08/11/2025
👇
'Voor altijd schadelijke chemicaliën' aangetroffen bij 97% van de kinderen, zo blijkt uit een nieuw, zorgwekkend onderzoek
Door de Universiteit van Baskenland
5 november 2025
Forever Chemicals PFAS
Een onderzoek in Baskenland vindt persistente PFAS-chemicaliën in het bloed van kinderen, wat wijst op wijdverbreide blootstelling en mogelijke gezondheidsproblemen op de lange termijn. Bron: Shutterstock
Uit een onderzoek van Edge Hill University (EHU) is gebleken dat de gedetecteerde niveaus van PFAS-chemicaliën geen significant gezondheidsrisico vormen, maar het onderzoek benadrukt wel het belang van strengere controles.
In samenwerking met BioGipuzkoa en de Dienst Volksgezondheid hebben onderzoekers van de Universiteit van Baskenland (EHU) de aanwezigheid van perfluoralkyl- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) vastgesteld in het bloedplasma van kinderen in de districten Urola en Goierri. Hoewel de resultaten niet wijzen op een onmiddellijke bedreiging voor de gezondheid, adviseert het team om de blootstelling en de mogelijke effecten ervan te blijven monitoren. De studie constateerde ook dat de PFAS-niveaus per leeftijd verschillen en benadrukte de noodzaak om de bestaande regelgeving te herzien.
PFAS zijn een groep extreem stabiele chemicaliën die jarenlang in het milieu aanwezig blijven. Omdat ze bestand zijn tegen water, olie en vlekken, komen deze stoffen veel voor in bijvoorbeeld antiaanbakpannen, waterdichte stoffen, voedselverpakkingen en blusschuim. Hun wijdverbreide gebruik heeft echter verontrustende gevolgen. PFAS kunnen tijdens de zwangerschap via de placenta het lichaam binnendringen en zich later ophopen via borstvoeding, voedsel, drinkwater, vervuilde lucht of contact met besmette producten.
De mogelijke gevolgen voor de gezondheid van PFAS zorgen ervoor dat er steeds meer wetenschappelijke en publieke bezorgdheid ontstaat.
"Ze zijn in verband gebracht met hormoonverstoring, een verhoogd cholesterolgehalte en effecten op de lever en de ontwikkeling. Ze kunnen zich zowel in het lichaam als in het milieu ophopen. Blootstelling aan PFAS kan dus als chronisch worden beschouwd. Bovendien duurt het jaren voordat ze worden afgebroken. Dit onderstreept de noodzaak van biomonitoringstudies zoals die van ons", aldus Anne San Román, co-auteur van de studie.
Het onderzoek, uitgevoerd door de Universiteit van Baskenland (EHU), richt zich op kinderen omdat zij bijzonder kwetsbaar zijn voor blootstelling aan chemicaliën. Contact met PFAS in de vroege levensfase kan schadelijk zijn bij lagere doses dan bij volwassenen en kan het risico op het ontwikkelen van ziekten op latere leeftijd verhogen.
Het meten van PFAS bij kinderen
De analyse, uitgevoerd op het plasma van 315 minderjarigen, detecteerde 18 verschillende stoffen tussen de 42 bestudeerde stoffen, met detectiepercentages variërend van 70% tot 97% voor de meest voorkomende. "De verkregen gegevens tonen aan dat we sterk blootgesteld zijn. Het is moeilijk te bepalen of de PFAS-waarden in kinderlichamen hoog of laag zijn, omdat dit probleem nog niet voldoende is onderzocht om veilige grenswaarden voor mensen te specificeren. Hun aanwezigheid is echter al reden tot bezorgdheid en het is belangrijk dat dit soort onderzoek wordt uitgebreid om de effecten ervan beter te begrijpen en manieren te vinden om ze te minimaliseren", aldus professor Nestor Etxe Barria .
Wat betreft de effecten van PFAS op de gezondheid, werden in het onderzoek de mogelijke risico's voor de lever en de ontwikkeling beoordeeld en werd geconcludeerd dat er over het algemeen geen bewijs is voor direct gevaar.
"We hebben geen bewijs voor verontrustende concentraties PFAS in de onderzochte populatie. Dit betekent echter niet dat het risico over tien jaar zal afnemen. Wat nu niet verontrustend lijkt, kan in de toekomst verontrustend zijn, omdat het nog onbekend is of ze verantwoordelijk kunnen zijn voor toekomstige ziekten", aldus Etxebarria en San Román.
Ze voegden eraan toe dat de huidige methoden voor risicobeoordeling aanzienlijke beperkingen hebben, omdat ze voornamelijk gebaseerd zijn op dierstudies, wat hun nauwkeurigheid vermindert wanneer ze naar mensen worden geëxtrapoleerd. Daarom waarschuwden ze voor de noodzaak om risicobeoordelingsmethoden aan te passen en meer mensgerichte studies uit te voeren om realistischere gegevens te verkrijgen.
Verschillen in leeftijd
De studie maakt deel uit van het INMA-project ( Childhood and The Environment ), dat in 2006 van start ging met als doel de impact van milieuverontreinigende stoffen op de ontwikkeling van kinderen te analyseren. Het EHU-onderzoek analyseerde de blootstelling van kinderen aan PFAS in de loop der tijd door bloedmonsters te onderzoeken die tussen 2011 en 2022 door het INMA-project waren verzameld in het Gipuzkoa-cohort. De districten Goierri en Urola werden met name gekenmerkt door een sterke aanwezigheid van de ijzer- en staalindustrie.
"We analyseerden het plasma van de kinderen in drie belangrijke ontwikkelingsfasen: op 4-, 8- en 14-jarige leeftijd. Dit stelde ons in staat de evolutie en trends in PFAS-niveaus te beoordelen naarmate kinderen opgroeien, en te bevestigen dat de PFAS-concentraties met de leeftijd afnemen." Zoals Etxebarria en San Román verder uitlegden: "Ook in de vroege kinderjaren hangen de niveaus voornamelijk samen met blootstelling van de moeder (via de placenta en borstvoeding), terwijl in de adolescentie omgevingsfactoren belangrijker worden."
Bovendien toont onderzoek aan dat de aanwezigheid van PFAS varieert afhankelijk van de leeftijd. Ze constateerden dat stoffen die als klassiek worden beschouwd, zoals PFOA of PFOS, die sinds 2006 gereguleerd worden, overheersen bij jongere kinderen. Adolescenten daarentegen hebben hogere niveaus van opkomende PFAS, waarschijnlijk omdat deze stoffen op latere leeftijd breder werden gebruikt en stoffen vervingen die al gereguleerd waren.
San Román en Etxebarria benadrukten dat "de gegevens hoogstwaarschijnlijk de blootstelling weerspiegelen die kenmerkend is voor elke periode. Daarom is het zo belangrijk om deze studies periodiek te herhalen om de veranderingen die plaatsvinden vast te leggen en de gevolgen ervan voor ons lichaam te kunnen bestuderen".
Onvoldoende en verouderde regelgeving
Op basis van de verkregen gegevens concludeerde het onderzoeksteam dat de huidige regelgeving niet volledig effectief is geweest, aangezien de beperkte stoffen, ondanks de beperkingen die voor sommige PFAS gelden, nog steeds bij kinderen voorkomen. Bovendien zijn zij van mening dat de regelgeving moet worden bijgewerkt met nieuwe stoffen waarvan de aanwezigheid is aangetoond. In dit verband benadrukten zij de noodzaak van verder onderzoek naar de toxiciteit van de meest recente PFAS, waarvan het gevaar nog niet duidelijk is vastgesteld.
Referentie: “Tracking early-life PFAS-blootstelling bij kinderen in de leeftijd van 4, 8 en 14 jaar: een longitudinaal onderzoek van het INMA Spaanse geboortecohort” door Anne San Román, Eunate Abilleira, Belen González-Gaya, Juan Francisco Ayala-Cabrera, Ziortza Barroeta, Nestor Etxebarria en Amaia Irizar, 19 juni 2025, Environmental Research .
DOI: 10.1016/j.envres.2025.122198
An Edge Hill University (EHU) study found that the detected levels of PFAS chemicals do not present a significant health risk, but it emphasizes the importance of strengthening monitoring efforts. In partnership with BioGipuzkoa and the Department of Public Health, researchers at the University o
