03/12/2025
💙 3 grudnia – Międzynarodowy Dzień Osób z Niepełnosprawnościami 💙
Za drzwiami wielu domów wciąż zaczynają się schody — dosłownie i w przenośni. Barierki, wysokie krawężniki, brak podjazdów, zbyt wąskie drzwi lub przejścia i za małe pomieszczenia sanitarno-higieniczne, niedostosowane windy i niewystarczające komunikaty dźwiękowe czy wizualne. Ograniczenia w dostępie do informacji – wiadomości bez lektora języka migowego, nieczytelne, przeładowane graficznie strony internetowe czy zbyt drobna lub niekontrastowa czcionka, stereotypy oraz trudności na rynku pracy sprawiają, że osoby z niepełnosprawnościami mierzą się z przeszkodami, których można i należy unikać.
🌍 Międzynarodowy Dzień Osób z Niepełnosprawnościami, ustanowiony przez ONZ w 1992 r., ma na celu:
• zwiększenie świadomości społecznej,
• promowanie równości szans,
• wskazywanie, jakie bariery wymagają likwidacji.
👥 Kilka faktów:
• W Polsce żyje ok. 4,7 mln osób z niepełnosprawnościami.
• Na świecie – nawet 1 miliard osób.
• Najczęstsze przyczyny to choroby układu krążenia, schorzenia neurologiczne, problemy z narządami ruchu, wzroku i słuchu.
• W starzejących się społeczeństwach liczba osób z ograniczoną sprawnością stale rośnie.
⚖️ Prawa i równość
Kluczowe znaczenie mają dokumenty chroniące prawa osób z niepełnosprawnościami, m.in. Konwencja ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami (ratyfikowana przez Polskę). Podkreśla ona prawo do:
• niezależnego życia,
• dostępu do przestrzeni publicznej,
• edukacji, pracy,
• informacji i komunikacji,
• bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
💻 Technologie stają się narzędziem wyrównywania szans:
• ułatwiają komunikację,
• poprawiają dostęp do informacji,
• wspierają systemy ostrzegania i bezpieczeństwa,
• umożliwiają pracę dzięki rozwiązaniom adaptacyjnym.
🤝 Każda z tych osób zasługuje na równe prawa, szacunek i pełne uczestnictwo w życiu społecznym.
💙 Savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnością 💙
Choć komplementy zazwyczaj mają być wyrazem życzliwości, czasem mogą nieświadomie ranić. Osoby z niepełnosprawnościami żyją często tak samo jak pozostali, dlatego warto zastanowić się nad tym, w jaki sposób mówimy o ich codzienności i jakich słów używamy. Łatwo powiedzieć coś, co w zamierzeniu ma być miłe, a w rzeczywistości brzmi krzywdząco — jak: „Niesamowite, że ożeniłeś się z pełnosprawną kobietą”, „Wow, mieszkasz sama i świetnie sobie radzisz!” czy „Dobrze gotujesz, mimo że jesteś niepełnosprawny”.
Pamiętajmy, że niepełnosprawność to tylko jedna z cech danej osoby, a nie jej definicja. Komplementujmy więc tak samo, jak komplementujemy wszystkich innych — naturalnie i bez podkreślania różnic. Przykłady komplementów, których należy unikać:
• podziwiam, że dajesz radę pracować,
• podziwiam Cię, że potrafisz się bawić,
• podziwiam Cię, że jesteś w stanie podróżować,
• jakim cudem masz tak czysto w domu?
O czym warto pamiętać? 👇
🔹 Pytaj, zanim pomożesz.
Nie zakładaj, że ktoś potrzebuje wsparcia — zapytaj, czy i w czym możesz pomóc.
🔹 Dostosuj swoją wysokość do Twojego rozmówcy.
Możesz usiąść lub w wyjątkowych sytuacjach ukucnąć, ale pamiętaj, że niektórym może to kojarzyć się z infantylizowaniem. Stojąc, warto zrobić krok w tył, aby rozmówca nie musiał nadmiernie zadzierać głowy.
🔹 Zwracaj się bezpośrednio do osoby, nie do jej opiekuna.
To wyraz szacunku i uznania podmiotowości.
🔹 Nie dotykaj sprzętu pomocniczego bez zgody.
Wózek, kula, biały kij – to część przestrzeni osobistej.
🔹 Mów naturalnie. Nie infantylizuj.
Osoba z niepełnosprawnością to dorosły człowiek — nie upraszczaj na siłę języka.
🔹 Dostosuj tempo rozmowy.
W przypadku osób z niepełnosprawnością intelektualną lub słuchową mów spokojnie, jasno i cierpliwie.
🔹 Zadbaj o przestrzeń.
Nie zastawiaj podjazdów, miejsc parkingowych i toalet dla osób z niepełnosprawnością.
🔹 Patrz na człowieka, nie na niepełnosprawność.
Unikaj ocen, stereotypów i ciekawskich pytań.
💙 Dziś przypominamy: bariery można usuwać. Świat może być dostępny.
Równość to nie przywilej — to prawo.
Lista organizacji pozarządowych, działających na rzecz osób niepełnosprawnych:
https://niepelnosprawni.gov.pl/baza-wiedzy/organizacje/
Strona opracowana na podstawie materiałów ONZ we współpracy ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Integracji dot. niepełnosprawności: https://www.unic.un.org.pl/niepelnosprawnosc/
Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych https://niepelnosprawni.gov.pl/miedzynarodowy-dzien-osob-z-niepelnosprawnosciami/
Centrum Usług Społecznych w Mikołowie - Realizuje program „Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością” — oferuje wsparcie w codziennych czynnościach i zapewnia asystentów dla mieszkańców gminy z orzeczoną niepełnosprawnością.
Centrum Integracji Społecznej w Mikołowie - Placówka, która wspiera osoby zagrożone wykluczeniem społecznym — m.in. przez aktywizację zawodową, pomoc w powrocie do ról społecznych, wsparcie w integracji (może być pomocna także dla osób z niepełnosprawnością).
Stowarzyszenie „Uśmiech” (Mikołów) - Prowadzi działania charytatywne i wsparcia społecznego — pomaga osobom potrzebującym, w tym osobom niepełnosprawnym; organizuje m.in. zajęcia, pomoc dla dzieci, młodzieży, rodzin.
Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną – Koło w Mikołowie (PSONI Mikołów) - Wspiera osoby z niepełnosprawnością intelektualną i ich rodziny. Prowadzi m.in. Wczesną Interwencję dla dzieci, Warsztaty Terapii Zajęciowej (WTZ), program „Rehabilitacja 25 plus” dla dorosłych.
NVDA program, który „czyta” zawartość ekranu za pomocą syntezatora mowy lub alfabetu Braille’a, umożliwiając obsługę systemu Windows bez użycia myszy. 👉 Pobierz NVDA ze strony: https://www.nvda.pl
Na stronie internetowej Fundacji Avalon można pobrać poradnik savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnościami.