03/11/2025
Phân biệt nhanh: Leukemia cutis và Lymphoma cutis
Hai tình trạng này đều là tổn thương da do tế bào ác tính của hệ tạo máu, nhưng bản chất và ý nghĩa tiên lượng hoàn toàn khác nhau.
Leukemia cutis là khi tế bào bạch cầu ác tính (blast) từ tủy xương xâm nhập vào da, tạo nên các nốt hoặc sẩn rắn, màu đỏ tím hoặc đồng, thường không ngứa và tiến triển nhanh. Đây là dấu hiệu bệnh bạch cầu đã lan ra ngoài tủy, thường xuất hiện ở giai đoạn muộn hoặc tái phát, do đó tiên lượng thường xấu. Trên mô bệnh học, tổn thương chứa các tế bào blast chưa biệt hoá, dương tính với các marker như MPO, CD34, CD117. Điều trị chủ yếu là hóa trị toàn thân theo phác đồ leukemia tương ứng.
Ngược lại, Lymphoma cutis là tổn thương da do tế bào lympho ác tính (T hoặc B, có thể xuất phát ngay tại da (primary cutaneous lymphoma) hoặc lan từ hạch, tạng sâu ra da (secondary cutaneous involvement). Biểu hiện thường là các mảng, nốt hoặc u màu đỏ nâu hoặc tím, đôi khi hơi ngứa, tiến triển chậm hơn so với leukemia cutis. Sinh thiết da cho thấy thâm nhiễm tế bào lympho trưởng thành, với các marker đặc trưng như CD3, CD20, CD30. Điều trị tùy thể bệnh: có thể dùng quang trị, xạ trị khu trú, rituximab, methotrexate hoặc interferon, và tiên lượng nhìn chung tốt hơn so với leukemia cutis.
💡 Mẹo dễ nhớ:
Leukemia cutis → “Bạch cầu từ tủy bò ra da” → tiến triển nhanh, tiên lượng xấu.
Lymphoma cutis → “U lympho ở da” → tiến triển chậm, có thể khu trú, nhiều thể điều trị khỏi.
📍Về lâm sàng, nốt tím rắn, lan nhanh, không ngứa gợi ý leukemia cutis; trong khi mảng hoặc u đỏ nâu, tồn tại lâu, có thể ngứa nhẹ thường gợi ý lymphoma cutis.