Uzm. Dr. Ahmet Cemal Bal, Mustafa Kemal Mahallesi 2156 Sok. No:20/A (Casanıta Plaza) Çankaya/Ankara, Ankara (2025)

09/09/2024

Sosyal fobi, sosyal ortamlarda yaşanan aşırı korku ve kaygı durumudur. Bu rahatsızlığa sahip kişiler, başkalarının kendilerini olumsuz değerlendireceği veya rezil olacağı düşüncesiyle sosyal etkileşimlerden kaçınırlar. Sonuç olarak, sosyal fobi, kişiyi toplumdan izole eder ve yalnızlık, depresyon, iş ve okul hayatında başarısızlık gibi birçok olumsuz sonuca yol açabilir.

Sosyal fobinin gelişiminde genetik yatkınlık, çocukluk döneminde yaşanan olumsuz deneyimler ve beyindeki kimyasal dengesizlikler önemli rol oynar. Özellikle utangaçlık, düşük özsaygı ve aşırı eleştirel ebeveyn tutumları, bu rahatsızlığın ortaya çıkmasını tetikleyebilir. Ayrıca, sosyal fobi genellikle ergenlik döneminde başlar ve tedavi edilmezse yetişkinlik döneminde de devam eder.

Sosyal fobiyle başa çıkmanın yollarından biri, bu korkuların kontrollü bir şekilde üzerine gitmek ve aşamalı olarak sosyal ortamlara katılmaktır. Bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve diğer terapiler, sosyal fobinin tedavisinde yardımcı yöntemler arasında yer alır.

02/09/2024

Obsesyonlar, yani takıntılı düşünceler, zihnin istemsiz bir şekilde belirli bir konuya odaklanmasıyla ortaya çıkar ve bu durum zamanla bireyin hayatını olumsuz etkileyebilir. Örneğin, temizlik takıntısı, sürekli el yıkama veya evi dezenfekte etme ihtiyacı olarak kendini gösterebilir. Bu tür obsesyonlar, genellikle anksiyete seviyelerini azaltmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlarla (kompulsiyonlar) ilişkilidir. Ancak, bu davranışlar kısa vadede rahatlama sağlasa da, uzun vadede obsesyonları güçlendirebilir.

Obsesyonların gelişiminde genetik, biyolojik ve çevresel faktörlerin rolü büyüktür. Beyindeki kimyasal dengesizlikler, özellikle serotonin seviyelerindeki düzensizlikler, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) gibi rahatsızlıkların ortaya çıkmasına yol açabilir. Ayrıca, çocukluk döneminde yaşanan travmalar veya aşırı katı ebeveyn tutumları da obsesyonların gelişiminde etkili olabilir.

Obsesyonları yönetmek ve normalleştirmemek için bilinçli bir çaba göstermek önemlidir. Bu süreçte, bir uzmandan yardım almak, altında yatan sebeplerin kontrolü için ilaç tedavisi ve bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi yöntemlerle obsesyonların köküne inmek, bireyin hayatını yeniden kontrol altına almasına yardımcı olabilir.

26/08/2024

Stres, modern yaşamın kaçınılmaz bir parçası haline geldi. İş baskısı, ailevi sorumluluklar, finansal endişeler ve toplumsal beklentiler gibi faktörler, çoğu insanın sürekli bir stres altında yaşamasına neden oluyor. Ancak, bu durumun uzun vadede mental sağlığımız üzerindeki olumsuz etkilerini göz ardı etmek, ciddi sonuçlara yol açabilir.

Sürekli stres altında yaşamak, beynin strese yanıt veren bölgelerinde değişikliklere neden olabilir. Bu durum, anksiyete, depresyon, uyku bozuklukları ve hatta hafıza problemleri gibi mental sağlık sorunlarının gelişmesine zemin hazırlar. Vücutta kortizol gibi stres hormonlarının sürekli yüksek seviyelerde bulunması, bağışıklık sistemini zayıflatır, kalp hastalıkları riskini artırır ve genel olarak yaşam kalitesini düşürür.

Stresle başa çıkmak için, bireylerin stres kaynaklarını tanımlaması ve bu kaynakları yönetmek için stratejiler geliştirmesi önemlidir.
Unutmayın, stres yönetimi mental sağlığınızı korumanın anahtarıdır.

19/08/2024

Öfke, insanın doğal bir duygusudur; ancak bu duygunun kontrol edilememesi, hem birey hem de çevresindekiler için ciddi sorunlara yol açabilir. Öfke kontrol bozukluğu olan kişiler, genellikle küçük sorunlar karşısında bile büyük tepkiler verebilirler. Bu durum, aile ve iş ilişkilerinde çatışmalara, sosyal izolasyona ve hatta fiziksel sağlık sorunlarına neden olabilir.

Öfke kontrol bozukluğunun altında yatan sebepler, genellikle çocukluk travmaları, düşük özsaygı, stres birikimi ve beyindeki kimyasal dengesizliklerdir. Ayrıca, bazı kişilerde genetik yatkınlık da bu durumu tetikleyebilir.
Öfke patlamaları, çoğu zaman kişinin yaşadığı içsel çatışmaların dışa vurumudur ve bu da bireyin kendini yeterince ifade edememesi veya sürekli baskı altında hissetmesiyle ilgilidir.

Öfke kontrolü, kişinin hem kendi sağlığı hem de çevresindeki insanların huzuru için hayati önem taşır. Bu konuda profesyonel yardım almak, stres yönetimi teknikleri öğrenmek, öfkenin altında yatan duyguları tanımak ve bunları sağlıklı bir şekilde ifade etmek için adım atmak, öfkeyi yönetmede yardımcı yöntemlerdir.

25/07/2024

Sınav öncesi gece sürekli sınavı düşünmekten uyuyamıyorsunuz. Bu uyuyamama durumu, ertesi gün sınavda dikkatsizlik, konsantrasyon zorluğu ve beyin faaliyetlerinde yavaşlama gibi sorunlara neden olur. Vücudunuz panik halindedir; nefes almakta zorlanır, havasız hissetmek gibi belirtiler yaşarsınız. Kendinize olan güveniniz dibe vurur.
Bu durum, performans kaygısının bir örneğidir. Sınav esnasında ortaya çıktığında sınav kaygısı olarak da adlandırılır. Performans kaygısı, birçok durumda ortaya çıkabilir: sıkışık trafikte paralel park yaparken, spor yarışmalarında, sözlü mülakatlarda hatta muayene sırasında bile karşımıza çıkabilir. Profesyoneller bile bazen performans kaygısı yaşayabilirler.
Performans Kaygısının Nedenleri
Mükemmeliyetçilik ve Güvensizlik: Bir işi çok iyi yapma isteği ve kendi kabiliyetlerine güvenmeme performans kaygısının önemli sebeplerindendir.
Stres Beklentisi: Stresli bir olayı beklemek de performans kaygısına neden olabilir. Örneğin, matematik zorluğu yaşayan bir kişi, matematik sınavında performans kaygısı yaşayabilir.
Beyin Aktivitesi: Tehdit altında hissetmek, beyinde birçok bölgenin aktivitesini artırır. İnsular korteks bölgesi, tehlike ve güvensizlik durumlarında aktiftir ve ağrı hissedilmesine yol açar.
Eksik Öğrenme ve Pratik Eksikliği: İyi öğrenilmiş bir iş, prefrontal korteks tarafından yönetilir ve bu, diğer beyin bölgelerinin uyarılmasını engeller. Eksik öğrenme ve pratik eksikliği ise performans kaygısına neden olur.

18/07/2024

Yeme bozukluğu, kişinin yemek yeme davranışından ve bununla ilgili düşünce ve duygularından kaynaklanan ciddi sonuçları olan bir durumdur. Genelde yemek yeme kişisel bir tercih olarak kabul edilir, ancak bu doğru değildir. Arka planda ciddi psikolojik sorunların olduğunu belirtmek gerekir. Bazı vakalarda, yemek yemeyerek kendine zarar verme ana eksende olurken, diğer vakalarda depresyon ve stresi fark etmeyip yemek yiyerek kendini ödüllendirme çabası görülebilir.

Anoreksiya nervoza, kişinin tıbbi olarak sağlığını bozacak derecede düşük kiloya sahip olmasına rağmen kendisini gereksiz kilolara sahip gibi görmesi durumudur. Tıbbi açıdan ideal kilonun altında olmasına rağmen sık sık tartılır, kilo vermek için egzersiz yapar, sıkı diyet rejimlerine girer, fazla yediğini düşünerek kusmaya çalışır ve müshil kullanır.

Bulimia nervoza, kişilerin kontrol edemedikleri nöbet veya kriz şeklinde aşırı yemek yeme davranışları yaşaması durumudur. Ancak daha sonra, vücutlarına giren besinlerin kaloriye dönüşmemesi için müshil, idrar söktürücü ilaç, kusma, aşırı egzersiz yapma ve kendini aç bırakma gibi yöntemlerle önlemeye çalışırlar.

Aşırı yeme bozukluğu, kontrolsüz yeme davranışının olduğu ancak bulimia nervozadan farklı olarak yemek sonrası müshil, kusma, aşırı egzersiz veya kendini aç bırakma gibi yöntemlerle besini vücuttan uzaklaştırmaya çalışılmayan bir durumdur.

11/07/2024

DEHB, çocukluk döneminde ortaya çıkan ve yetişkinlikte de devam edebilen bir nörogelişimsel bozukluktur. Bu bozukluk, dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik gibi belirtilerle kendini gösterir. DEHB'li bireyler, dikkatlerini uzun süre bir noktada toplayamazlar, kolayca dikkati dağılır ve genellikle bir işi tamamlamakta zorlanırlar. Aşırı hareketlilik ise, sürekli yerinde duramama, otururken bile kıpırdanma ve sürekli hareket etme isteği şeklinde kendini gösterir. Dürtüsellik ise, düşünmeden hareket etme, sabırsızlık ve sırasını beklemekte zorlanma gibi davranışlarla kendini belli eder.

DEHB'nin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik faktörlerin önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Ayrıca, çevresel faktörler ve beyin yapısındaki farklılıklar da DEHB gelişiminde etkili olabilir. DEHB'nin tedavisinde, ilaç tedavisi, davranış terapisi ve eğitim desteği gibi yöntemler kullanılmaktadır. İlaçlar, dikkat süresini artırarak ve dürtüselliği azaltarak semptomların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir. Davranış terapisi ise, bireyin DEHB ile başa çıkma becerilerini geliştirmesine yardımcı olur.

04/07/2024

Alkolizm Nasıl Anlaşılır?
Birçok alkol kullanıcısı doğru veriler vermez, sıklık ve kullanımını normal sınırlarda görür. Alkol etkisi altındayken ayık olduğunu iddia edebilir. Bu nedenle, tedavi sürecinde dikkatli olunmalıdır. Alkolizm tespitinde dikkat edilmesi gereken dört ana soru şunlardır:

İçmeyi bırakman gerektiğini hissediyor musun?
İçme bırakma konusuyla ilgili eleştirilerde sinirleniyor musun?
İçtikten sonra suçluluk hissediyor musun?
Sabah kalktığında içme isteği aklına geliyor mu? Bulamazsan kaygı yaşar mısın?

Genç alkol kullanıcıları, dünya genelinde daha eğitimli ve kent merkezlerinde yaşayan bireylerdir.
Alkol kullananların bir kısmı başka madde kullanım bozukluğu da gösterir.
Alkol kullananlarda hastanede yatma ve cerrahi operasyon geçirme olasılığı, genel toplum popülasyonuna göre daha fazladır.

Alkolizm, bireyin yaşamını derinden etkileyen ciddi bir sorundur. Farklı tipleri ve belirtileri olan bu durum, dikkatli bir değerlendirme ve tedavi süreci gerektirir. Alkol bağımlılığının tespiti ve tedavisinde doğru bilgi ve dikkatli bir yaklaşım büyük önem taşır.

06/06/2024

Kişiye özel olan düşünme, duygulanma ve davranışlar kişiliğin geliştiği alandır. Düşünme faaliyetlerinin tümü, duygusal dışavurumun içsel ve dışsal nedenleri, kişinin sosyal etkileşimde merkeze oturan davranışları ve onları belirleyen içsel ve ruhsal nedenler, kişiliğin kapsamını oluşturur.

Bunun içerisinde önyargılılık, kuralcılık, kuşkuculuk, duygusal dalgalanmalar, stres karşısındaki tepkiler, başa çıkma stratejileri, fikirler, inançlar, vardır.

Kişiliğin kapsadığı alan genelde diğer insanlarla etkileşimi belirler.

30/05/2024

Ruhsal hastalığın en basit tanımı şöyle yapılabilir. Ruhsal hastalık kişinin davranış duygu ve bilişsel işlevlerinin etkilenmesi durumudur.
Bilişsel işlevlerin özü kişinin yeni bilgiler kazanması ve etrafında olup bitenlere yönelik olarak bu bilgileri kullanması durumudur.
Duygudurum değişiklikleri, ilgisizlik, sinirlilik, zihinsel işlevlerde zayıflama, İçine kapanma asosyal olma, konsantrasyon güçlüğü, bellek sorunları gibi belirtiler ruhsal hastalığın bilişsel belirtileri olarak önümüze gelir.

23/05/2024

Stresle başa çıkma ve uyum sağlamada zorlanır.
Diğer insanlarla ilişki kurmada ve bağlanmada zorlanır. Problem çözümünde sorunlar yaşar.

16/05/2024

Bipolar bozukluk, duygudurum değişiklikleriyle karakterize edilen bir psikiyatrik hastalıktır.

Manik Epizod Belirtileri:
Uyku ihtiyacı azalır veya kaybolur. Hasta günler veya haftalar boyunca uykusuz kalabilir.
Kişi, artan enerji seviyeleri ile hiperaktif olabilir. Yüksek hedefli aktivitelerde aşırı katılım, aceleci ve riskli davranışlar gösterilebilir.
Beklenmedik ve kontrolden çıkmış davranışlar sergiler. Örneğin, aşırı harcama yapma, hızlı konuşma, hafifletilmiş düşünce ve dikkat dağınıklığı gibi davranışlar sergileyebilir.
Huzursuzluk, sinirlilik veya aşırı mutluluk gibi belirli bir yönde aşırı duygusal değişikliklerle karakterizedir.

Depresif Epizod Belirtileri:
Kişi, uyku düzeninde bozulma yaşar ve aşırı uyku ihtiyacı duyar.
Enerji seviyelerinde artış olabilir. Ancak bu artış, daha çok içsel gerginlik ve huzursuzluk olarak kendini gösterir.
Normalde zevk aldığı aktivitelerden zevk alamaz ve genellikle ilgisizlik veya umutsuzluk hissi yaşar.

09/05/2024

Siklotimik bozukluk, duygudurum bozuklukları arasında yer alan bir durumdur ve genellikle hipomanik ve depresif semptomları içerir. Ancak, bu semptomlar tam olarak depresif epizot veya hipomanik epizot belirtilerini karşılamaz. Siklotimik bozukluk, belirtilerin yoğunluğu ve süresi bakımından daha hafif bir klinik tabloya sahiptir.

Çocuklarda ve ergenlerde siklotimik bozukluk teşhisi koymak zor olabilir çünkü duygu durumları doğal olarak değişken olabilir. Ancak, belirtiler genellikle bir yıldan uzun sürer ve çocukluk çağında başlar. Siklotimik bozukluğun semptomları şunları içerebilir:

Hipomanik dönemlerde artan enerji, yüksek özgüven ve hedefe yönelik aktivite artışı gibi belirtiler.
Depresif dönemlerde ise enerji kaybı, umutsuzluk, ilgi kaybı ve uyku ve iştah değişiklikleri gibi belirtiler.

02/05/2024

Karakteristik özelliği depresif özelliklerin ve hipomanik özelliklerle iç içe geçmesi vardır. Bipolar I bozukluk da olduğu gibi dört dörtlük manik epizot yoktur.

Siklotimik bozukluk (sikotimi olarak da bilinir.) hipomanik ve depresif semptomlar çocuk ve ergenlerde bir yıl erişkinlerde iki yıl sürmüş olması durumudur.
Burada semptomlar tam olarak depresif epizot veya hipomanik epizot belirtilerini karşılamaz.

25/04/2024

Manik epizot olarak tanımlanan belirtilerin en az 7 gün sürmesi veya manik belirtilerin ciddiyetinden dolayı kişinin hastanede yatışı ve gözetiminin gerekmesi koşulları tanıda çok önemlidir. Genellikle bipolar I bozuklukta depresif dönemler olur ancak bunlar 2 haftada geçer. Bipolar I bozuklukta depresif belirtiler ve manik belirtiler bir arada bulunur.

17/04/2024

Suçlamadan önce probleme katkımız olan kısımlarını düşünelim.
Örneğin suçlama mantığı açısından eşin mutsuz görünmesinin “surat asma” olarak tanımlanmışsa bu aynı zamanda kişi ile ilgisi olmayan ve hatta kendi psikolojisini bozan bir davranış haline gelir.
Bu bakış açısı yerine ‘’acaba eşimin mutsuz olması benimle ilgili midir?’’ dendiğinde onun depresyonun empati ve ilgi eksikliği ile ilgili tarafları fark edilir.

10/04/2024

Suçlamanın maskelediği alan, aslında eşin anlaşılmadığı alandır.
Suçlamadan bakıldığında sorunun gerçek nedenleri görülebilir ve bunların çözümüne katkıda bulunulabilir.
Suçlama yöntem olarak, hem eşin anlaşılmaması, hem de aslında sorunun anlaşılmaması ile sonuçlanır.
Duygusal anlamda incitici olduğu kadar da çözümü de tıkatıcıdır.

03/04/2024

Suçlama evlilik sorunlarında ciddi bir problemdir.
Suçlama evlilikleri birçok yönden etkiler. Kariyer kaybı, öğrenmeme, kendini geliştirmeme, akrabalarına kötü davranılması gibi iddialar suçlamanın ilişki temelinde en sık karşılaşılan biçimleridir.
Suçlamanın strateji olarak kullanıldığı ilişkiler ciddi zarar görür. Çünkü suçlama çözümü karşı taraftan bekleme anlamına gelir ve katılım gerektiren çözümler imkânsız hale gelir.

Uzm. Dr. Ahmet Cemal Bal