14/10/2025
Wyróżnione przez Leszka Kaplera etapy to:
1️⃣ Eksperymentowanie - początkowe uczenie się zachowania (np. picia alkoholu) w celu osiągania emocjonalnych korzyści, redukcji napięcia czy poprawy nastroju.
2️⃣ Nadużywanie - rozwój nawyku i coraz częstsze inicjowanie sytuacji związanych z piciem; picie staje się dominującą formą radzenia sobie.
3️⃣Dominacja zachowania - alkohol wypiera inne formy aktywności; pojawia się
koncentracja na piciu i coraz mniejsza potrzeba innych działań.
4️⃣ Używanie problemowe - pojawiają się pierwsze poważne problemy związane z piciem, jak konflikty, pogorszenie relacji i zdrowia.
5️⃣ Kryzys - osoba zaczyna dostrzegać problem, ale jeszcze nie potrafi się z niego
wyzwolić; występują wahania i ambiwalencja.
6️⃣ Wymuszona abstynencja - okresy trzeźwości podejmowane pod wpływem otoczenia lub sytuacji życiowych, bez pełnej wewnętrznej motywacji.
7️⃣Dominacja abstynencji - aktywne dążenie do utrzymania trzeźwości, rozwijanie nowych umiejętności, pierwsze oznaki poprawy.
8️⃣ Trzeźwienie - pogłębione zmiany w sferze emocjonalnej i społecznej, budowanie
nowych wartości.
9️⃣ Rozwój osobisty - dalszy rozwój osobowości, zmiana stylu życia, odbudowa relacji i wyznaczanie nowych celów.
Model Kaplera szczególnie dobrze obrazuje rozwój w czasie uzależnienia, ponieważ pokazuje, że uzależnienie nie pojawia się z dnia na dzień, a zdrowienie to coś więcej niż samo zaprzestanie picia.
Źródło: Dodziuk A., Kapler L., Nałogowy człowiek, Warszawa 2024, s. 19.