04/12/2025
Vai trò của nội tiết tố nam trong vô sinh – từ testosterone tới yếu tố miễn dịch
Vô sinh nam không chỉ đơn thuần là “tinh trùng yếu” hay “tinh dịch đồ bất thường”. Gốc rễ nằm sâu hơn – ở hệ nội tiết tố nam và cả yếu tố miễn dịch tác động trực tiếp lên quá trình sinh tinh. Hiểu đúng nội tiết giúp điều trị trúng đích, nâng cao tỉ lệ thành công trong hỗ trợ sinh sản.
🔬 1. Testosterone – Hormone trung tâm của sinh sản nam
Testosterone được sản xuất chủ yếu ở tinh hoàn và chịu sự điều khiển của trục hạ đồi – tuyến yên – tinh hoàn (trục HPG). Đây là hormone “cốt lõi” giúp:
Duy trì quá trình sinh tinh (spermatogenesis)
Phát triển ống sinh tinh và tế bào Sertoli
Tăng trưởng cơ – xương, ham muốn tình dục
Ảnh hưởng tới số lượng và chất lượng tinh trùng
❗ Nhưng điều ít người biết:
Testosterone trong máu cao không có nghĩa testosterone trong tinh hoàn cũng cao. Và chính testosterone nội tinh hoàn mới quyết định khả năng sinh tinh.
⚠️ 2. Nguy hiểm khi tự ý dùng Testosterone từ bên ngoài
Nhiều nam giới yếu tinh, ham muốn giảm… tự ý dùng testosterone hoặc thuốc tăng cơ. Điều này có thể gây:
Ức chế trục HPG, làm tuyến yên ngừng sản xuất FSH/LH
Giảm testosterone nội tinh hoàn → giảm hoặc mất sinh tinh
Gây vô tinh do suy trục nội tiết
Co nhỏ tinh hoàn, giảm số lượng tinh trùng
👉 Vì vậy, dùng testosterone không đúng chỉ định gần như là “triệt tiêu” khả năng sinh con tạm thời hoặc vĩnh viễn.
🧬 3. Vai trò của FSH, LH và Prolactin
Hệ nội tiết nam không chỉ có testosterone mà là một “bản hòa tấu”:
FSH (Hormone kích thích nang)
Tác động lên tế bào Sertoli
Kích thích quá trình sinh tinh
FSH thấp → sinh tinh kém, tinh trùng giảm nặng
LH (Hormone kích thích tiết testosterone)
Kích thích tế bào Leydig sản xuất testosterone
LH thấp → testosterone thấp → suy sinh dục
Prolactin
Prolactin cao (do stress, thuốc, u tuyến yên) → giảm ham muốn, rối loạn cương, giảm testosterone và suy giảm sinh tinh.
🧩 4. Khi nội tiết tố gặp yếu tố miễn dịch: vấn đề ít ai nói nhưng rất quan trọng
Một số trường hợp vô sinh nam có liên quan đến phản ứng miễn dịch bất thường, gồm:
⭐ Kháng thể kháng tinh trùng (Anti-sperm antibodies – ASA)
Cơ thể tạo kháng thể chống lại chính tinh trùng của mình → tinh trùng bị “đánh úp” ngay khi vừa tạo ra hoặc trong đường sinh dục.
Hậu quả:
Tinh trùng kém di động
Giảm khả năng xuyên qua chất nhầy cổ tử cung
Khó thụ tinh tự nhiên
Ảnh hưởng đến thụ tinh ống nghiệm (IVF)
⭐ Viêm mạn tính và stress oxy hóa
Nội tiết bất ổn + viêm → tinh trùng bị tổn thương DNA, tăng dị dạng, giảm sống sót.
🧠 5. Khi nào nên kiểm tra nội tiết tố nam?
Nam giới nên xét nghiệm nội tiết khi:
Tinh dịch đồ bất thường
Mất ham muốn, giảm cương
Râu tóc giảm, mệt mỏi, tăng cân nhanh
Teo tinh hoàn
Có tiền sử dùng steroid, testosterone
Nghi ngờ vô sinh > 6 tháng – 1 năm
Bộ nội tiết nam gồm:
Testosterone toàn phần + LH + FSH + Prolactin ± Estradiol ± SHBG
🩺 6. Điều trị dựa trên nội tiết: chính xác – cá nhân hóa
Suy tuyến yên → dùng thuốc kích thích FSH/LH
Testosterone thấp → KHÔNG dùng testosterone trực tiếp mà dùng thuốc kích thích sản xuất testosterone nội sinh
Prolactin cao → điều trị bằng thuốc hoặc theo nguyên nhân
Có kháng thể tinh trùng → điều trị chống viêm, lọc rửa, ICSI
Điều trị đúng giúp phục hồi tiến trình sinh tinh và hỗ trợ IVF hiệu quả hơn.
✅ Kết luận
Nội tiết tố nam là nền tảng của sinh sản. Từ testosterone đến các hormone tuyến yên và cả yếu tố miễn dịch – tất cả đều có thể là “chìa khóa” hoặc “điểm nghẽn” trong hành trình có con.
👉 Khám sớm – xét nghiệm đúng – điều trị trúng đích là cách tốt nhất để nam giới bảo vệ khả năng sinh sản và tăng cơ hội làm cha.
📞 Đăng ký tư vấn cùng Bs Hoàng Hà
📱 Hotline: 0983 196 231
💬 Inbox để được tư vấn chi tiết và đặt lịch khám miễn
𝑯𝒂̣𝒏𝒉 𝒑𝒉𝒖́𝒄 𝒄𝒖̉𝒂 𝒃𝒂̣𝒏 𝒍𝒂̀ 𝒔𝒖̛́ 𝒎𝒆̣̂𝒏𝒉 𝒄𝒖̉𝒂 𝒄𝒉𝒖́𝒏𝒈 𝒕𝒐̂𝒊 !