21/12/2022
Liver Function Tests (LFT)
❤️ ဒီနေ့မှာတော့ Laboratory Investigation Tests တွေထဲက အသည်းနဲ့ဆိုင်တဲ့ Liver Function Test တွေအကြောင်း ကျန်းမာရေးဗဟုသုတအနေနဲ့ ပြောပြပေးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ ❤️
🤔 Q: Liver Function Tests ဆိုတာဘာတွေလဲ?
👩🔬 A: Liver Function Tests ဆိုတာ လူ့ခန္ဓာကိုယ်မှာရှိတဲ့ အသည်းရဲ့ အလုပ်လုပ်နိုင်စွမ်းကိုစစ်ဆေးတဲ့ tests တွေကိုခေါ်တာပါ။ 🩸
🤔 Q: Liver Function Tests ထဲမှာဘာတွေပါလဲ?
👩🔬 A: Liver Function Tests ထဲမှာ အသည်းကနေထုတ်လုပ်ပေးနေသော အင်ဇိုင်း (enzymes)များဖြစ်တဲ့ Alanine Transaminase (SGPT/ALT) , Aspartate Transaminase (SGOT/AST) , Alkaline Phosphate (ALP) , Gamma-glutamyltransferase (GGT) , Bilirubin တို့ကို အဓိက တိုင်းတာစစ်ဆေးကြပါတယ်။ ထို့အပြင် အသည်းကထွက်ရှိသော အသားဓာတ်များဖြစ်သည့် Total and Differential Proteins တွေကို အသေးစိတ်အနေနဲ့ ထပ်မံစစ်ဆေးနိုင်ပါတယ်။ 🩸
🤔 Q: Liver Function Tests ဘာကြောင့်စစ်လဲ။
👩🔬 A: အသည်းကျန်းမာရေးကောင်းမကောင်းသိချင်လို့ စစ်တယ်လို့အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် ပြောလို့ရပါတယ်။ အရက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်း၊ ကင်ဆာရောဂါတို့ကြောင့်ဖြစ်လေ့ရှိတဲ့အသည်းခြောက်ခြင်း (Cirrhosis of liver) ဖြစ်ခြင်းရှိမရှိသိနိုင်သလို အသည်းမှာပုံမှန်ထုတ်လုပ်လေ့ရှိသော အင်ဇိုင်းထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ပရိုတင်းထုတ်လုပ်ခြင်း စသောအသည်း၏ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ချက်များ ပုံမှန်ရှိမရှိကို သိစေနိုင်ပါတယ်။ 🩸
🤔 Q: ဘာကြောင့် Liver Function Tests ဟာအရေးကြီးသလဲ။
👩🔬 A: အရက်သောက်သုံးမှုပိုမိုများပြားလာခြင်း၊ အသည်းကိုအဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေသော (liver toxicity မြင့်သော) ဆေးဝါးများသောက်သုံးခြင်း၊ ကူးစက်တတ်သော အသည်းရောင်ရောဂါရှိသောသူများနှင့် နီးနီးကပ်ကပ်နေခြင်းများကြောင့် အသည်းရောဂါဖြစ်ပွားမှုနှုန်း၊ အသည်းရောဂါကြောင့်သေဆုံးမှုနှုန်းဟာ မြင့်တက်နေပြီး တစ်ကမ္ဘာလုံးအနေနဲ့နှစ်စဉ်အသည်းရောဂါကြောင့်သေဆုံးမှုနှုန်းဟာ အဆင့် ၁၁ ရှိတယ်လို့ သုတေသန research များက ညွှန်ပြနေပါတယ်။ Liver Function Tests များကို ပုံမှန်စစ်ဆေးခြင်းအားဖြင့် အသည်းရောဂါကြောင့်သေဆုံးမှုများကို ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့်လျော့ချနိုင်မယ်လို့လဲ နိုင်ငံတကာဆေးပညာရှင်များက တစ်ညီတစ်ညွတ်တည်းဆိုထားကြပါတယ်။ 🩸
🤔 Q: ပုံမှန် medical check-up တွေမှာ Liver function test ဆိုရင် လေးမျိုးပဲပါတယ်။ ကျန်တာတွေကော စစ်သင့်သလား။
👩🔬 A: ပုံမှန် medical check-up တွေမှာပါလေ့ရှိတဲ့ Liver Function Tests တွေ ဟာ အသည်းကျွမ်းခြင်း (cirrhosis), အသည်းရောင်ခြင်း (hepatitis), အသည်းကင်ဆာ (cancer) တို့ကိုစောင့်ကြည့်နိုင်တဲ့ test တွေပဲဖြစ်ပါတယ်။ အခြားသော prothrombin time (PT/INR), Albumin တို့ကတော့ အသည်းကထုတ်လုပ်တဲ့ ပရိုတင်းတွေ၊ သွေးခဲစေသောပစ္စည်းလေးများ (clotting factors) ပုံမှန်ဟုတ်မဟုတ်ကိုပါ သိစေနိုင်တာကြောင့် ထည့်သွင်းစစ်ဆေးသင့်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် သွေးကြဲဆေးသောက်သုံးနေရသူများ၊ သွေးကြဲရောဂါဖြစ်နေသူများကတော့ အမြဲပုံမှန်စစ်ဆေးရပါမယ်။ 🩸
🤔 Q: ဘယ်သူတွေ Liver Function Tests စစ်သင့်သလဲ။
👩🔬 A: အရက်ပုံမှန်သောက်လေ့ရှိသူတွေ၊ အသည်းထိသောဆေးဝါးများ ပုံမှန်သောက်သုံးနေရသူတွေ၊ အဝလွန်သူတွေ၊ ကူးစက်တတ်သောအသည်းရောင်ရောဂါရှိသူတွေနဲ့အနီးကပ်နေသူတွေဟာ Liver Function Tests ကို နှစ်စဉ် ပုံမှန်စစ်ဆေးသင့်ပါတယ်။ 🩸
အမှန်တော့ အသည်းရောဂါလက္ခဏာများဟာ အသည်းပုံပျက်ခြင်းတော်တော်ဖြစ်ပြီးမှ ပေါ်လာတတ်တာကြောင့် လူတိုင်းဟာ Liver Function Tests ပုံမှန်စစ်ဆေးသင့်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် Liver Function Tests ပုံမှန်စစ်ရင်း အသည်းရောဂါများမှ ကာကွယ်နိုင်ကြပါစေလို့ ဆုမွန်ကောင်းတောင်းလိုက်ပါတယ်။
❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️