General Practice

19/05/2021

Happy World Family Doctors Day!

Our May newsletter issue is out today: https://bit.ly/3wmH6aj

19/05/2021

22/11/2020

Koleżanki i Koledzy Lekarze,

Zapraszam do współpracy na platformie telemedycznej Receptaw.net. Oferujemy atrakcyjne warunki i mentoring doświadczonego lekarza. To wspaniała okazja zarówno dla doświadczonych lekarzy, jak również tych na początku swojej kariery.

Oferujemy:

✔️ 100 zł - 200 zł /godzina
✔️ wsparcie doświadczonego lekarza na dyżurze
✔️ cotygodniowe automatyczne przelewy na Twoje konto
✔️ możliwość pracy z dowolnego miejsca
✔️ pracę w dowolnym wymiarze godzin
✔️ konsultacje lekarskie z użyciem wideo lub chatu
✔️ intuicyjne i szybkie wystawianie e-recept przez aplikację
✔️ powiadomienia na telefon o nowym pacjencie

Wymagania:

⭐ NPWZ
⭐ działalność gospodarcza

Zapraszam do kontaktu na adres rekrutacja@receptaw.net

Paweł Kula
NPWZ: 1487214

19/07/2020

Borelioza, krętkowica kleszczowa, choroba z Lyme (łac. borreliosis, morbus Lyme) – wieloukładowa choroba zakaźna wywoływana przez bakterie należące do krętków: Borrelia burgdorferi, Borrelia garinii, Borrelia afzelii przenoszona na człowieka i niektóre zwierzęta przez kleszcze z rodzaju Ixodes. Zakażenie człowieka następuje poprzez ślinę lub wymiociny kleszcza. Kleszcz zakaża się krętkiem poprzez żywienie się krwią zakażonych zwierząt. Rezerwuarem krętka są liczne gatunki zwierząt, głównie gryzonie.

Częstość występowania zakażonych kleszczy w różnych częściach Europy waha się od 3 do 34%. W niektórych lesistych obszarach północno-wschodniej Polski sięga 25%.

W ciągu od 1 do 4 tygodni (średnio 1-2 tygodnie) od ukłucia pojawia się pojedynczy rumień wędrujący. Erythem migrans jest pierwszym i patognomonicznym objawem choroby. Charakterystyczne jest jego obwodowe szerzenie się i centralne ustępowanie oraz wielkość >5 cm.
Zarówno rumień, jak i objawy ogólnoustrojowe ustępują w ciągu 4–12 tygodni. U części chorych objawy zakażenia ograniczonego mogą nie występować lub pozostać niezauważone przez chorego. Wówczas w ciągu od kilku tygodni do kilku miesięcy choroba ujawnia się w postaci zakażenia uogólnionego. Może przebiegać pod postacią zapalenia stawów lub neuroboreliozy, rzadziej jako zapalenia mięśnia sercowego.

Epidemiologia

Borelioza jest najczęstszą chorobą odkleszczową. Najwięcej zachorowań na boreliozę notuje się w północno-wschodnich stanach USA, w Europie Środkowej, Skandynawii i Rosji. Są to obszary endemicznego występowania choroby związane z obszarem bytowania kleszczy Ixodes.

W Europie większość nowych przypadków boreliozy jest notowana między 1 maja a 30 listopada. 80% przypadków występuje w czerwcu i lipcu w okresie żerowania mikroskopijnych, trudnych do zauważenia nimf kleszczy.

W Polsce rejonem endemicznym jest północna część kraju (szczególnie województwo podlaskie, warmińsko-mazurskie, zachodniopomorskie). W ostatnich latach szczególny wzrost zachorowań odnotowano w województwie śląskim i małopolskim.

W Polsce zapadalność na borelię wynosi 56 na 100 000. Największa zapadalność notuje się w województwie podlaskim 130 na 100 000 oraz małopolskim 98 na 100 000.

Należy pamiętać, że tylko 0,5-3% ukąszeń kleszczy prowadzi do zakażenia krętkami borelii.

Większość pacjentów (60-80%) zarażonych borelią ma rumień pełzający ale można być zarażonym krętkiem borelii bez erythema migrans.

Objawy kliniczne i przebieg

W ciągu 2 do 30 dni od ukłucia pojawia się pojedynczy rumień wędrujący, który jest pierwszym objawem choroby. Charakterystyczne jest jego obwodowe szerzenie się i centralne ustępowanie. Erythema migrans mogą towarzyszyć objawy grypopodobne (stan podgorączkowy, ból głowy, powiększone węzły chłonne). Zarówno rumień, jak i objawy ogólnoustrojowe ustępują w ciągu 4–12 tygodni.

U części chorych objawy zakażenia ograniczonego mogą nie występować lub pozostać niezauważone przez chorego. Wówczas w ciągu od kilku tygodni do kilku miesięcy choroba ujawnia się w postaci zakażenia uogólnionego. Może przebiegać pod postacią zapalenia stawów lub neuroboreliozy albo rzadziej zapalenia mięśnia sercowego. Zapalenie stawów rozwija się u około 60% nieleczonych pacjentów. Znacznie rzadziej rozwija się neuroborelioza, występuje u około 15% nieleczonych. Najczęstszym powikłaniem neurologicznym jest porażenie nerwu twarzowego. Powikłania kardiologiczne są jeszcze rzadsze, dotyczą około 5% nieleczonych osób.

Po wielu latach od zakażenia u pacjentów nieleczonych mogą rozwinąć się późne objawy boreliozy, które mogą doprowadzić do trwałego uszkodzenia układu nerwowego lub narządów ruchu.

Nieleczona borelioza przebiega u człowieka w trzech etapach:

1.Etap infekcji zlokalizowanej – rumień wędrujący

Rumień wędrujący (rumień pełzający, erythema migrans) – jest najczęstszym objawem boreliozy. W ciągu 1–4 tygodni (średnio 2 tygodni) od ukłucia kleszcza w miejscu ukąszenia pojawia się pojedyncza rumieniowa plama lub grudka na skórze, która szybko ulega powiększeniu z centralnym przejaśnieniem. Miejsce wkłucia kleszcza jest jej środkiem. Rumień wędrujący nie występuje we wszystkich przypadkach choroby. Rumień najczęściej jest zlokalizowany na skórze kończyn dolnych i tułowia, co jest związane z lokalizacją ukłucia.

Zmiana skórna 1-2 cm pojawiające się w ciągu 3 dni od ukłucia należy traktować jako odczyn hiperergiczny (odczyn bez przejaśnienia w centralnej części).

2.Etap infekcji uogólnionej - wczesne stadium (4-8 tygodni od zarażenia) - bóle głowy (meningit, facialispares), bóle stawów i mięśniowe (artrit), uczucie zmęczenia.

Nawracające zapalenie stawów – ujawnia się od 2 tygodni do 2 lat od wystąpienia pierwszych objawów boreliozy. Przebiega pod postacią nawracających kilkutygodniowych epizodów bólu i obrzęku stawów. Zapalenie zwykle dotyczy jednego lub rzadziej dwóch stawów i obejmuje duże stawy: najczęściej kolanowe, łokciowe, skokowe, rzadziej inne. Przebieg asymetryczny. Każde kolejne zaostrzenie jest coraz łagodniejsze aż do ustąpienia dolegliwości. U niektórych pacjentów przechodzi w stan przewlekły.

Objawy podrażnienia lub limfocytarnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i nerwów obwodowych. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych ma przebieg łagodny, jedynym objawem choroby może być ból głowy.

Zapalenie nerwów czaszkowych – w stadium wczesnym najczęściej porażenie nerwu twarzowego, czasem dwustronne, może mieć nawracający przebieg.

Zapalenie serca (mięśnia sercowego, wsierdzia i osierdzia) jest stosunkowo rzadkie (występuje u ok. 5% chorych). Najczęściej ujawnia się w postaci zaburzeń przewodnictwa jako blok przedsionkowo-komorowy o różnym stopniu. Może przebiegać bezobjawowo lub dawać objawy duszności i kołatania serca.

3.Etap infekcji uogólnionej - późne stadium (miesiące lub lata od zakażenia) : zanikowe zapalenia skóry (acrodermatitis chronica atrophicans), bóle stawów, zaburzenia pamięci, wahania nastroju, zaburzenia snu.

Rozpoznanie

Erythema migrans jest diagnozą kliniczną rumień wędrujący jest bardzo typowy dla zakażenia borelią.

U pacjentów z obecnym rumieniem wędrującym rozpoznanie opiera się na rozpoznaniu klinicznym bez potwierdzenia badaniami serologicznymi, których wyniki w tej fazie choroby często są negatywne (badania serologiczne są pozytywne dopiero po 4-6 tygodniach od wystąpienia rumienia).

Dodatni wynik badania serologicznego bez objawów klinicznych typowych dla boreliozy nie ma znaczenia diagnostycznego.

W neuroboreliozie ośrodkowego układu nerwowego konieczne jest badanie płynu mózgowo-rdzeniowego.

Potwierdzenie rozpoznania zapalenia mięśnia sercowego wywołanej boreliozą wymaga wykazania obecności przeciwciał w surowicy oraz zaburzeń czynności serca potwierdzonych w EKG.

Rozpoznanie różnicowe
• Zmiana skórna w wyniku ukąszenia przez owady (

17/05/2020

Grzybice

Grzybice, mikozy − grupa wysoce zaraźliwych chorób zakaźnych człowieka wywoływana przez mikroskopijne grzyby. Do zakażenia się grzybicą może dojść przy kontakcie z chorym człowiekiem lub zwierzęciem, a także przez kontakt z przedmiotami, których używał chory (np. odzież, buty, ręcznik itp.). Dodatkowo wszelkie uszkodzenia skóry ułatwiają zakażenie.

Generalnie zakażenia grzybiczne dotyczą ok. 40% populacji świata, a ich najczęstszą lokalizacją jest skóra i jej przydatki (włosy i paznkocie). Grzybice wywołują dwa typy grzybów: dermatofity i drożdże.

Wśród drożdżaków najczęstsze są dwa rodzaje grzybów: Candida albicans i Malassezia (Pityrosporum).

Jeśli chodzi o dermatofity to Trichophyton rubru wywołuje prawie 90% zakażeń skóry oraz około 80% przypadków grzybicy paznokci. Trichophyton jest antropofilem.

Natomiast Tricophyton mentagrophytes jest zoofilem i wywołuje około 5% zakażeń grzybiczych. Można zakazić się od różnych zwierząt (gryzonie, konie, krowy, psy, koty). Trichophyton mentagrophytes może wywołać grzybicę skóry różnych okolic (tułów, twarz, paznokci, włosów głowy i brody).

Wśród drożdżaków najczęstsze są dwa rodzaje grzybów: Candida albicans i Malassezia (Pityrosporum).

Dermatofity wywołują :

Grzybicę skóry,
Grzybicę stóp,
Grzybicę pachwin,
Grzybicę paznokci,
Grzybicę owłosionej skóry głowy,
Grzybicę paznokci.

Grzybice skóry gładkiej

Jedna z najpowszechniejszych odmian grzybicy. Występuje w każdym wieku. Pojawia się na skórze szyi, twarzy, dłoni (głównie na odsłoniętych częściach ciała). Objawia się okrągłą lub owalną plamą rumieniową z towarzyszącymi jej pęcherzykami, które zamieniają się w strupki. Ponadto zmianom skórnym towarzyszy świąd.

Grzybica stóp

Uważa się że nawet 70% populacji ma ten rodzaj grzybicy. Skóra jest zaczerwieniona, pojawiają się wykwity w postaci grudek i pęcherzyków ze strupkami występującymi na bocznych powierzchniach dłoni i palców rąk, na stopach umiejscawia się na ich spodniej stronie w części przyśrodkowej brzegów podeszwowych oraz w trzeciej i czwartej szparze międzypalcowej. W tej odmianie grzybicy dochodzi do złuszczania się naskórka, któremu towarzyszy uciążliwy świąd. Do zakażenia tą odmianą grzybicy dochodzi najczęściej w publicznych łaźniach, kąpieliskach oraz przy używaniu cudzego obuwia. Grzybica stóp wymaga częstej zmiany skarpet (bawełnianych i przewiewnych) lub rajstop. Konieczna jest także zmiana obuwia. Należy także przestrzegać podstawowych zasad higieny aby nie doprowadzić do zakażenia innych osób (odkażanie miednic, wanien, brodzików, dywaników, częste pranie ręczników).

Grzybica obrębna pachwin

Bardzo częsty rodzja grzybicy. Pojawia się w okolicach pachwinowych, fałdach międzypośladkowych oraz na górnych częściach ud. Objawia się czerwonobrunatnymi plamami o uniesionych brzegach w stosunku do reszty skóry. Ponadto występują pęcherzyki, grudki i świąd. Źródłem zakażenia może być przede wszystkim inny chory, ale też współistniejąca grzybica stóp. Natomiast czynnikami usposabiającymi jest wzmożona wilgotność, pocenie się i drażnienie mechaniczne okolic pachwin.

Grzybice skóry owłosionej głowy

Chorobę cechującą się wysoką zakaźnością wywołują głównie grzyby odzwierzęce. Najczęściej chorują dzieci, które zarażają się od bezdomnych zwierząt.

Grzybica paznokci

Jedna z najczęstszych grzybic, dotykająca 10-40% populacji. Może towarzyszyć innym rodzajom grzybic. Zakażony paznokieć traci różowe zabarwienie, ulega pobruzdkowaniu i kruszy się. Naskórek wokół zmienionej chorobowo płytki rogowacieje. Zmiany zwykle zaczynają się od paznokci uciskanych przez obuwie, potem obejmują wszystkie palce dłoni i stóp.

Występują dwa główne rodzaje grzybów drożdżowych: Candida albicans i Malassezia (Pityrosporum).

Candida albicans jest przyczyna następujących grzybiczych zakażeń:

Wyprysk drożdżakowy,
Pieluszkowe zapalenie skóry,
Grzybicze zapalenie sromu i pochwy,
Grzybicze zapalenie jamy ustnej,
Zapalenie kącików ust (angular cheilitis),
Wyprysk łojotokowy,
Przewlekła zanokcica.

Drożdże Malassezia furfur (Pityrosporum ovale) wywołują:

Łupież pstry,
Wyprysk łojotokowy.
Zapalenie mieszków włosowych.

Czynniki predysponujące grzybic

Cukrzyca,
Ciąża
Otyłość,
Antybiotykoterapia,
Choroby przebiegające z obniżeniem odporności.

Diagnoza

Żeby postawić diagnozę grzybicy wystarczy lekarzowi rodzinnemu lub dermatologowi typowy obraz i umiejscowienie chorobowo zmienionych zmian skóry i przydatków.

Dla potwierdzenia diagnozy grzybicy czasami potrzebne są badania laboratoryjne materiału pobranego ze zmienionych przez grzyba skóry, paznokci lub włosów.

Diagnostyka różnicowa

Egzema atopowa,
Wyprysk łojotokowy,
Łuszczyca,
Pityriasis rosea,
Erythrasma (zakażenie bakterią Corynebacterium).

Leczenie

Do leczenia grzybicy skóry i paznokci stosuje się preparaty miejscowe. Mykozy skórne leczone są preparatami ekonazolu (Pevaryl), a grzybice paznokci leczone są preparatami amorolfin (Terbinafina).

Pityrasis versicolor (łupież pstry) w pierwszej kolejności leczy sie szamponami zawierającymi selen lub 50% propylenglykol alternatywnie szamponami zawierajacymi preparaty ketokonazolu.

Miejscowe leczenie grzybicy skóry:

Preparaty imidazolu (klotrimazol, ekonazol)
Preparaty amorolfiny (terbinafina)

Leczenie ogólne grzybicy skóry:

Flukonazol 150 mg (1 kapsułka tygodniowo przez 2-6 tygodni)
Terbinafin 250 mg (1 kapsułka dziennie przez 3-6 tygodni)

Candydozę leczy się miejscowo preparatami imidazolu (klotrimazol, ekonazol, mikonazol, ketokonazol).

Grzybicę paznokci można leczyć miejscowo lakierem do paznokci zawierającym amorolfin.

Leczenie ogólne grzybicy paznokci polega na zażywaniu tabletek Terbinafiny 250 mg w przypadku:

Paznokci palców u rąk - 1 tabletka dziennie przez 6 tygodni,
Paznokci palców u stóp - 1 tabletka dziennie przez 12 tygodni.

10/05/2020

Opryszczka narządów płciowych (herpes genitalis)

Opryszczka zwykła lub opryszczka pospolita, (łac. Herpes simplex) – choroba zakaźna wywołana przez wirusy HSV1 i HSV2 (Herpes simplex virus 1 i 2).

Występowanie
W populacji dorosłych Europy przeciwciała przeciwko HSV-1 wystepuje u 60-90% populacji a przeciwciała przeciwko HSV-2 u 5-40% populacji.
Herpes simplex wirus infekcje są wywoływane przez dwa typy wirusów: HSV-1 i HSV-2. Opryszczkę wargową wywołuje w 90% wirus HSV-1. Natomiast opryszczkę narządów płciowych wywołuje w 90% wirus HSV-2
Opryszczka narządów płciowych jest powszechną infekcją wywołaną wirusem herpes simplex HSV-1 lub HSV-2.
Pierwsze zakażenie może być bardzo bolesne w postaci bolesnych pęcherzyków. Wirusy sa bardzo zakaźne. Około jednej trzeciej 30 latków jest zakażonych HSV-2. Zakażenie wirusem HSV-1 jest jeszcze częstsze - 4 na 5 osób jest nosicielami tego wirusa.
Do zakażenia wirusem HSV-2 dochodzi prawie wyłącznie drogą seksualną natomiast infekcja HSV-1 nastepuje zarówno drogą seksualną (seks oralny) jak również przez inne kontakty (pocałunek).
Prezerwatywa jest dobrym sposobem zabezpieczenia przed zarażeniem wirusem opryszczki narządów płciowych (ale nie 100% skutecznym)
Leczenie aciklovirem lub valaciclovirem opóźnia wzrost wirusów oraz zmniejsza zakaźność wirusem.

Opryszczka narządów płciowych
Opryszczka narządów płciowych wywoływana jest zwykle przez wirus HSV2, a zakażenie występuje w wieku dorosłym poprzez kontakt seksualny (jedna z chorób przenoszonych drogą płciową).
U mężczyzn dotyczy żołędzi i napletka, czasem również są zmiany w cewce moczowej, powodując utrudnienie lub uniemożliwienie oddawania moczu. U kobiet zmiany pojawiają się na wargach sromowych, w pochwie, kroczu, czasami na wewnętrznej powierzchni ud a także na szyjce macicy. Niekiedy zajęte są pośladki. Uważa się, że zakażenie HSV2 u kobiet zwiększa ryzyko raka szyjki macicy.
U uprawiających seks analny może rozwinąć się zakażenie odbytnicy. Powikłaniem zakażenia HSV2 u tej ostatniej grupy jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Zakażenie wrodzone
Zakażenia noworodków najczęściej są spowodowane przez HSV-2 czyli wirusa pochodzącego z dróg rodnych kobiety, ma to miejsce podczas porodu drogą naturalną. Dlatego też zakażenie u kobiet w ciąży jest wskazaniem do cięcia cesarskiego.

Czynniki predysponujące
• Ekspozycja na silne promienie słoneczne,
• Obniżony stan ogólny,
• Stres psychiczny,
• Menstruacja,
• Debiut seksualny przed 15 rokiem życie,
• Ilość partnerów seksualnych,
• Partner z opryszczką wargową,
• Immunosupresja.

Objawy
Pierwsze objawy pojawiają się od kilku dni do kilku tygodni po zakażeniu.W ponad 50% przypadków przebieg jest bezobjawowy. W pozostałych przypadkach pierwszorazowe objawy mogą być bardzo dokuczliwe :
• Ogólne poczucie choroby,
• Zmęcznie, bóle głowy, gorączka,
• Bolesność przy dotykaniu,
• Zaczerwienienie i opuchlizna skóry,
• Świąd lub ból,
• Bolesne pęcherzyki lub owrzodzenie,
• Bóle w trakcie mikcji.
Zajęcie nerwów okolicy narządów moczowo-płciowych powoduje objawy bólowe w sąsiadujących regionach :
• Cewka moczowa,
• Okolica odbytu,
• Pochwa i jej okolice,
• P***s i moszna,
• Pośladki i uda.
Najczęściej, ale nie zawsze, objawy nawracają ale w mniejszym nasileniu. Objawy nawrotowej opryszczki narządów płciowych trwają od 5 do 10 dni.

Diagnoza
Lekarz rodzinny, dermatolog lub ginekolog stawia diagnozę na podstawie typowych objawów i obrazu bolesnych pęcherzyków z następowymi owrzodzeniami i strupami. Czasami do potwierdzenia diagnozy konieczne jest pobranie materiału do badania laboratoryjnego po nakłuciu pęcherzyków sterylna igłą.

Diagnostyka różnicowa
• Zapalenie szyjki macicy,
• Grzybicze zapalenie pochwy (Candida albicans),
• Zapalenie pochwy Trichomonas vaginalis.
• Bakteryjne zapalenie pochwy.
• Nowotwór pochwy lub sromu,
• Choroba Behceta,
• Balanitis.

Powikłania
• Psycho-socjalne kiedy pacjent nie wie kiedy zaraża,
• Retencja moczu,
• Pareza pęcherza moczowego,
• Aseptyczne zapalenie opon mózgowych.
• Infekcje wtórne.
• Egzema herpeticum,
• Zapalenie korzonków krzyżowych (radiculitis sacralis),
• Zakażenie noworodka HSV w trakcie porodu (matka z
opryszczką narządów płciowych nabytą w trzecim
trymestrze ciąży)

Leczenie
Leczenie lekami przeciwwirusowymi należy wprowadzać jak najszybciej po pojawieniu sie pierwszych objawów.
Leczenie ogólne znajduje zastosowanie w zmianach nawrotowych, uporczywych, głównie w przypadku opryszczki narządów płciowych. W przyadkach uporczywych nawrotów utrudniających współżycie seksualne wskazane jest leczenie profilaktyczne (dłuższe lub krótsze okresy).
Acyklowir jest lekiem działającym wybiórczo na DNA wirusa. Stosowany doustnie lub w postaci wlewów dożylnych (dożylne wlewy stosuje się głównie u osób z chorobami układowymi, leczonych immunosupresyjnie).
Ostatnio wprowadzono kilka skuteczniejszych pochodnych acyklowiru: walacyklowir, pencyklowir, famcyklowir.
Leki te działają jedynie na wirusy w okresie replikacji i nie zapobiegają nawrotom.
Leczenie aciklovirem lub valaciclovirem opóźnia wzrost wirusów oraz zmniejsza zakaźność wirusem.
Koniecznym uzupełnieniem leczenia przeciw-wirusowego są leki przeciwbólowe stosowane miejscowo (lidokaina) lub ogólnie (paracetamol, NSAID).

10/05/2020

Opryszczka wargowa (herpes labialis)

Opryszczka zwykła lub opryszczka pospolita, (łac. Herpes simplex) – choroba zakaźna wywołana przez wirusy HSV1 i HSV2 (Herpes simplex virus).

Występowanie

W populacji dorosłych Europy przeciwciała przeciwko HSV-1 wystepuje u 60-90% populacji a przeciwciała przeciwko HSV-2 u 5-40% populacji.
Infekcje wirusem Herpes simplex są wywoływane przez dwa typy wirusów: HSV-1 i HSV-2. Opryszczkę wargową wywołuje w 90% wirus HSV-1. Natomiast opryszczkę narządów płciowych wywołuje w 90% wirus HSV-2.

Zakażenie wirusem Herpes simplex typu 1
Większośc ludzi miało kiedyś w życiu objawy zakażenia wirusem opryszczki. Zwykle do zakażenia wirusem opryszczki wargowej dochodzi w dzieciństwie najczęściej między 1 a 5 rokiem życiem.
U 80-85% pacjentów pierwsze zakażenie wystepuje bezobjawowo.
Natomiast u 10-15% pierwsze zakażenie przebiega pod postacią herpetisk gingivostomatit (wysypka w jamie ustnej i na dziąsłach). Taka infekcja występuje zwykle u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 roku życia.
Po pierwszej infekcji wirusem opryszczki wargowej - wirus pozostaje w postaci uśpionej (faza latentna) w zwojach nerwu trójdzielnego – nerwu, który unerwia wargi ustne i jamę ustną.
Herpes simplex przenosi się przez kontakt bezpośreni usta-usta (najczęściej w czasie pocałunków), a także przez wspólne sztućce i ręczniki.

Czynniki predysponujące
Wykwity opryszczkowe pojawiają się zwykle w momencie osłabienia odporności komórkowej organizmu (stres psychiczny, choroba przeziębieniowa, menstruacja, gorączka, urazy, immunosupresja, promienie ultrawioletowe czyli ekspozycja na słońce).
Często występują przed ujawnieniem się objawów innej choroby lub w trakcie powrotu do zdrowia.
Wysiew opryszczki wargowej może wystąpić również po ekspozycji na światło słoneczne (opalanie).
U kobiet nawroty opryszczki wargowej mogą korelować z miesiączką.

Objawy opryszczki wargowej
Wykwity opryszczkowe w okolicy czerwieni wargowej. Choroba ujawnia się w postaci powierzchownych zapalnych pęcherzyków uformowanych w skupiska, na granicy błony śluzowej jamy ustnej i warg , niekiedy wychodząc poza granicę rąbka czerwieni wargowej. Początkowo pęcherzyki są wypełnione treścią surowiczą, następnie ropną i w ciągu kilku dni pokrywają się strupami. Zwykle towarzyszy im lekkie pieczenie lub niewielka bolesność. Niekiedy objawy te poprzedzają wystąpienie opryszczki o 2-3 dni. Czasem pęcherzyki mogą też wystąpić w okolicy otworów nosowych.
Czas inkubacji wynosi często 3-6 dni, a czasami nawet 14 dni.
Opryszczka pospolita znika zwykle samoistnie w ciagu 1-2 tygodni bez pozostawiania śladów w postaci blizn.

Diagnoza
Lekarz rodzinny lub dermatolog rozpoznaje opryszczkę wargową na podstawie typowego obrazu pęcherzyków zlokalizowanych na wargach ustnych lub wokól nich, ewentualnie pęcherzyków lub owrzodzeń jamy ustnej.
W przypadkach nietypowych konieczne jest potwierdzenie diagnozy badaniami laboratoryjnymi (posiew wirusa lub PCR).

Diagnostyka różnicowa
• Liszajec zakaźny wokół warg ustnych,
• Afty zapalne w jamie ustnej,
• Herpes zoster (bardziej bolesne, ostro odgraniczone i
jednostronne zmiany skórne),
• Erythema multiforme.

Powikłania
Czasami powikłaniem wirusowej opryszczki wargowej jest infekcja stafylokokami lub streptokokami.

Leczenie
Celem leczenia jest zwykle zmniejszenie objawów oraz zapobieganie infekcji wtórnej.
Opryszczka pospolita znika zwykle samoistnie po 7-14 dniach bez pozostawiania śladów czy blizny. Wydzielanie wirusa może trwać kolejne 3 tygodnie.
Czasami powikłaniem wirusowej opryszczki wargowej jest infekcja stafylokokami lub streptokokami.

Leczenie miejscowe
W zmianach mało nasilonych wystarcza leczenie miejscowe osuszające, odkażające (pasty cynkowe, Viosept).
Można miejscowo zastosować preparaty przeciwwirusowe w postaci maści, np. acyklowir, pencyklowir.

Leczenie ogólne
Leczenie ogólne znajduje zastosowanie w zmianach nawrotowych, uporczywych, niezależnie od lokalizacji, głównie w przypadku opryszczki narządów płciowych.
Acyklowir jest lekiem działającym wybiórczo na DNA wirusa. Stosowany doustnie lub w postaci wlewów dożylnych (dożylne wlewy stosuje się głównie u osób z chorobami układowymi, leczonych immunosupresyjnie).
Ostatnio wprowadzono kilka skuteczniejszych pochodnych acyklowiru: walacyklowir, pencyklowir, famcyklowir.
Leki te działają jedynie na wirusy w okresie replikacji i nie zapobiegają nawrotom.
Czasmi wskazane są leki przeciwbólowe (czopki) bo zmiany w jamie ustnej są bardzo bolesne i utrudniają spożywanie pokarmów a nawet picie płynów.

Szczepionka
Choć nadal trwają badania nad szczepionkami to nie ma jeszcze żadnej skutecznej przeciwko herpes simplex virus.

Prognoza
Opryszczka pospolita znika zwykle samoistnie po 7-14 dniach bez pozostawiania śladów czy blizny. Wydzielanie wirusa może trwać kolejne 3 tygodnie.
Czasami powikłaniem wirusowej opryszczki wargowej jest infekcja stafylokokami lub streptokokami.

28/03/2020

COVID-19

Definicja

COVID-19 (ang. Coronavirus Disease 2019) – ostra choroba zakaźna układu oddechowego wywołana zakażeniem wirusem SARS-CoV-2. Rozpoczęła się w listopadzie 2019 roku w środkowych Chinach, a 1 stycznia 2020 roku zidentyfikowano nowego coronawirusa wirusa SARS-CoV-2 (ang. Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2), który wywołuje ostrą chorobę układu oddechowego COVID-19.

SARS-CoV-2 to nie pierwszy koronavirus, który wywołuje u ludzi lęk a nawet panikę. W latach 2002-2004 mieliśmy do czynienia z wybuchem epidemii SARS (Severe acute respiratory syndrome - zespół ostrej niewydolności oddechowej), a w 2012 – z epidemią MERS (Middle East respiratory syndrom - bliskowschodni zespół oddechowy).

Większość pacjentów ma łagodne objawy i dobre rokowania. Do typowych i najczęstszych objawów należą : gorączka (80%), suchy kaszel (50%), bóle mięśni i stawów (25%).

Mniej częste objawy to ze strony górnych dróg oddechowych: kichanie, katar, ból gardła oraz ze strony przewodu pokarmowego: nudności, wymioty i biegunka.

U części pacjentów zakażenie wirusem SARS-CoV-2 może doprowadzić do zapalenia płuc, zespołu ostrej niewydolności oddechowej, posocznicy i wstrząsu septycznego oraz do śmierci.

Epidemiologia

Ze względu na dużą epidemiologię nowego wirusa - 11 marca 2020 roku -Światowa Organizacja Zdrowia sklasyfikowała rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2 jako pandemię.

Dzieci zdają się przechodzić chorobę lepiej niż dorośli i występują u nich łagodniejsze objawy.

5% pacjentów chorych na COVID-19 wymaga leczenia na oddziale intensywnej terapii. 2,3% wymaga mechanicznego wspomagania wentylacji płuc.

Większość pacjentów (81%) może przechodzić ją bezobjawowo lub mieć łagodne objawy, przypominające inne choroby górnych dróg oddechowych, które ustępują po około dwóch tygodniach, podczas gdy część pacjentów może mieć ostrą (14%) lub krytyczną (5%) postać choroby, co wymaga 3 do 6 tygodni do wyleczenia. U pacjentów z postacią krytyczną, którzy zmarli, czas od wystąpienia objawów do śmierci wynosił od 2 do 8 tygodni.

WHO określa śmiertelność na poziomie 3,4%.

Drogi szerzenia infekcji

Uważa się, że wirus rozprzestrzenia się podobnie jak inne patogeny chorób układu oddechowego drogą kropelkową z człowieka na człowieka gdy odległość jest mniejsza od 1,8 m.

Zakażenie rozprzestrzenia się pomiędzy ludźmi drogą kropelkową, zazwyczaj w wyniku kaszlu lub kichania.

Wirus może się również przenosić przez dotykanie zainfekowanej powierzchni lub przedmiotow, a następnie dotykanie ręką twarzy. Wirus przeżywa na powierzchniach do 72 godzin.

Do tej pory wirus został wykryty w wydzielinie z nosa i gardła, w plwocinie, stolcu, cieczy łzowej i krwi.

Okres wylęgania się choroby najczęściej wynosi od 2 do 14 dni, ze średnią długością 5 dni.

Objawy

Często: gorączka, duszność, suchy kaszel, osłabienie, ból mięśni lub zmęczenie.

Rzadziej: odkrztuszanie plwociny, krwioplucie, katar, zatkany nos, dreszcze, ból głowy, biegunka, nudności, wymioty, ból pleców, przekrwienie spojówek.

W ostrych przypadkach: infekcja dolnych dróg oddechowych, obustronne atypowe zapalenie płuc, problemy z oddychaniem, utrzymujący się ból w klatce piersiowej.

Zmiany w diagnostyce laboratoryjnej u pacjentów z COVID-19:
• limfopenia -zmniejszenie liczby limfocytów;
• leukopenia - zmniejszenie całkowitej liczby białych
krwinek;
• wzrost laboratoryjnych markerów zapalnych (CRP, OB,
fibrynogen);
• podwyższone próby wątrobowe;
• małopłytkowość;
• przedłużenie czasu częściowej tromboplastyny po
aktywacji (APTT).

W badaniach pacjentów za pomocą tomografii komputerowej stwierdza się zmiany w płucach typu szyby mlecznej. Początkowo zmiany są widoczne w jednym płucu, jednak wraz z rozwojem choroby u 88% pacjentów stają się obecne w obu płucach.

Diagnozowanie

Standardową metodą diagnozowania zakażenia jest test reakcji łańcuchowej polimerazy z odwróconą transkrypcją wykonana z wymazu nosowo-gardłowego lub próbki plwociny, który dostarcza wyniki w czasie od kilku godzin do dwóch dni.

Choroba może także zostać zdiagnozowana na podstawie oceny :

• kombinacji objawów,
• czynników ryzyka,
• wyniku badania tomografii komputerowej klatki
piersiowej, wykazującego cechy zapalenia płuc.

Diagnoza różnicowa
• wszystkie formy infekcji górnych dróg oddechowych w
tym choroba przeziębieniowa,
• grypa,
• zapalenie płuc,
• legionelloza - choroba legionistów
• zapalenie płuc Mycoplasma pneumoniae.

Czynniki predysponujące
• wiek chorych,
• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzyca,
• choroby układu krążenia,
• choroby naczyń mózgowych,
• choroby układu oddechowego,
• nowotwory.

Powikłania
• zapalenie płuc,
• niewydolność nerek,
• niewydolnosc watroby,
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• niewydolność oddechowa,
• zaburzenia rytmu serca,
• zawał serca,
• posocznica,
• ARDS (acute respiratory distress syndrome),
• wstrząs i zgon.

Przyczyną śmierci jest najczęściej niewydolność oddychania i ARDS (88%).

Leczenie

Dotychczas nie ma leków zarejestrowanych do leczenia COVID-19. Nie istnieje leczenie przyczynowe - zalecane jest leczenie objawowe.

Nie istnieje też żadna przebadana szczepionka. Prace nad szczepionką przeciw SARS CoV-2 trwają.

Leczenie stosowane w czasie obecnej pandemii jest eksperymentalne. Stosuje sie leki przeciwwirusowe (remdesivir, lopinavir, rytonawir) oraz lek antymalaryczny (chlorochina).

Istnieją dowody ze hydroksychlorochina posiada właściwości hamujące burzę cytokin. Burza cytokin - zagrażająca życiu reakcja immunologiczna - może być powikłaniem choroby COVID-19 wywołanej przez SARS CoV-2.

Zapobieganie

Do podstawowych, prostych ale skutecznych metod zapobiegania zakażeniom zaliczają się częste i dokładne mycie dłoni, utrzymywanie dystansu fizycznego od osób z objawami grypopodobnymi oraz unikanie dotykania twarzy nieumytymi dłońmi.

Zaleca się zakrywanie ust oraz nosa podczas kaszlu chusteczką lub zgięciem łokcia.

Osobom podejrzewającym u siebie zakażenie wirusem SARS-CoV-2 zaleca się noszenie maseczki ochronnej oraz zasięgnięcie porady medycznej poprzez kontakt telefoniczny, a nie osobistą wizytę u lekarza.

Stosowanie maseczek ochronnych zaleca się osobom zajmującym się opieką nad chorymi lub podejrzanymi o COVID-19 ale nie generalnej populacji.

Śmiertelność

Wskazuje się, że wirus rozprzestrzenia się szybciej niż SARS, jednak umiera mniejszy odsetek chorych. Współczynnik śmiertelności SARS wynosi 1 na 10, czyli ok. 10%. W przypadku – SARS-CoV-2 – Światowa Organizacja Zdrowia określa śmiertelność na poziomie 3,4%.