27/11/2025
https://www.facebook.com/share/1Jspbm89w2/
⭐ THE MECHANISMS OF MANUAL THERAPY (2025): DUŻA ANALIZA BEZ ILUZJI
W 2025 r. opublikowano „living review” obejmującą 62 przeglądy systematyczne, narracyjne i scopingowe dotyczące tego jak działa terapia manualna (MT). Praca wygląda imponująco – dużo baz, porządny search, PROSPERO, PRISMA, ocena AMSTAR-2 i ROBIS.
Ale kiedy zdejmuje się warstwę po warstwie - zostaje obraz pełen braków, niespójności i luk. Z jednej strony MT generuje realne reakcje biologiczne. Z drugiej – większość danych o mechanizmach to niskiej jakości sygnały bez przełożenia klinicznego.
Poniżej – uczciwy, długi przegląd tej publikacji.
⸻
🔷 1. Co zrobili autorzy?
• Zebrali 62 przeglądy opisujące potencjalne mechanizmy MT.
• Źródła obejmowały zarówno osoby zdrowe, pacjentów, jak i… zwierzęta.
• Wrzucili do jednego kosza wszystkie techniki: mobilizacje, HVLA, masaż, uciski, light touch.
• Mechanizmy podzielili na osiem domen:
• biomechaniczne
• neurologiczne
• naczyniowe
• immunologiczne
• neuroprzekaźniki/neuropeptydy
• hormonalne
• neuromięśniowe
• inne
Przegląd ma charakter „living review”, więc w przyszłości będzie aktualizowany.
⸻
🔷 2. Najważniejsze wnioski pracy
✔️ 1) MT wywołuje reakcje w wielu układach
Zmiany obserwowano w: PPT, SI, odruchach rdzeniowych, EEG, perfuzji, sympatyce, cytokinach, substancjach P, oksytocynie, kortyzolu, aktywacji mięśni…
W skrócie: organizm reaguje na dotyk i manipulacje.
✔️ 2) Najmniej wsparcia mają modele biomechaniczne
Przeglądy wspierające „ustawianie segmentu”, „pozycjonowanie stawu”, „realignment kręgosłupa” były krytycznie niskiej jakości.
Nie znaleziono mocnych dowodów, że:
• manipulacja „przesuwa kręg”,
• „resetuje” pozycję,
• „odblokowuje staw”,
• „ustawia miednicę”.
To jest raczej język narracji marketingowej, nie naukowej.
✔️ 3) Najbardziej prawdopodobne są mechanizmy neurofizjologiczne
Autorzy konsekwentnie piszą o:
• modulacji bólu (zstępujące i wstępujące szlaki),
• zmianie pobudliwości neuronalnej,
• odpowiedzi ANS,
• wpływie kontekstu terapeutycznego.
To wpisuje MT w model interwencji nerwowo-kontekstowej, a nie biomechanicznej.
✔️ 4) „Efekty są, ale nie wiemy, co z nich wynika klinicznie”
Autorzy powtarzają:
„No analysis of effect size. No causal inference. No direct link to clinical outcomes.”
To ważne.
MT może zmienić PPT, oksytocynę, kortyzol czy aktywację mięśni, ale to nie dowodzi, że pacjent dzięki temu będzie funkcjonował lepiej.
⸻
🔷 3. Mocne strony pracy
⭐ a) Transparentna metodologia
• PROSPERO
• 4 bazy (Medline, CINAHL, Cochrane, PEDro)
• PRISMA
• Jawne dodatki i dane
Na tle wielu publikacji o MT – to naprawdę czysto zrobiona robota.
⭐ b) Uczciwość w ocenie jakości dowodów
Autorzy nie próbują pudrować rzeczywistości:
• większość przeglądów: krytycznie niska jakość,
• tylko 4 miały jakość umiarkowaną.
To oznacza, że 99% tego, co wiemy o mechanizmach MT, opiera się na słabej nauce.
⭐ c) Demontaż mitu o specyficzności biomechanicznej
To jeden z najważniejszych punktów.
Jeśli MT działa, to:
• nie dlatego, że „przestawia staw”,
• nie dlatego, że „koryguje ustawienie”,
• nie dlatego, że „odblokowuje”.
Efekt wynika z reakcji neurologicznych, neurochemicznych i kontekstowych.
⭐ d) Integracja wątków shared vs specific mechanisms
Autorzy podkreślają, że nie wiadomo:
• co jest specyficzne dla MT,
• a co jest wspólną reakcją dla każdej interwencji, dotyku czy relacji pacjent-terapeuta.
To fundamentalne w EBM — i niszczy narrację „MT jest wyjątkowa”.
⸻
🔷 4. Słabe strony i problemy metodologiczne
❌ a) To nie jest przegląd kliniczny, tylko przegląd sygnałów mechanistycznych
Czy MT działa — tego tu nie ocenisz.
To praca:
„Co się dzieje w organizmie, gdy dotkniemy pacjenta lub wykonamy manipulację?”
Nie:
„Czy pacjent ma mniej bólu po 4 tygodniach?”.
To bardzo duża różnica.
❌ b) Ogromna heterogeniczność: mieszanka wszystkiego ze wszystkim
W tym samym zbiorze analiz znajdują się:
• reakcje zdrowych studentów,
• reakcje pacjentów z bólem,
• dane ze zwierząt,
• manipulacje HVLA,
• masaż relaksacyjny,
• mobilizacje Maitland,
• lekkie dotyki cranio-sacral.
To powoduje, że wnioski są szerokie, ale nie zawsze użyteczne klinicznie.
❌ c) Brak ilościowej syntezy
Zero meta-analizy.
Zero efektów skumulowanych.
Zero wielkości efektu.
To katalog możliwych zmian, ale nie ocena, czy są:
• duże,
• powtarzalne,
• klinicznie istotne.
❌ d) Mechanizm = każde znaczące przesunięcie markera
Przykład absurdu:
jeśli po masażu zmieni się poziom oksytocyny u zdrowej osoby, jest to traktowane jako „mechanizm MT”.
Problem:
to nic nie mówi o leczeniu bólu kręgosłupa czy dysfunkcji.
Wiele markerów jest niespecyficznych i nietrwałych.
❌ e) Ryzyko biasu środowiskowego
Jeden z autorów prowadzi centrum zajmujące się MT, publikuje książki, kursy, wykłady.
Konflikt interesów jest jawny, ale narracja przebija:
„MT działa, badajmy mechanizmy”.
⸻
🔷 5. Co z tego wynika dla praktyki fizjoterapeutycznej?
🔹 Co możesz mówić z czystym sumieniem?
1. Terapia manualna wywołuje reakcje biologiczne – to fakt.
2. Najbardziej prawdopodobne są mechanizmy neurofizjologiczne.
3. Klasyczne modele biomechaniczne są słabo udokumentowane.
4. Duża część efektu MT to czynniki niespecyficzne i kontekstowe.
5. MT może być użyteczna, jeśli ma jasny cel, jest krótkotrwała i połączona z aktywnością.
🔹 Czego ta praca NIE wspiera?
• mitów o „nastawianiu kręgów”,
• obietnic o „regulowaniu immunologii/hormonów”,
• marketingu osteopatycznego,
• teorii tensegracji jako uniwersalnej prawdy,
• twierdzeń o „specyficznych technikach ratujących pacjenta”.
🔹 Czego nadal nie wiemy?
• które mechanizmy faktycznie wpływają na poprawę kliniczną,
• czy którykolwiek mechanizm jest specyficzny dla MT,
• jakie dawki/częstotliwości/techniki są optymalne,
• jak MT wypada względem aktywności, edukacji, CBT
