21/10/2025
🍂 Trời trở gió, hanh hanh khô khô – bà con nhớ giữ mình cho kỹ nhé!
Nay đã là mùng 1 tháng 9 Â..m lịch – tiết trời hanh hao, có gió se se lạnh đầu mùa…
Không khí khô, sương mỏng và gió heo may khiến nhiều bà con bắt đầu thấy cổ họng khô rát, da nẻ, môi khô, người mệt mỏi hơn thường ngày.
“Trời đổi mùa, người cũng phải đổi cách chăm mình.
Giữ được thân – là giữ được khí.” 🌿
Dạo này, nhiều cô bác ghé Liễu Nguyên Đường mà than rằng:
– “Sáng ra ho khan, cổ rát, mũi khô, chăm da kỹ mà vẫn nứt nẻ,…”
– “Có người thì đauuu nhức mình mẩy, tay chân tê mỏi, lạnh buốt như kim châm…”
Đó là dấu hiệu cơ thể đang chịu ảnh hưởng của thời tiết hanh khô, khí “phong – hàn – táo” đang xâm nhập.
🌿 Theo Đông y, đây là thời điểm Phế và Da dễ bị tổn thương nhất.
Tân dịch trong cơ thể bị hao tổn khiến khí h.uyết lưu thông kém, sinh ra các chứng:
👉 Ho khan, viêm họng, khô mũi, khàn tiếng – thuộc Phế táo, Phế khí hư.
👉 Da khô nẻ, ngứa, nổi mẩn – do h.uyết hư sinh phong, tân dịch hao.
👉 Đau nhức xương khớp, tê mỏi, lạnh buốt tay chân – do phong hàn thấp tý.
👉 Ăn kém, mất ngủ, người mệt – do tỳ khí hư, dương khí suy.
💊 Còn theo Tây y, những chứng này được gọi là:
- V.iêm họng, viêm phế quản, viêm mũi dị ứng.
- V.iêm da khô, chàm, nứt nẻ do thay đổi thời tiết.
- V.iêm khớp, đau cơ – dây thần kinh do co mạch khi trời lạnh.
- Hay một số b.ệnh lý khác như: Cảm lạnh, rối loạn tiêu hóa, suy nhược thần kinh...
🩺 Tây y thường dùng th.uốc kh.áng v.iêm, giảm đauuu, bổ sung vitamin để giảm triệu chứng. Còn Đông y lại nhìn sâu vào gốc b.ệnh: “Chính khí vững thì tà khí chẳng thể xâm.”
Vì vậy, dưỡng sinh là cách phòng bệnh quan trọng nhất: dưỡng Phế – kiện Tỳ – ôn Th.ận, để cơ thể tự điều hòa khi tiết trời đổi thay.
🌿 1. Ho khan, v.iêm họng, khô mũi, khàn tiếng (Phế táo – Phế khí hư)
Theo Đông y, Phế chủ khí, chủ bì mao, khi trời hanh táo, tân dịch hao tổn thì Phế khí yếu, sinh ho khan, cổ rát, khô họng, mất tiếng.
👉 Cách dưỡng:
- Uống nước lê hấp mật ong, cam thảo – nhuận phế, chỉ khát, giảm ho.
- Dùng các vị như sa sâm, mạch môn, sinh địa, bối mẫu, xuyên bối, hạnh nhân để dưỡng âm, thanh Phế, sinh tân dịch.
- Có thể dùng bài “Sa sâm mạch môn thang” hoặc “Thanh Phế thang” theo chỉ định của thầy th.uốc.
- Hằng ngày nên xoa bóp vùng ngực, vỗ nhẹ hai bên phổi giúp khí lưu thông.
🌿 2. Da khô nẻ, ngứa, nổi mẩn (Huyết hư sinh phong – Tân dịch hao)
Khi huyết hư, da không được nuôi dưỡng, cộng thêm phong táo bên ngoài xâm nhập, sẽ gây khô nẻ, ngứa, b**g tróc.
👉 Cách dưỡng:
- Ăn các món bổ h.uyết, dưỡng âm như cháo hạt sen, canh đậu đen, nước nấu từ thục địa, hà thủ ô, kỷ tử, tang thầm, sinh địa.
- Uống trà cam thảo – hoa cúc – kỷ tử giúp thanh nhiệt, nhuận da, sáng khí sắc.
- Dùng bài “Tứ vật thang” gia giảm để bổ h.uyết, điều hòa dinh vệ.
- Kết hợp xoa bóp toàn thân, tắm nước ấm pha muối hoặc lá trầu, khổ sâm, kim ngân hoa để kháng v.iêm, s.át kh.uẩn tự nhiên.
🌿 3. Đauuu kh.ớp, co cứng gân cơ, tê lạnh đầu chi (Phong hàn thấp tý)
Đây là chứng thường gặp khi tiết trời lạnh, gió hanh, làm kinh lạc bế tắc, khí h.uyết không thông.
👉 Cách dưỡng:
- Dùng đ.ộc hoạt, quế chi, phòng phong, khương hoạt, xuyên khung, ngưu tất để khu phong, tán hàn, trừ thấp, thông lạc.
- Các bài thuốc cổ phương hay dùng: Đ.ộc hoạt tang ký sinh thang (bổ c.an th.ận, mạnh g.ân c.ốt) hoặc Quế chi thược dược tri mẫu thang (ôn kinh l.ạc, gi.ảm đauuu nhức).
- Mỗi ngày ngâm chân nước ấm với g.ừng, muối, ngải cứu 15–20 phút, sau đó xoa bóp khớp gối, cổ chân, cổ tay.
- Giữ ấm kỹ, tránh tắm khuya, tránh gió lùa vào vùng gáy, lưng.
🌿 4. Mất ngủ, mệt mỏi, ăn uống kém (Tỳ vị hư – Dương khí hao)
Tỳ vị là “gốc của hậu thiên”, nơi sinh ra khí huyết nuôi toàn thân. Trời hanh khô làm tỳ vị yếu, sinh mệt mỏi, ăn uống kém, người hư hàn.
👉 Cách dưỡng:
- Dùng các vị bạch truật, đảng sâm, hoàng kỳ, cam thảo, trần bì, gừng khô – có trong bài “Bổ trung ích khí thang” giúp kiện tỳ, bổ khí, nâng dương, tiêu mệt.
- Ăn các món dễ tiêu, ấm bụng: cháo ý dĩ – hạt sen – gừng, súp bí đỏ, canh gừng cá chép.
- Xoa bóp vùng bụng quanh rốn theo chiều kim đồng hồ mỗi tối giúp tỳ vị vận hóa tốt hơn.
- Duy trì giấc ngủ sớm, tránh lo nghĩ quá độ để tỳ không bị “uất”.
🌸 Đông y có câu:
“Phế chủ bì mao, Phế hòa thì da mượt, Phế tổn thì khô nẻ.”
Giữ cho Phế khỏe, tân dịch đầy – thì mùa hanh khô cũng trở nên dễ chịu hơn nhiều đó bà con ạ.
💚 Liễu Nguyên Đường chúc bà con bước sang tháng 9 â..m lịch thật an lành – mạnh khỏe – sung túc. Trời hanh khô, nhưng lòng người thì luôn ấm áp.
Ai đang ho khan, khô họng, đauuu mỏi x.ương khớp hay da khô nẻ… có thể ghé nhà thuốc, để lương y Nguyệt xem mạch và hướng dẫn cách dưỡng Phế, thông khí h.uyết, ôn dương phòng hàn.
🌿 Liễu Nguyên Đường – Chăm sóc sức khỏe bà con qua từng mùa. 🍵