11/08/2020
Problem dyskryminacji ze względu na orientację seksualną w psychoterapii
Psychoterapeuta należący do Polskiej Federacji Psychoterapii jest zobowiązany do szacunku dla pacjentów/ klientów i niedyskryminowania ich z uwagi na wiek, płeć, rasę, narodowość, religię, orientację seksualną, niepełnosprawność, światopogląd, wykształcenie, język czy status społeczno-ekonomiczny.
Czy wszyscy psychoterapeuci w Polsce muszą przestrzegać zasady niedyskryminowania ze względu na płeć czy orientację seksualną?
Nie. Istnieją stowarzyszenia reprezentujące inny zawód ale zrzeszające również psychoterapeutów, albo stowarzyszenia psychoterapeutyczne, które nie nakładają takich wymogów na swoich członków. Oznacza to, że jeśli pacjent/ klient będzie np. dyskryminowany, nakłaniany do zmiany orientacji seksualnej, poddawany terapii konwersyjnej przez członka takiej organizacji czy jego orientacja będzie traktowana jak choroba, nie będzie mógł skutecznie dochodzić ukarania psychoterapeuty, który się takiej dyskryminacji dopuścił. Jednak renomowane organizacje kierują się wyartykułowanymi powyżej standardami, wynikającymi z katalogu praw człowieka. Psychoterapeuci niezrzeszeni nie muszą przestrzegać wymogów artykułowanych przez stowarzyszenia, więc kontakt z nimi może być bardziej ryzykowny.
Jak w takim razie osoba LGBT+ może się zabezpieczyć przed raniącym traktowaniem lub uprzedzeniami ze strony psychoterapeuty?
Po pierwsze warto korzystać z usług specjalistów zrzeszonych w stowarzyszeniach psychoterapeutycznych mających swój Kodeks Etyki. Po drugie dobrze jest dokładnie zapoznać się z tym Kodeksem Etyki. Można też wprost zapytać osobę, u której ma się zamiar korzystać z psychoterapii czy pomocy psychologicznej, jaki jest jej stosunek do nieheteronormatywnej orientacji seksualnej. Niekiedy też, poszukawszy w sieci, można znaleźć profil osobisty, artykuły czy blogi, w których psychoterapeuta wypowiada się na ten temat. Dobrą podpowiedzią będzie również rekomendacja znajomych, którzy skorzystali z pomocy danego specjalisty. Finalnie – oprócz wspomnianych wyżej kwestii formalnych warto, w kontakcie z psychoterapeutą, kierować się własną intuicją i wybrać takiego, z którym się dobrze czujemy.
Czy tylko w gabinetach oznaczonych jako „Przyjazny LGBT+” osoby nieheteronormatywne znajdą odpowiednią pomoc?
Nie. Dla wielu psychoterapeutów niedyskryminowanie jest tak oczywistym aspektem zawodu psychoterapeuty, że nie widzą powodu, by o tym dodatkowo zapewniać. Ale jeśli znajdą Państwo oznaczenie gabinetu/ praktyki psychoterapeutycznej jako „LGBT friendly” zapewne znajdą tam państwo kogoś, komu troska o niedyskryminowanie tej grupy klientów/ pacjentów jest szczególnie bliska.
Czy psychoterapeuta może zachęcać do psychoterapii konwersyjnej (reparatywnej), czyli mającej na celu zmianę orientacji seksualnej?
Znaczące organizacje psychoterapeutyczne, psychologiczne i psychiatryczne na świecie odrzucają taką psychoterapię, uznając ją, w oparciu o badania, za nieskuteczną i potencjalnie szkodliwą, mogącą skutkować np. depresją czy tendencjami samobójczymi. Przykładowo European Association for Psychotherapy, Polska Federacja Psychoterapii, American Psychological Association, Polskie Towarzystwo Seksuologiczne, American Psychiatric Association, American Psychoanalytical Association a nawet Synod Biskupów Anglikańskich. Prowadzenie terapii reparatywnej jest uznawane przez profesjonalne stowarzyszenia psychoterapeutyczne i psychologiczne za nieetyczne.
Gdzie można uzyskać pomoc psychoterapeutyczną w problematyce związanej z orientacją seksualną, np. traumie spowodowanej kontaktem z policją, dyskryminacją, mową nienawiści, atakiem ze strony przestępców, odrzuceniem przez rodzinę itp.?
Większość wykwalifikowanych psychoterapeutów jest przygotowana do takiej pomocy. Ponieważ częścią uniwersalnej etyki psychoterapeutycznej jest oferowanie części swojej pracy pro bono można pytać o taką właśnie formę terapii. Warto upewnić się, że psychoterapeuta ma certyfikat renomowanego stowarzyszenia psychoterapeutycznego, wykluczającego dyskryminację z uwagi na orientację seksualną lub choćby jest w trakcie szkolenia certyfikacyjnego i pracuje pod superwizją. Istnieją też organizacje takie jak Kampania Przeciw Homofobii, które starają się, zwłaszcza obecnie, objąć opieką osoby poszkodowane.
