23/02/2025
အခုတလော အဖြစ်များနေတဲ့ အသည်းရောင်အသားဝါ
Hepatitis A ရောဂါသည် အသည်းကို ထိခိုက်စေသော ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် ဖြစ်ပွားသည့် ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ ဤရောဂါသည် အသည်းရောင်အသားဝါ A ဗိုင်းရပ်စ် (Hepatitis A Virus - HAV) ကြောင့် ဖြစ်ပြီး၊ မသန့်ရှင်းသော အစားအစာများ၊ ရေများ သို့မဟုတ် ရောဂါပိုးရှိသူနှင့် နီးနီးကပ်ကပ် ထိတွေ့ခြင်းမှတစ်ဆင့် ကူးစက်နိုင်ပါသည်။ Hepatitis A ရောဂါသည် အခြား Hepatitis B နှင့် Hepatitis C တို့ကဲ့သို့ နာတာရှည်မဖြစ်စေဘဲ၊ ကုသပျောက်ကင်းနိုင်သော ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။
Hepatitis A ရောဂါ၏ လက္ခဏာများ
Hepatitis A ရောဂါ၏ လက္ခဏာများသည် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ပြီး ၂ ပတ်မှ ၆ ပတ်အတွင်း ပေါ်လာတတ်ပါသည်။ အချို့လူများတွင် လက္ခဏာမပြဘဲ ဖြစ်နိုင်သော်လည်း၊ အဓိက လက္ခဏာများမှာ -
- အသားဝါခြင်း၊ မျက်လုံးဝါခြင်း
- မောပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း
- ဗိုက်အောင့်ခြင်း (အထူးသဖြင့် အသည်းနေရာ)
- ပျို့အန်ခြင်း၊ ဝမ်းပျက်ခြင်း
- အစားအသောက်ပျက်ခြင်း
- ဖျားခြင်း
- ဆီးအရောင်ရင့်ခြင်း၊ ဝမ်းအရောင်ဖျော့ခြင်း
ကူးစက်ပုံ
Hepatitis A ဗိုင်းရပ်စ်သည် မစင်မှတစ်ဆင့် ပါးစပ် (Fecal-oral route) ကူးစက်နိုင်ပါသည်။ ဥပမာ -
- ရောဂါပိုးရှိသူ၏ မစင်နှင့် ထိတွေ့ပြီး လက်မဆေးဘဲ အစားအစာကို ကိုင်တွယ်ခြင်းမှတစ်ဆင့်
- မသန့်ရှင်းသော ရေကို သောက်သုံးခြင်း
- ရောဂါပိုးရှိသူနှင့် အနီးကပ် ထိတွေ့ခြင်း (ဥပမာ - လိင်ဆက်ဆံခြင်း)
ကာကွယ်နည်းများ
Hepatitis A ရောဂါကို ကာကွယ်ရန် အောက်ပါနည်းလမ်းများကို လိုက်နာသင့်ပါသည် -
1. **ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း**
Hepatitis A ကာကွယ်ဆေးသည် ရောဂါကို ကာကွယ်ရာတွင် အထိရောက်ဆုံးနည်းလမ်းဖြစ်ပါသည်။
2. **သန့်ရှင်းမှုကို အလေးထားခြင်း**
- လက်ကို ဆပ်ပြာနှင့် စင်ကြယ်စွာ ဆေးကြောခြင်း (အထူးသဖြင့် အစားမစားမီ၊ အိမ်သာတက်ပြီးနောက်)
- သန့်ရှင်းသော ရေကို သောက်သုံးခြင်း
- အစားအစာများကို သေချာစွာ ချက်ပြုတ်ခြင်း
3. **ရောဂါပိုးရှိသူနှင့် ထိတွေ့မှု ရှောင်ကြဉ်ခြင်း**
ရောဂါပိုးရှိသူနှင့် အနီးကပ် ထိတွေ့ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။
# # # ကုသမှု
Hepatitis A ရောဂါအတွက် သီးသန့်ကုသမှုမရှိပါ။ ရောဂါလက္ခဏာများကို သက်သာစေရန် အောက်ပါနည်းလမ်းများကို လိုက်နာနိုင်ပါသည် -
- အနားယူခြင်း
- ရေဓာတ်ပြည့်ဝစေရန် အရည်များများ သောက်သုံးခြင်း
- အစားအသောက်ကို ပုံမှန်စားသုံးခြင်း (အဆီနည်းသော အစားအစာများ ရွေးချယ်ပါ)
- အရက်နှင့် အသည်းကို ထိခိုက်စေသော အစားအစာများကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်း
# # # နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ
Hepatitis A ရောဂါသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ပြင်းထန်သော နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ မဖြစ်စေပါ။ သို့သော်၊ အချို့လူများတွင် အသည်းပျက်စီးခြင်း (Acute Liver Failure) ကဲ့သို့သော ပြင်းထန်သည့် အခြေအနေများ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။
Hepatitis A ရောဂါသည် ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း၊ သန့်ရှင်းမှုကို အလေးထားခြင်းဖြင့် ကာကွယ်နိုင်သော ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ ရောဂါလက္ခဏာများ ခံစားရပါက ဆရာဝန်နှင့် ပြသကာ လိုအပ်သော ကုသမှုကို ခံယူသင့်ပါသည်။
Crd #ဟမ်စိုင်း(ဆေး-မန်း)