22/10/2025
माझिफल (जसलाई मायाफल वा ओक गोल पनि भनिन्छ) आयुर्वेदमा एक महत्वपूर्ण जडिबुटी हो।
माझिफललाई धेरैजसो अन्य जडिबुटीहरूसँग मिसाएर प्रयोग गरिन्छ। यी सबै नुस्खा पुराना आयुर्वेदिक ज्ञानमा आधारित छन्, तर प्रयोग गर्नुअघि चिकित्सकको सल्लाह लिनु जरुरी हुन्छ, किनभने सबैको शरीरमा यसको असर फरक पर्न सक्छ।
तल समस्या अनुसार यसको प्रयोग र फाइदा सरल भाषामा लेखिएको छ
१. दाँत र मुखका समस्या
🔹 दाँत दुख्ने वा सुन्निने:
सामग्री: माझिफल ४ भाग, मञ्जिष्ठा १ भाग, कत्था १ भाग, कासीस १ भाग, रुमी मस्तगी १ भाग, तुत्थ आधा भाग।
तयारी: सबैलाई पिसेर पाउडर बनाउनुहोस्।
प्रयोग: बिहान–साँझ मञ्जनको रूपमा प्रयोग गर्नुहोस्। यसले दाँत बलियो बनाउँछ।
🔹 मुखको दुर्गन्ध, मसूडा सुन्निने वा छाला:
सामग्री: माझिफल, फिटकरी र सुपारी।
तयारी: सबैलाई पिसेर मञ्जन बनाउनुहोस्।
प्रयोग: यस मञ्जनले दाँत माज्नुहोस् वा पानीमा घोलेर कुल्ला गर्नुहोस्।
🔹 मुखको छाला वा जीभ दुख्ने:
सामग्री: माझिफल र फिटकरी।
तयारी: पानीमा उमालेर माउथवाश बनाउनुहोस्।
प्रयोग: यस पानीले कुल्ला गर्नुहोस् वा माझिफल चपाउनुहोस्।
२. पेटका समस्या
🔹 पेट कमजोर, बारम्बार दिसा वा दस्त:
सामग्री: १–२ ग्राम माझिफल पाउडर, दालचिनी वा मह।
प्रयोग: बिहान खाली पेट सेवन गर्नुहोस्। यसले पेटलाई मजबुत बनाउँछ र दस्त रोक्छ।
🔹 बवासीर:
सामग्री: माझिफलको काढा वा लेप।
प्रयोग: काढाले प्रभावित भाग धुनुहोस् वा लेप लगाउनुहोस्। जलन र दुखाइ कम हुन्छ।
३. महिलासम्बन्धी समस्या
🔹 योनि ढिलोपन:
सामग्री: माझिफल, कपूर र मह बराबर मात्रामा।
प्रयोग: सबैलाई मिसाएर लेप बनाइ योनि क्षेत्रमा लगाउनुहोस्। कसावट आउँछ।
🔹 सेतो पानी (लिकोरिया):
सामग्री:
माझिफल ४० ग्राम
लोध्रा छाल ४० ग्राम
चुनिया गोंद ४० ग्राम
मोचरस ४० ग्राम
नागकेशर ४० ग्राम
सुक्खा सिंघाडा ४० ग्राम
मिश्री ८० ग्राम
तयारी: सबैलाई पिसेर पाउडर बनाउनुहोस्।
प्रयोग: बिहान र बेलुकी खाना पछि १–१ चम्चा सेवन गर्नुहोस्। सेतो पानीको समस्या घट्छ।
बच्चादानीको गाँठो वा ओभेरियन सिस्ट:
सामग्री: माझिफल १०० ग्राम, जैतून फल ५० ग्राम, गुलाबी फिटकरी २० ग्राम।
प्रयोग: २–३ ग्राम पाउडर बिहान खाली पेट गुनगुना पानी र कागतीसँग सेवन गर्नुहोस्।
🔹 युरिन इन्फेक्सन (जलन वा खुजली):
सामग्री: माझिफल र फिटकरी।
प्रयोग: पानीमा उमालेर त्यस पानीले योनि धुनुहोस्। संक्रमण घट्छ।
४. छालाका समस्या
🔹 दाद वा कपाल झर्ने:
सामग्री: माझिफल र सिरका।
प्रयोग: दुवैलाई मिसाएर लेप बनाइ प्रभावित ठाउँमा लगाउनुहोस्।
🔹 अनुहारको दाग वा छाइँ:
सामग्री: माझिफल र सिरका।
प्रयोग: अनुहारमा लगाएर केही समयपछि धोउनुहोस्। छाला चम्किलो हुन्छ।
🔹 पिम्पल (मुहासे):
सामग्री: माझिफल र फिटकरी।
प्रयोग: पानीमा मिसाएर पिम्पलमा लगाउनुहोस्। तेल नियन्त्रण हुन्छ र छाला सफा हुन्छ।
🔹 पुराना घाउ:
सामग्री: माझिफलको भस्म र अनारको छालाको चूर्ण।
प्रयोग: घाउमा धूपन गर्नुहोस्। चाँडो निको हुन्छ।
५. अन्य समस्या
🔹 अण्डकोष सुन्निने:
सामग्री: माझिफल र अश्वगन्धा।
प्रयोग: पानीमा पिसेर हल्का तताई लगाउनुहोस्। सुन्निन घट्छ।
🔹 उपदंश वा सिफलिस:
सामग्री: सेतो चन्दन २४ ग्राम, माझिफल ६ ग्राम, खदिर सार ६ ग्राम, चन्दन तेल १२ ग्राम।
प्रयोग: यी सबै मिसाएर सानो गोली बनाएर मिश्री पानीसँग ९ दिन खानुहोस्।
🔹 शुक्रस्राव वा योनि स्राव:
सामग्री: माझिफल र जामुन पातको रस।
प्रयोग: २५० मिग्राको गोली बनाएर सेवन गर्नुहोस्।
🔹 बच्चाको स्वास्थ्य:
सामग्री: माझिफल, हरीतकी, जायफल र चन्दन।
प्रयोग: चन्दनमा रगडेर सानो मात्रामा हप्तामा एकपटक बालकलाई दिनुहोस्। रोग प्रतिरोध क्षमता बढ्छ।
घाँटी दुख्दा वा टन्सिल हुँदा यसको प्रयोग गर्ने तरिका
१. गर्गल (कुल्ला) गरेर प्रयोग गर्ने तरिका
आधा कप तातो पानीमा
👉 ¼ चम्चा माझिफलको पाउडर मिसाउनुहोस्।
बिहान र बेलुका कुल्ला (गर्गल) गर्नुहोस्।
यसले घाँटीको सुजन, दुखाइ र संक्रमण घटाउँछ।
२. माथि लगाउने (लेप) तरिका
माझिफल पिसेर अलिकति मह (मधु) मिसाएर लेप तयार गर्नुहोस्।
यस लेपलाई बाहिरको घाँटीमा (टन्सिलको भाग वरिपरि) हल्का मसाज गर्नुहोस्।
यसले बाहिरी सुजन र दुखाइ कम गर्छ।
३. महसँग सेवन गर्ने तरिका
एक चिम्टी माझिफलको धुलोमा
👉 आधा चम्चा मह मिसाएर दिनमा दुईपटक चाट्नुहोस्।
यो घाँटीलाई सफा राख्छ र टन्सिलको दुखाइ घटाउँछ।
#सोलुसन सोलुशन आयुर्वेदा धादिङ
