10/06/2020
មានសំណួររបស់អ្នកជម្ងឺម្នាក់បានសួរអំពីផលប៉ះពាល់របស់ការថតអុឹមរ៉ាយចំពោះអ្នកជម្ងឺដែលមានដាក់ធ្មេញសិប្បនិម្មិត។ ជាសំណួរដ៏ល្អមួយដែលយើងទាំងអស់គ្នាគួរតែយល់ដឹង។ អញ្ចឹង តោះចូលអានអត្ថបទខាងក្រោមដែលបកស្រាយដោយ ទន្តបណ្ឌិត សៅ សុខសាន្ត មើលតើវាពិតជាមានផលប៉ះពាល់មែនឬអត់?
តើការថតអុឹមរ៉ាយ (MRI) មានផលប៉ះពាល់អ្វីខ្លះដល់អ្នកដាក់ធ្មេញសិប្បនិម្មិត?
ការថតអ៊ឹមរ៉ាយ (MRI) គឺជាឧបករណ៍ធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យកម្រិតខ្ពស់ដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងពេលថ្មីៗនេះទាំងនៅក្នុងវិស័យវិជ្ជសាស្រ្ត និង វិស័យទន្តសាស្រ្ត។ ការថតអ៊ឹមរ៉ាយ (MRI) ជាការប្រើចរន្តមេដែក រឺ រលកវិទ្យុ ដើម្បីបង្កើតរូបភាពនៃជាលិកានិងសរីរាង្គនៅទូទាំងរាងកាយ។
MRI បានក្លាយទៅជាឧបករណ៍ដ៏សំខាន់សំរាប់សង្គ្រោះជីវិតមនុស្សទូទៅដែលវាមានសមត្ថភាពក្នុងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបញ្ហាសក្តានុពលធំ ៗ ឬបញ្ហាមិនធម្មតានៅក្នុងផ្នែកផ្សេងៗនៃរាងកាយ។ អត្ថប្រយោជន៍ដ៏អស្ចារ្យនៃការថតអុឹមរ៉ាយ (MRI) មិនមានវិទ្យុសកម្មចំពោះអ្នកជម្ងឺដូចការថតដោយកាំរស្មីនោះទេ។
យើងគួរតែមានការប្រយត្ន័ចំពោះការថតអុឹមរ៉ាយ (MRI) ព្រោះវាមានប្រតិកម្មជាមួយនឹងធ្មេញសិប្បនិម្មិតដែលមានបន្ទុកម៉ាញ៉េទិច។ ទាំងនេះនាំឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដែលយើងមិនចង់បានដូចជា ការបង្កើតរូបភាពរំខាន ការរលាកមាត់ដោយកំណើនកម្តៅ និង ការផ្លាស់ទីមេកានិក។ ទាំងនេះគឺជាប្រភពនៃការខូចខាតដល់ជាលិកាជុំវិញបរិវេណមាត់ធ្មេញពេលធ្វើការថតអុឹមរ៉ាយ (MRI)។
**ផលប៉ះពាល់ដែលបណ្តាលមកពីការធ្វើអន្តរកម្មរបស់ MRI និង ធ្មេញសិប្បនិម្មិតដែលមានជាតិដែកមាន ៣ ប្រភេទធំៗ៖
1- ការបង្កើតទំរង់រូបរំខានដល់ MRI
ទំរង់រំខាននេះកើតចេញពីលោហៈធាតុដែលមាននៅក្នុងធ្មេញសិប្បនិម្មិតគឺជាឧបសគ្គដ៏ធំមួយដែលបណ្តាលឱ្យមានការបាត់បង់ ឬ ប្រែប្រួលនៃរូបភាព និង ការបាត់បង់នូវព័ត៌មានសំខាន់ៗ នៅក្នុងការថតរូបភាពអុឹមរ៉ាយ (MRI) នៅផ្នែកក្បាល។
2- ផលប៉ះពាល់នៃការផ្លាស់ទីមេកានិក
ដែនម៉ាញ៉េទិចមានកម្លាំងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទាញវត្ថុធ្ងន់ៗ ទៅជាប់នឹងម៉ាស៊ីនស្កេនបាន។ ដែនម៉ាញ៉េទិចដ៏ខ្លាំងនៃម៉ាស៊ីន MRI នេះ នឹងទាញសម្ភារៈទាំងឡាយណាដែលមានម៉េញ៉ទិក រឺ ជាតិលោហៈ ដែលធ្វើឱ្យអ្នកជំងឺរងរបួសជាយថាហេតុ។ លោក Hasegawa ជនជាតិជប៉ុនបានសន្និដ្ឋានថា “អ្នកជម្ងឺដែលមានភ្ជាប់ធ្មេញសិប្បនិម្មិតដែលមានផ្ទុកដែនម៉ាញ៉េទិចអាចបណ្តាលឱ្យអ្នកជំងឺមានអារម្មណ៍មិនមានផាសុកភាពកំឡុងពេលថតអុឹមរ៉ាយ”។ ប៉ុន្តែភាពជាប់នៃស៊ីម៉ង់ត៍ទៅនឹងធ្មេញសិប្បនិម្មិតដែលមានកម្លាំង (48 – 150N ញ៉ូតុន) គឺខ្លាំងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីការពារការធ្វើចលនានៃធ្មេញសិប្បនិម្មិត។ Hasegawa M, et al (2015)
3- ផលប៉ះពាល់ដោយកំណើនកម្តៅ (រលាកជាលិកាជុំវិញធ្មេញ)
ដោយសារតែ MRI ធ្វើអន្តរកម្មជាមួយលោហៈធាតុនៅក្នុងរាងកាយមនុស្សដែលធ្វើឲ្យលោហៈធាតុទាំងនោះកើនកម្តៅ កម្រិតនៃការឈឺចាប់ដោយកំដៅចំពោះភ្នាសក្នុងមាត់គឺកើនឡើងនូវសីតុណ្ហភាពពី 8 អង្សារសេ -10 អង្សារសេ។ ការកើនឡើងនូវសីតុណ្ហភាពនេះគឺមិនខ្ពស់គ្រប់គ្រាន់ដែលបង្ករឱ្យមានការឈឺចាប់ឬខូចខាតដល់ជាលិកាអញ្ចាញធ្មេញទេ។
ការសិក្សាមួយអំពីសម្ភារៈដែលបានប្រើក្នុងការដាក់ធ្មេញសិប្បនិម្មិត និងឧបករណ៍ដែលប្រើសម្រាប់ពត់ធ្មេញ បានបង្ហាញលទ្ធផលទំរង់រូបរំខាន់នៅពេលថតអុឹមរ៉ាយ MRI។
ឯកសារយោង៖ Beuer F, et al. Oral Investig 2017;21:281-289. PUBMED.
**ការសិក្សាលើប្រភេទ Braces ពត់តម្រង់ធ្មេញដូចជា៖
1. S.S. (លោហៈលួសពត់ធ្មេញរឹង ប៉ះពាល់ 100%)
2. Ti (លោហៈលួសពត់ធ្មេញប្រភេទរលាស់ ប៉ះពាល់ ២0%)
3. Ceramic with metal slots(ប្រេសសេរ៉ាមិកដែលមានចន្លោះជាលោហៈ ប៉ះពាល់ ១៧%)
4. Stainless Steel (SS) Retainers (ឧបករណ៍បិទទប់ធ្មេញធ្វើពីលោហៈ ប៉ះពាល់ ៨៧%)។
**ការសិក្សាលើប្រភេទ បង្គោលធ្មេញដាំក្នុងឆ្អឹង Implant៖
1. Zr. Implant (អុីមផ្លេនប្រភេទហ្សឺកូនៀម)
2. Ti. Implant (អុីមផ្លេនប្រភេទទីតានីញូម)
3. Ti-Zr. Alloy (អុីមផ្លេនដែលផ្សំពីហ្សឺកូនៀមនិងទីតានីញូម)
ប្រភេទអុីមផ្លេនទីតានីញូម និងទីតានីញូមលាយលាយហ្សឺកូនៀមអាចធ្វើឲ្យរូបភាពប្រែប្រួលរាងដូចពពុះ។ ចំណែកឯអុីមផ្លេនប្រភេទហ្សឺកូនៀមវីញមានផលប៉ះពាល់តិចបំផុត។
**ការសិក្សាលើប្រភេទគ្រាប់ធ្មេញសិប្បនិម្មិតដែលភ្ជាប់លើបង្គោលអុីមផ្លេន (Implant-Supported Crown/Bridge)៖
-PFM (Porcelain Fused to Metal)- (Precious Alloy និង
PFM Non-Precious Alloy ប៉ះពាល់លើរូបភាពអុឹមរ៉ាយខ្លាំង)
-Porcelain-Fused-to-Zirconium (ធ្មេញដាក់ប្រភេទហ្សឺកូនៀមមិនប៉ះពាល់ដល់ MRI ទេ)
-Monolithic Zirconium (ធ្មេញដាក់ប្រភេទហ្សឺកូនៀមម៉ូណូលីទិកប៉ះពាល់ដល់ MRI តិចតួច)។
**ការសិក្សាលើប្រភេទគ្រាប់ធ្មេញមុខ ដែលមានទំហំ និងកំរាស់ស្មើគ្នា៖
-Zr. Crown (ធ្មេញដាក់ប្រភេទហ្សឺកូនៀម មិនប៉ះពាល់លើរូបភាព MRI)
-Metal Alloy, Ni-Cr alloy, & Co-Cr Ceramic alloy(ធ្មេញដែលមានធាតុផ្សំពីលោហៈ ពីនីកែលក្រូម កូបាល់ជាមួយនឹងសេរ៉ាមិក ប៉ះពាល់លើរូបភាព MRI ខ្លាំង)។
**ការសិក្សាលើប្រភេទ Retainers (ឧបករណ៍ពាក់ទប់ធ្មេញពេលពត់ហើយ
1. Twist flex ធ្វើឲ្យរូបភាពល្អាង 46%
2. Ortho. Flex retainer ធ្វើឲ្យរូបភាពល្អាងកាន់តែខ្លាំង
**ការសិក្សាលើ អុីមផ្លេនប្រភេទទីតានីញូម Titanium Implant៖
ប៉ះពាល់លើរូបភាព MRI តិចតួច តែមិនមានភាពល្អាងលើប្រវែងទេ
ចំពោះសមាសធាតុដែលលាយឡំគ្នា Ti alloys អាចឲ្យជារូបភាពស្រមោលៗ។
សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម សូមចូលមើលក្នុងឯកសារយោង។
References:
1. Hasegawa M, Miyata K, Abe Y, Ishii T, Ishigami T, Ohtani K, Nagai E, Ohyama T, Umekawa Y, Nakabayashi S. 3-T MRI safety assessments of magnetic dental attachments and castable magnetic alloys. Dentomaxillofac Radiol 2015
2. American Society for Testing and Materials (ASTM). Standard test method for measurement of radio frequency induced heating on or near passive implants during magnetic resonance imaging .2009
3. Savane S, N'Di
