17/03/2023
📛 Cao huyết áp ở người già – Nhận biết triệu chứng, hướng dẫn điều trị
Huyết áp là áp lực mà dòng máu tác động lên thành động mạch khi di chuyển từ tim đến các mô trong cơ thể. 2 yếu tố trực tiếp tạo ra huyết áp ở người già là lực co bóp cơ tim và sức cản của động mạch. Đối với người cao tuổi, bệnh nhân được xác định mắc bệnh cao huyết áp khi chỉ số huyết áp tâm trương lớn hơn 90 mmHg và huyết áp tâm thu lớn hơn 140mmHg.
Theo điều tra quốc gia yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm STEPS 2015 được thực hiện bởi Bộ Y Tế và tổ chức Y tế thế giới WHO (1), nước ta có tỷ lệ tăng huyết áp ở người trưởng thành là 47,3%. Trong số đó, tỷ lệ cao huyết áp ở người trên 60 tuổi là 60% và người trên 80 tuổi là 80%. Các tỷ lệ này đều có xu hướng gia tăng do lối sống đô thị hiện nay.
Cơ chế tăng huyết áp ở người già
Tăng huyết áp nguyên phát
Tăng huyết áp nguyên phát thường có cơ chế vô cùng phức tạp với sự có mặt của nhiều yếu tố khác nhau. Hiện nay, với sự phát triển của khoa học, ta đã có thể xác định 4 cơ chế gây tăng huyết áp gồm:
– Hệ thần kinh: Hệ thần kinh giao cảm tăng cường hoạt động làm tăng hoạt động của cơ tim, từ đó dẫn đến tăng cung lượng tim. Thêm vào đó, việc tăng sức cản ngoại vi do các động mạch ngoại vi và động mạch thận co thắt dẫn đến tăng huyết áp.
– Nồng độ muối trong huyết tương: Sự có mặt của muối trong huyết tương kích thích tiểu cầu thận tiết Renin. Đây là một Enzym có nhiệm vụ duy trì áp lực lọc ở tiểu cầu thận, giúp điều hòa huyết áp của cơ thể. Angiotensin II là một chất kích thích vỏ thượng thận tăng giữ muối, nước dẫn đến tăng thể tích các dịch lưu hành, gây tăng áp lực lên thành động mạch. Angiotensin II là sản phẩm chuyển hóa từ Angiotensin với sự xúc tác của enzym Renin.
– Nồng độ Natri cơ thể hấp thụ: Lượng muối Natri đi vào cơ thể gây tăng khả năng lọc cầu thận và tăng hấp thu nước. Điều này khiến tăng thể tích máu gây tăng áp lực lên thành mạch. Natri qua màng tế bào theo cơ chế thẩm thấu sẽ khiến tăng cường co mạch, gây tăng sức cản ngoại vi và tăng huyết áp.
– Lượng Prostaglandin E2 và Kallikrein ở thận: Prostaglandin E2 và Kallikrein là 2 chất ở thận có nhiệm vụ làm giãn mạch và điều hoà huyết áp. Khi thận bị tổn thương hoặc suy giảm các chức năng sẽ gây thiếu hụt Prostaglandin E2 và Kallikrein dẫn tới cao huyết áp .
Tăng huyết áp thứ phát
Tăng huyết áp thứ phát rất hiếm gặp nhưng có thể xác định rõ nguyên do. Chỉ có khoảng 5% người cao huyết áp là bệnh nhân cao huyết áp thứ phát.
Do mắc bệnh xơ vữa động mạch khiến tăng sức cản ngoại vi.
Thiếu máu thận làm tăng tiết renin.
Các bệnh nội tiết như hội chứng Conn, hội chứng Cushing, u tủy thượng thận là những nguyên do gây tăng huyết áp.