29/11/2025
Er bestaan nog te veel vooroordelen.
Te veel onbegrip.
Te veel veronderstellingen.
We hebben het over het begrip hoogbegaafdheid, ook wel afgekort met HB.
Tijd om het aan het woord te laten.
Collega en intervisiegenoot Marije Veenstra-van Baal worden enkele vragen gesteld. Naast dat zij zich richt tot deze doelgroep is zij moeder van twee hoogbegaafde kinderen.
Dit is wat Marije vertelt.
Vanuit eigen ervaring en kennis: hoe zou jij hoogbegaafdheid omschrijven?
Hoogbegaafdheid wordt doorgaans gezien als een combinatie van een hoog cognitief potentieel (meestal een IQ ≥130) en bepaalde karakteristieke eigenschappen. Veel hoogbegaafden zijn snelle denkers, nieuwsgierig, autonoom in hun handelen en intens in hun beleving. Zij tonen vaak een sterke rechtvaardigheidszin, een groot leervermogen en een brede of diepe interesse.
Hoogbegaafden denken vaak analytisch, leggen snel verbanden en herkennen patronen vlot. Ze kunnen meerdere denklijnen tegelijk volgen en hebben doorgaans behoefte aan verdieping en uitdaging. Velen zijn gedreven, leergierig en hunkeren naar nieuwe kennis of ervaringen.
Modellen zoals het Delphi-model beschrijven hoogbegaafdheid als meer dan enkel cognitieve intelligentie: zij benadrukken onder andere autonomie, intensiteit en een diepgaande manier van voelen en denken. Niet alle kenmerken gelden voor iedereen — hoogbegaafdheid kent een brede variatie aan profielen.
________________________________________
Welke misvattingen kom jij tegen? Op school, binnen je werk en/of in de maatschappij?
Een veelvoorkomende misvatting is dat hoogbegaafde mensen per definitie goed presteren op school. In de praktijk blijkt dat passend onderwijs, uitdaging en motivatie vaak bepalend zijn voor succes, niet alleen het cognitieve vermogen.
Ook bestaat het stereotype dat hoogbegaafden sociaal beperkt zouden zijn. Dit klopt niet: hoogbegaafden zijn net zo divers in hun sociale vaardigheden als ieder ander. Daarnaast ontstaat soms verwarring tussen hoogbegaafdheid en neurodivergente kenmerken (zoals ADHD of autisme), omdat sommige gedragingen kunnen overlappen.
Het is belangrijk om zorgvuldig te diagnosticeren en geen aannames te doen op basis van gedrag alleen.
________________________________________
Welke boodschap zou jij willen geven aan de niet-HB wereld?
Hoogbegaafdheid garandeert geen moeiteloze schoolloopbaan of bijzondere prestaties.
Hoogbegaafde mensen zijn niet “beter”, maar hebben soms een andere manier van denken, leren en informatie verwerken.
Net als bij elke groep bestaan er grote verschillen: talenten komen tot bloei wanneer iemand zich gezien voelt en een stimulerende omgeving krijgt.
________________________________________
Wat zijn de sterke en rijke kanten van hoogbegaafdheid?
Veel hoogbegaafden beschikken over sterke analytische vaardigheden, snel denken, een goed geheugen, een brede of diepe interesse, creativiteit en een groot vermogen om patronen te herkennen. Ook nieuwsgierigheid, intensiteit en doorzettingsvermogen worden vaak genoemd als positieve eigenschappen.
Deze kwaliteiten vormen een rijk potentieel, dat tot ontwikkeling komt wanneer de omgeving passend is.
________________________________________
Herken jij je hierin?
Heb jij je als kind al “anders” gevoeld?
Onvoldoende begrepen?
Te weinig uitdagingen gekregen?
Merk je dat dit invloed heeft op je zelfbeeld?
Op de ontwikkeling van vaardigheden zoals omgaan met frustratie, faalangst of perfectionisme?
Heb jij maar al te vaak gehoord dat je “te veel” bent?
Bestempeld als te intens, te kritisch, te gevoelig, te snel?
Loop jij tegen verveling aan?
Wissel jij vaak van werk?
Vind jij autoriteit lastig?
Ervaar jij onzekerheid, eenzaamheid, onderpresteren, bore-out of burnout?
Wanneer iemand niet weet dat hij hoogbegaafd is, kan dit tot verwarring en onbegrip over het eigen functioneren leiden.
Zou jij graag meer dan een luisterend oor willen?
Neem contact op met Registercounsellor ABvC® Marije Veenstra van Revision Counselling in Dronten.
Of kijk op de website van de ABvC voor een Registercounsellor ABvC® bij jou in de buurt en die bekend is met HB.
Deze is niet alleen op de hoogte van kenmerken van hoogbegaafdheid maar kan ze ook herkennen. Vanuit een empathische, transparante en respectvolle houding wordt erkenning geboden en samen onderzocht hoe jij jezelf beter kan begrijpen. Aan wie je vrijuit kritische vragen kan en mag stellen. En waar wordt gestreefd naar aandachtig luisteren, duidelijkheid in de aanpak en flexibel in de benadering.