολλά. Με 300 εκατομμύρια ευρώ “απλώς” θα σώζαμε 3 παιδιά (υπενθυμίζουμε τη θνητότητα του 10%) και θα γλιτώναμε καμμια δεκαριά από ακρωτηριασμούς. Προσοχή, δε συμφωνούμε με τη λογική των αριθμών όταν πρόκειται για ανθρώπινες ζωές και ιδιώς αυτές των παιδιών μας αλλά δυστυχώς αυτή είναι η πραγματικότητα. Δεν είναι ούτε το οτι ο ΕΟΦ δε δίνει την εγκρίση, ούτε οτι είναι επικίνδυνο και άλλες τέτοιες μπαρούφες που ακούμε δεξιά κι αριστερά. Απλά δε συμφέρει τον κρατικό προυπολογισμό. Και για να είμαστε δίκαιοι το ίδιο σκεπτικό επικρατεί και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης που είναι σε σαφώς καλύτερη οικονομική κατάσταση από τη δικιά μας.
H Φαντασία.
"Δεν είναι δοκιμασμένο….”. Φυσικά και είναι δοκιμασμένο. Δεν υπάρχει κάνενα φάρμακο που να κυκλοφορεί στην αγορά αν δεν περάσει από μελέτες. Τις μελέτες αξιολογούν οι διεθνείς οργανισμοί φαρμάκων και εγκρίνουν την κυκλοφορία τους. Η ιστορία δε σταματά όμως εδώ. Ακόμα και μετά την κυκλοφορία υπάρχει σύστημα επαγρύπνησης για τυχόν παρενέργειες που μπορεί να εμφανιστούν στην πορεία. Για το συγκεκριμένο εμβόλιο μετά από 6 μήνες κυκλοφορίας και δεκάδες (αν όχι πλεόν εκατοντάδες) χιλιάδες δόσεις δεν έχουν καταγραφεί νέες απρόβλεπτες παρενέργειες.
Από την άλλη μεριά, πότε ακριβώς θα είναι δοκιμασμένο για αυτούς που φοβούνται τις υποθετικές μελλοντικές παρενέργειες; σε άλλους 6 μήνες; σε 1,2, 5 ή 10 χρόνια; Ας περιμένουμε λοιπόν 10 χρόνια για να είμαστε τελείως σίγουροι και "δεν πειράζει" αν μέχρι τότε έχουμε θρηνήσει άλλα 30 νεκρά παιδιά και μετράμε καμμιά κατοσταριά ακόμα χωρίς χέρια ή πόδια. Ωραίος συλλογισμός…
Πόσοι γονείς γνωρίζουν τι είναι ο αιμόφιλος της ινφλουένζας που περιέχεται στο πενταδύναμο ή εξαδύναμο εμβόλιο και κάνουν (βάση προγράμματος Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμού) στα παιδιά τους 4 φορές μέχρι την ηλικία των 2 ετών; Πόσοι γνωρίζουν οτι στις ΗΠΑ πριν το 1992 το μικρόβιο αυτό προκαλούσε 20.000 μηνιγγίτιδες, σηψαιμίες, επιγλωττίτιδες και αποτελούσε την νο 1 αιτία επίκτητης νοητικής υστέρησης στα παιδιά; Ελάχιστοι φαντάζομαι μιας κι από το 1992 και μετά που το εμβόλιο πρωτοεμφανίσθηκε, τα κρούσματα εξαφανίστηκαν σχεδόν τελείως και κανείς δεν ασχολείται πλεόν με ένα τρομακτικό παθογόνο μικρόβιο που μπροστά του ο Ebola μπορεί να μοιάζει και με αρνάκι. Και λέω σχεδόν, μιας και τα ελάχιστα κρούσματα δεν αφορούν πλέον παρά τα άτυχα παιδάκια των “υποψιασμένων εξυπνάκηδων” που αποφάσισαν να μην τα εμβολιάσουν, αποδεικνύοντας απλά οτι το μικρόβιο δε μετακόμισε στον πλανήτη Άρη αλλά ζει (χωρίς όμως να βασιλεύει) και όλα αυτά χάρη σε ένα εμβόλιο για το οποίο οι περισσότεροι γονείς αγνοούν τη χρησιμότητα και την τεράστια σημασία του. Τι θα είχε συμβεί όμως αν είχαμε θέσει ως όρο της χρήσης του σε μεγάλους πληθυσμούς το να είναι δοκιμασμένο πχ για 10, 20 ή 30 χρόνια;
Φυσικά και κανένας δεν έχει τη μαγική κρυστάλλινη μπάλα που να δείχνει το μέλλον σε 20 χρόνια, αλλά η ανακάλυψη ενός νέου εμβολίου δε γίνεται με τη διαδικασία της παρθενογένεσης. Γίνεται από ανθρώπους που χρησιμοποιούν τις σύγχρονες γνώσεις της βιολογίας, την επιστημονική εμπειρία του παρελθόντος, τα ατελείωτα πειράματα σε εργαστήρια. Η διαδικασία κρατάει χρόνια, περνάει από κλινικές μελέτες, συζητείται σε συνέδρια.
To Ψέμα.
"Είναι επικίνδυνο….". Αυτό είναι το καλύτερο. Αφού έως τώρα δεν έχουν καταγραφεί καθόλου σοβαρές παρενέργειες μέσω των επίσημων μηχανισμών φαρμακο-επαγρύπνησης, πώς γίνεται να λένε κάποιοι οτι είναι επικίνδυνο;
"Οι απόψεις διίστανται”. Οι απόψεις ποιών ακριβώς όμως διίστανται; Αν διαφωνήσω με έναν αστροφυσικό σε θέματα δημιουργίας του σύμπαντος, δε νομίζω οτι θα πάρει κανείς στα σοβαρά αυτή τη διάσταση απόψεων. Όπως αναφέραμε και παραπάνω, είναι δυνατό να υπάρχει συζήτηση και διαφωνία σχετικά με την ανάγκη να υπάρξει μαζικός, δωρεάν (και ακριβός για το κράτος) εμβολιασμός για το συγκεκριμένο εμβόλιο μιας και η νόσος δεν είναι και τόσο συχνή. Αυτός ο διάλογος όμως αφορά το θέμα κόστους-όφελους για το οποίο κλασσικά η Ευρώπη δείχνοντας μια μεγαλύτερη ευαισθησία διαφοροποιείται από τους κοινωνικά αδιάφορους (όπως τους κατηγορούμε) Αμερικάνους. Το να χρησιμοποιεί όμως κάποιος (ιδίως αν πρόκειται για γιατρό) υποθετικά, ψευδή ή απλοικά επιχειρήματα του τύπου ¨το έμβολιο δεν είναι δοκιμασμένο" ή "είναι επικίνδυνο” ή “εγώ δεν το κάνω στα παιδιά μου” είναι το λιγότερο ανεύθυνο και σε καμμία περίπτωση δε συνιστά διάσταση απόψεων.
Η πραγματικότητα είναι οτι το εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου Β είναι ένα βήμα της επιστήμης προς τα εμπρός όσον αφορά την υγεία των παιδιών μας. Όσοι έχουν δει τη νόσο με τα μάτια τους είμαστε σίγουροι οτι μπορεί να το επιβεβαιώσουν. Ερωτήματα είναι φυσικό να υπάρχουν και οι οριστικές απαντήσεις μπορεί να αργήσουν ακόμα αρκετά να ρθουν. Οι προβλέψεις των ανθρώπων με πραγματικές επιστημονικές γνώσεις πάνω σε θέματα λοιμώξεων και εμβολίων είναι θετικές και μακριά από τις κινδυνολογίες που καθημερινά φτάνουν στα αυτιά των γονιών. Έχουμε λοιπόν την πολυτέλεια να περιμένουμε;
