04/12/2025
လက်ချောင်းတွေ အရောင်ပြောင်းရင် သတိထားပါ။
မှတ်ချက်- ဆရာဝန်မိတ်ဆွေများအတွက် Experience sharing post ဖြစ်ပါသည်။
ဒီတစ်ခါ လူနာက အသက် ၄၂နှစ်၊ အမျိုးသမီးပါ။ လာပြတာက ရေကိုင်တာကြာရင် လက်ချောင်းတွေ ဖြူဆုတ်သွားတယ်ဆိုပြီး လာပြတာပါ။ လူနာမှာ သွေးတိုးအခံရှိပါတယ်။ အခြားရောဂါအခံတော့ မရှိပါဘူး။ ကျွန်တော်လည်း သေချာမေးကြည့်လိုက်ပါတယ်။ လူနာက အဲ့လိုဖြစ်တာ တစ်
ကြိမ်သာ ရှိပါသေးတယ်။ အဝတ်လျှော်ပြီးတော့ ညာဘက်
လက်ခလယ် ထိပ်ကနေ ဒုတိယဆစ်အထိ ဖြူဖွေးသွားတာပါ။ ဖြူပြီးတော့ ပြာနှမ်းတာ၊ နီသွားတာတော့ ဆက်မဖြစ်တော့ပါဘူး။ နာကျင်မှုလည်း မရှိပါဘူး။ ကျန်တဲ့နေရာတွေ အကောင်းပါ။ သူတို့အမျိုးထဲမှာ ဆရာဝန်ရှိတော့ လှမ်းတိုင်ပင်တော့ ဆရာဝန်ညီမလေးကလည်း ကျွန်တော်ရေးတဲ့စာတွေဖတ်ဖူးသူဖြစ်နေတော့ ကျွန်တော့်ဆီလွှတ်လို့ ရောက်လာတာပါ။
သူဖြစ်တဲ့ပုံစံအရဆို Raynaud’s phenomenon လို့ခေါ်တဲ့ သွေးကြောနဲ့ပက်သက်တဲ့ ရောဂါတစ်ခုနဲ့ တူနေပ့တယ်။ Raynaud’s phenomenon ရဲ့ sequence အပြည့် ( လက်တွေဖြူသွား၊ပြီးတော့ပြာသွား၊ပြီးတော့အနီရောင်လွှမ်းသွား၊ ပြီးတော့နာ)တော့ မရှိဘူးပေါ့။ Raynaud’s phenomenon တွေ့ရင် သူ့ရဲ့ differential တစ်ခုဖြစ်တဲ့ peripheral arterial disease ကို exclude လုပ်ရပါတယ်။ အဲ့ဒီအတွက် pulse တွေစမ်းတော့ pulse တွေက intact ပါပဲ။ နောက်တဆင့်အနေနဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်စုံတရာမရှိဘဲဖြစ်တဲ့ Raynaud’s disease ( Primary Raynaud’s phenomenon)လား၊ Connective tissue disease တွေ( ဥပမာ- SLE, systemic sclerosis ) တို့နဲ့ တွဲတဲ့ Secondary Raynaud’s phenomenon လား ခွဲဖို့ လိုပါသေးတယ်။ အဲ့ဒီအတွက် မေးစမ်းကြည့်တော့ လူနာမှာ အဆစ်တွေနာတာ၊ မျက်နှာမှာ အနီပြင်ကြီးတွေထတာစတဲ့ လက္ခဏာတွေ ဘာမှမရှိပါဘူး။ skin thickening တွေ၊ tightening တွေလည်း မရှိပါဘူး။အလုပ်အကိုင်ကတော့ အိမ်ရှင်မအလုပ်ပါပဲ။ သွေးတိုးအတွက် amlodipine သောက်နေပါတယ်။ သွေးပေါင်ချိန်လည်း ကောင်းနေ၊မှန်နေပါတယ်။
အဲ့ဒါနဲ့ လူနာကို ရှင်းပြပြီး သွေးတွေ စစ်ခိုင်းလိုက်ပါတယ်။
အဖြေတွေရလာလို့ ကြည့်လိုက်တော့
လူနာက
ESR - 70mm after 1st hour
ANA->1/1280(centromere pattern)
ENA- centromere A (+++), centromere B(+++) ပါ။
ဒါဆိုရင် လူနာက systemic sclerosis လို့ခေါ်တဲ့ အရေပြားထူလေးဖက်နာ စနေတာပါပဲ။ Limited or diffuse ခွဲဖို့၊ organ involvement တွေရှိမရှိ assessment လုပ်ဖို့၊ Immunosuppressive therapy စဖို့ လိုလာပါပြီ။ ခုနေခါမှာ လူနာဘာမှမဖြစ်သေးပေမယ့် နောင်ဆို ဒုက္ခရောက်မယ့်ရောဂါပါ။ အရေပြားတွေထူလာမယ်။ ပါးစပ်တွေ ကျဉ်းသွားမယ်။ လက်တွေဆုပ်မရပြုမရနဲ့ တောင့်တောင့်ကြီးဖြစ်မယ်။ အဆုတ်သွေးတိုးမယ်။ အဆုတ်ကျုံ့မယ်။ လက်ချောင်းတွေအနာဖြစ်၊ အနာမကျက်ဖြစ်ပြီး ပုတ်မယ်။ ပြဿနာတစ်ပုံကြီးတက်နိုင်ပါတယ်။
အဲ့ဒါကြောင့်လူနာကို ကျွန်တော်ချစ်ခင်လေးစားရတဲ့ Rheumatologist အစ်မတစ်ယောက်ဆီ လွှဲစာနဲ့ လွှဲပေးလိုက်ပါတယ်။
ဒီ case နဲ့ပက်သက်လို့ ပြောစရာလေးတွေက
၁။ ဒီ case မှာ diagnosis ရှာရတာ သိပ်မခက်ပါဘူး။ Raynaud’s phenomenon များလားလို့ awareness ရှိရင်ကို အဆင်ပြေပြေ diagnosis ရနိုင်ပါတယ်။Awareness လေးရအောင် ကျွန်တော်က ပြာဖုံးနေတဲ့ မီးခဲလေးကို ပြာမှုတ်
ပေးလိုက်တဲ့သဘောပါပဲ။
၂။ Raynaud’s phenomenon နဲ့ ပက်သက်လို့ ကျွန်တော်မြင်ဖူးသမျှတွေက အဆင့်လွန်နေတာတွေများပါတယ်။ digital ulcers တွေ ဖြစ်တဲ့အဆင့်ပါ။ Finger discolouration အဆင့်ကို မကြုံဖူးပါဘူး။ ခုမှ ကြုံဖူးတာပါ။ မိတ်ဆွေတို့ကို ကြုံကြိုက်လို့ မျှဝေလိုက်ပါတယ်။
၃။ MRCP စာမေးပွဲရှုထောင့်ကပြောရင်တော့ Raynaud’s phenomenon လို့ထင်ရင် သူ့ရဲ့ typical site တွေဖြစ်တဲ့ fingers, toes, ear lobe, tip of the nose တွေပါ ကြည့်ရ၊ မေးရပါတယ်။ Raynaud’s disease ( Primary Raynaud’s phenomenon) လား၊ Secondary Raynaud’s phenomenon လား ခွဲဖို့ ကြိုးစားရပါတယ်။ Secondary Raynaud’s phenomenon က connective tissue disease တွေနဲ့ တွဲလေ့ရှိလို့ connective tissue disease တွေကို exclude လုပ်ဖို့လည်း လိုပါတယ်။ Raynaud’s phenomenon ပိုဆိုးစေတဲ့အလုပ်
တွေ( ဥပမာ- vibrating tools တွေ ကိုင်ရတာ၊ ရေကိုင်ရတာ၊အေးတဲ့အရာတွေကိုင်ရတာ) ရှောင်ခိုင်းဖို့လိုပါတယ်။ beta blocker က Raynaud’s phenomenon ပိုဆိုးစေတာကြောင့် beta blocker ပေးထားတဲ့လူနာတွေမှာ ဆေးပေးရတဲ့ indication ကို review လုပ်ဖို့ ၊ ဆေးရပ်သင့်ရင် ရပ်ဖို့လိုပါတယ်။ Exam approach အနေနဲ့ ဒီလူနာခံစားနေရတာ Raynaud’s ဖြစ်ကြောင်း၊ Peripheral arterial disease မဟုတ်ကြောင်း သက်သေပြဖို့ peripheral pulse တွေလည်း စမ်းပြရပါမယ်။ ဒါကတော့ Exam ဖြေမယ့် မိတ်ဆွေတွေကို စာနွှေးပေးတာပါ။ ကျွန်တော်မပြောလည်း မိတ်ဆွေဆရာဝန်တွေ သိပြီးသားဖြစ်မှာပါ။
၄။ systemic sclerosis က စောစောမသိရင် morbidity အလွန်ဆိုးသလို၊ life expectancy ပါ အများကြီးနိမ့်ကျသွားနိုင်တဲ့ ရောဂါပါ။ GP မှာ ကုလို့မရတဲ့ ရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ Rheumatologist တွေနဲ့ အချိန်မီပြမှ လူနာအသက်ရှည်မှာပါ။ကျွန်တော်တို့ GP တွေအနေနဲ့ လူနာတွေ Timely referral ရအောင် လုပ်ပေးနိုင်ရင် အသက်တွေ၊ ဘဝတွေ ကယ်
နိုင်ပါလိမ့်မယ်။
ကျွန်တော့်ကို Rheumatology နဲ့ ပက်သက်ပြီး သိသင့်တာတွေသင်ကြားပေးခဲ့တဲ့ အစ််မဒေါက်တာဇာခြည်ဝေလင်းနဲ့ ဆရာဒေါက်တာစိုးသီဟကျော်တို့အပါအဝင် သင်ဆရာ၊ မြင်ဆရာ၊ကြားဆရာအားလုံးကို ဂါရဝပြုလျက်ပါ။
အားလုံးအဆင်ပြေကြပါစေဗျာ။
ဒေါက်တာစိုးထက်အောင်
M.B.,B.S( Ygn)
MRCP( UK)
ဆုလာဘ်ဆေးခန်း အမှတ်(၁)
အမှတ် ၁၀၅၊ မြိတ်လမ်း၊၁၉ ရပ်ကွက်၊ တောင်ဒဂုံ
ဆုလာဘ်ဆေးခန်း အမှတ်(၂)
အမှတ် ၇၉၊ မယ်ဇီကုန်းလမ်း၊ (၈) ရပ်ကွက်၊ လှိုင်မြို့နယ်
