Grzyby i Zdrowie

09/12/2025

Prezentacja piątego numeru Grzybów i Zdrowia.

09/12/2025

09/12/2025

09/12/2025

Czasznica olbrzymia (Calvatia gigantea) - jeden owocnik wystarczy dla całej rodziny.

Obiecałam przy okazji koźlarza, że opowiem o tym, co było w koszu. Dotrzymuję słowa.

Czasznica to jeden z największych grzybów w Polsce i na świecie. Owocnik przypomina ogromną białą piłkę. Średnica nawet 50-60 cm, ale zdarzają się większe. Rekordowe okazy mogą ważyć ponad 20 kg.

Ile potrzeba takiego grzyba na obiad? Jeden. Dosłownie.

Jadalne - tylko młode owocniki z białym, jędrnym miąższem. Cenione jako przysmak, zwłaszcza panierowane. Tekstura delikatna, smak łagodny.

Ale czasznica to nie tylko kuchnia.

W medycynie ludowej wysuszone fragmenty owocników służyły jako tampony hemostatyczne - tamowały krwawienia. Dzięki strukturze i zdolności wchłaniania płynów pełniły rolę naturalnego opatrunku.

Ludzie zaobserwowali coś więcej: rany goiły się szybciej. Stany zapalne ustępowały. Sproszkowane owocniki stosowano jako środek przeciwgruźliczy.

Dziś wiemy dlaczego.

Kwas kalwacynowy i kalwacyna - substancje o działaniu antybiotykopodobnym. Występują w owocnikach czasznicy naturalnie.

Kalwacyna, glikoproteina izolowana z czasznicy, była testowana w laboratoriach na zwierzętach pod względem działania cytotoksycznego wobec komórek nowotworowych. Wyniki sugerują potencjał w terapii wspomagającej - choć to wciąż badania przedkliniczne, a leków zatwierdzonych na tej bazie nie ma.

Dodatkowo: polisacharydy i antyoksydanty wspomagają naturalne mechanizmy obronne organizmu. Ekstrakty wykazują działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne.

Ciekawostka na koniec: zarodniki czasznicy są bardzo drobne i łatwo unoszą się w powietrzu, tworząc gęstą chmurę przypominającą dym. Dawniej wykorzystywano ten efekt w pokazach scenicznych.

Grzyb wielkości piłki nożnej, który tamuje krew, wspomaga gojenie i ma potencjał przeciwnowotworowy w badaniach przedklinicznych.

Czasem natura robi rzeczy na wielką skalę.

🙂

05/12/2025

Odkryj terapeutyczny potencjał grzybów leczniczych z Prof. Bożeną Muszyńską (UJ CM). Rzetelna wiedza naukowa w przystępnej formie. Pobierz darmowy przewodnik.

03/12/2025

Naprawdę, robiłem wszystko, żeby piąty numer Grzybów i Zdrowia był dla was dostępny jeszcze w tym czasie, gdy można jeszcze zbierać opieńki.
Nie udało się 😠. Nie pozwolił nam na to, wyjątkowy w tym roku kalendarz świąt i dni urlopowych. W dystrybucji numer będzie od 7 stycznia, jest jednak szansa - może uda się, aby na naszej stronie był jeszcze w tym roku (30 grudnia). Może...
Próbując trochę poprawić sytuację, opublikowaliśmy na stronie GiZ (w zakładce wybrane artykuły) krótki przegląd rodzimych gatunków opieniek i ich właściwości prozdrowotnych 🍄‍🟫🍴💊

02/12/2025

Boczniak ostrygowaty (Pleurotus ostreatus) - grzyb, który rośnie w zimie i zawiera naturalną statynę.

Trzeci grzyb zimowy. Płomiennica przetrwa mróz. Trzęsak nawilża skórę. Boczniak robi coś innego - zawiera lowastatynę.

Lowastatyna - związek, który hamuje enzym odpowiedzialny za syntezę cholesterolu w wątrobie. To ten sam mechanizm działania, co w lekach statynowych stosowanych w terapii hipercholesterolemii.

Badania kliniczne sugerują, że regularne spożywanie boczniaka może zmniejszać:

✔ Cholesterol całkowity
✔ LDL („zły" cholesterol)
✔ Trójglicerydy

Ważne: stężenia lowastatyny w grzybie są zmienne i niskie - boczniak nie zastępuje leków przepisanych przez lekarza.

Dodatkowo boczniak zawiera ergotioneninę i związki fenolowe, które chronią ściany naczyń przed stresem oksydacyjnym i utlenianiem LDL - procesem kluczowym w rozwoju miażdżycy.

β-glukany (pleuran) działają immunomodulująco. W tradycji azjatyckiej stosowany jako naturalny środek wzmacniający organizm.

W latach 90. w Polsce intensywnie promowano uprawę boczniaka - popularne były nawet domowe zestawy na słomie lub trocinach. Łatwy w uprawie, dostępny dla każdego.

Dziś możemy kupić go w każdym sklepie. Świeży, cały rok. Zimą owocniki rosną na pniach w lasach - mięsiste, w kaskadach, odporne na mróz.

Mięsista konsystencja sprawia, że świetnie zastępuje mięso w wielu daniach.

Jak prawie wszystkie grzyby - wymaga obróbki cieplnej. U osób wrażliwych, surowy lub krótko smażony może powodować dolegliwości żołądkowe.

Grzyb, który rośnie w zimie, wspiera metabolizm cholesterolu i wzmacnia odporność.

Czasem natura pakuje wiele w jeden gatunek.

🙂

30/11/2025

Cała rozmowa z twórcami MYKOBIOTYKU jest dostępna na stronie grzybyizdrowie.com, możecie w niej znaleźć wiele informacji o działaniu tych nowych preparatów 📜

27/11/2025

Kilka szalonych dni - ostatnia prosta - i mamy to! Piąty numer Grzybów i Zdrowia jest już w drukarni, w najlepszych rękach Jarka Jagły i jego zespołu z Delta Print.
Załączony obrazek przedstawia zawartość GiZ 5, absolutnym hitem są artykuły o MYKOBIOTYKU, które publikujemy jako pierwsze czasopismo w Polsce. MYKOBIOTYK jest nowatorskim preparatem pre- i probiotycznymi, w którym połączono probiotyczne działanie bakterii Lactiplantibacillus plantarum z prebiotycznymi właściwościami grzybów: soplówki jeżowatej i twardnika japońskiego. W opracowaniu formuły przez firmę SANPROBI znaczący udział miała Prof. Bożena Muszyńska , nasz redaktor naukowy.
Dużą dawkę informacji otrzymacie już niebawem, piąty GiZ właśnie się drukuje 👍👍👍

24/11/2025

Śnieg w całym kraju. Większość grzybów kończy sezon przy pierwszych mrozach. Ale są wyjątki.

Płomiennica zimowa (Flammulina velutipes), wcześniej zwana zimówką aksamitnotrzonową - jedyny grzyb, który ma w nosie temperaturę -10°C.

Jak to robi?

W cytoplaźmie zawiera specjalne białka krioprotekcyjne - zapobiegają zamarzaniu wody w komórkach. Gdy przychodzi mróz, płomiennica wpada w anobiozę - stan zawieszenia życia. Wygląda, jakby zamarzła. Ale wystarczy plusowa temperatura - i grzyb budzi się, jakby nic się nie stało.

Aktualnie prowadzi się badania, żeby ustalić dokładny mechanizm tego zjawiska. Gdyby udało się zidentyfikować te białka i nauczyć się je produkować - zastosowanie techniczne byłoby ogromne. Od medycyny (kriokonserwacja tkanek) po przemysł spożywczy.

Grzyby zawsze zaskakują.

Płomiennica to też gatunek uprawiany w krajach azjatyckich - doskonale udokumentowane działanie immunostymulujące, przeciwnowotworowe, przeciwcukrzycowe.

Bardzo smaczna. Doskonały aromat grzybowy. Tekstura delikatna. Piękna fioletowa nóżka z aksamitnym nalotem.

Na zdjęciu: płomiennica na stole w mojej kuchni.

Inne grzyby, które wciąż rosną mimo zimy:

- Boczniak ostrygowaty (Pleurotus ostreatus)
- Uszak bzowy (Auricularia auricula-judae)
- Wodnicha późna (Hygrophorus hypothejus)
- Trzęsak pomarańczowożółty (Tremella mesenterica)

Zima nie oznacza końca sezonu. Dla niektórych gatunków to dopiero początek.

🙂

22/11/2025

Koźlarz pomarańczowożółty (Leccinum versipelle) - wspomnienie kończącego się sezonu.

Ktoś zapytał mnie o to zdjęcie: "Czy to czerwony, czy pomarańczowożółty?"

Dobre pytanie. To doskonała okazja, żeby pokazać, jak bardzo te dwa gatunki są do siebie podobne - i jak je rozróżnić.

Jestem prawie pewna (99%), że ten na zdjęciu to pomarańczowożółty. Ale rozpoznanie wymaga uwagi.

Jak je odróżnić?

Zadziorki na trzonie: u pomarańczowożółtego czarne, u czerwonego brązowe. Tu są czarne - ale na zdjęciu dokładnie nie widać.

Siedlisko: pomarańczowożółty rośnie pod brzozami, czerwony pod topolą, osiką.

Reakcja na uszkodzenie: oba sinieją po przekrojeniu, ale w różnym tempie i intensywności.

Ze zdjęcia, bez kontekstu siedliskowego, trudno być pewnym. Ale gdy zna się miejsce i sprawdzi wszystkie cechy - obraz staje się jasny.

Czy to ma znaczenie praktyczne? Niewielkie.

Niezależnie od gatunku - oba koźlarze są wartościowe. Bogactwo związków fenolowych (silne działanie antyoksydacyjne), prebiotyki wspierające mikrobiotę, witaminy z grupy B, biopierwiastki. Oba aromatyczne, świetne do zupy.

Jeśli ktoś zasuszył koźlarze na Wigilię - ma prawdziwy skarb. Intensywny aromat, który wypełnia całą kuchnię. Nieważne, który gatunek - oba pięknie pachną.

Sezon dobiega końca. Koźlarzy już nie ma w lesie. Ale suszone grzyby to sposób, żeby przedłużyć las w kuchni.

PS: Widzicie w bagażniku? Czasznica olbrzymia - jadalna jak wszystkie purchawki, te nawet nie są takie ogromne. O tym grzybie opowiem przy najbliższej okazji.

🙂

17/11/2025