Khoa Mắt - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

28/09/2025

Laser quang đông, thuốc tiêm nội nhãn ức chế tạo tân mạch không phải là những thần dược vì chúng chỉ dùng khi chuyện đã rồi. Do vậy, cần có một chiến lược lồng ghép để quản lý tốt của huyết áp lẫn đường máu, giám sát phát hiện sớm biến chứng tại các cơ quan đích trong đó có mắt để góp phần giảm gánh nặng bệnh tật cho bệnh nhân, gia đình và xã hội.

Đồng mắc Tăng huyết áp - Đái tháo đường và gánh nặng cho quản lý biến chứng tại mắt

Trên hình là một bệnh nhân nam 55 tuổi tiền sử tăng huyết áp và đái tháo đường điều trị không ổn định nhiều năm đi khám vì nhìn mờ tăng dần ở mắt trái.

Về lâm sàng, không khó chẩn đoán bệnh nhân có cùng một lúc biến chứng võng mạc của cả tăng huyết áp và đái tháo đường, trong đó biểu hiện nặng hơn ở mắt trái với các dấu hiệu của bệnh võng mạc đái tháo đường tăng sinh.

Câu chuyện đặt ra là chúng ta nên làm gì để không phải nhìn thấy những ca lâm sàng điển hình nhưng buồn rơi nước mắt như thế này. Theo nghiên cứu của Biswas và cộng sự, tỉ lệ lưu hành của đái tháo đường và tăng huyết áp trên người Việt Nam trong 20 năm từ 2000 - 2020 là 6.0% (95% CI: 4.0% - 7.0%) và 25% (95% CI: 19% - 31%), cao hơn nhiều ở nam giới. (1) Một nghiên cứu khác của Vũ Thị Hoàng Lan và cộng sự cho thấy tỉ lệ đồng mắc cùng lúc của cả 2 bệnh này trên người Việt Nam là 3.92% ở quần thể người từ 25 - 64. Đáng chú ý là sau 10 năm từ 2010 - 2021, tỉ lệ đồng mắc đã tăng 8 lần từ 0.44% lên 3.92% ở đúng vào nhóm trong độ tuổi lao động. (2) Tính trên quy mô hơn 100 triệu dân, chúng ta có không dưới 1 triệu người cùng bị ảnh hưởng bởi cả 2 căn bệnh mạn tính này.

Tăng huyết áp và Đái tháo đường đều là các bệnh lý của mạch máu gây tổn thương cơ quan đích (tim, não, thận, bàn chân) trong đó mắt là một trong những nơi trọng yếu dẫn tới mất sức lao động/ chiến đấu của người bệnh. Nguy cơ biến chứng mắt gặp phải gồm có thiếu máu võng mạc, tắc động tĩnh mạch, phù hoàng điểm, xuất huyết do tân mạch, b**g võng mạc do tăng sinh dịch kính và cuối cùng là mù lòa. Bình thường điều trị riêng lẻ từng loại biến chứng đã rất vất vả, nay cộng gộp cả 2 loại bệnh lý trên cùng một đôi mắt sẽ làm cho quá trình quản lý theo dõi khó khăn thêm bội phần.

Laser quang đông, thuốc tiêm nội nhãn ức chế tạo tân mạch không phải là những thần dược vì chúng chỉ dùng khi chuyện đã rồi. Do vậy, cần có một chiến lược lồng ghép để quản lý tốt của huyết áp lẫn đường máu, giám sát phát hiện sớm biến chứng tại các cơ quan đích trong đó có mắt để góp phần giảm gánh nặng bệnh tật cho bệnh nhân, gia đình và xã hội.

Tài liệu tham khảo
(1) Biswas T, Tran N, Thi My Hanh H, Van Hien P, Thi Thu Cuc N, Hong Van P, Anh Tuan K, Thi Mai Oanh T, Mamun A. Type 2 diabetes and hypertension in Vietnam: a systematic review and meta-analysis of studies between 2000 and 2020. BMJ Open. 2022 Aug 8;12(8):e052725.
(2) Vu, T.H.L., Bui, 😭.Q., Tran, Q.B. et al. Comorbidities of diabetes and hypertension in Vietnam: current burden, trends over time, and correlated factors. BMC Public Health 23, 2419 (2023)

Biên soạn

ThS.BSNT Hoàng Thanh Tùng
Bệnh Viện Đại Học Y Hà Nội - Phòng khám Đa khoa Cơ sở Cầu Giấy
Khoa Mắt - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội
Bộ môn Mắt - Khúc xạ nhãn khoa Đại học Y Hà Nội

05/09/2025

Dành cho những người không kịp tham gia/ quan tâm sâu tới nội dung của hội thảo

02/09/2025

Nâng niu vẻ đẹp thị giác cho người Việt cùng Khoa Mắt - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

29/08/2025

Ngay trước thềm ngày lễ lớn của đất nước, chương trình đã diễn ra thành công tốt đẹp, mở ra nhiều triển vọng cho sự phát triển chuyên ngành Thần kinh Nhãn khoa tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

27/08/2025

Trân trọng kính mời các thầy cô và quý đồng nghiệp sáng thứ 6 ngày 29/8 ở Hội trường tầng 3 nhà A2 Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

19/08/2025

GS Prem Subramanian, chuyên gia hàng đầu thế giới trong lĩnh vực Thần kinh nhãn khoa (Neuro-Ophthalmology) sẽ giảng và hội chẩn tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội trong ngày 28 và 29/8. Xin trân trọng kính mời các quý đồng nghiệp và người bệnh quan tâm.

Dự kiến GS Prem Subramanian sẽ có lịch giảng bài vào sáng thứ 6 ngày 29/8 và hội chẩn vào các buổi chiều 28/8 và 29/8 tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Chương trình giảng bài hiện đang chờ các cấp có thẩm quyền phê duyệt. Ngoài ra, các quý đồng nghiệp có bệnh nhân thần kinh nhãn khoa cần tham vấn có thể liên hệ hội chẩn với BS. Hoàng Thanh Tùng từ thời điểm này.
Các mặt bệnh hội chẩn gồm
- Bệnh lý thị thần kinh: viêm, thiếu máu, chèn ép, di truyền
- Bệnh lý hốc mắt: u, mắt tuyến giáp
- Bất thường vận nhãn: rung giật nhãn cầu, song thị khó xác định nguyên nhân
- Bất thường mi mắt: co quắp mi, sụp mi (nhược cơ, chấn thương), trợn mi (mắt tuyến giáp)
- Bất thường đồng tử: lệch kích thước đồng tử
…
Lưu ý khi hội chẩn cần chuẩn bị kĩ hồ sơ gồm
1. Tiền sử, bệnh sử (tiếng Anh/ Việt)
2. Cận lâm sàng liên quan (OCT, thị trường, ảnh đáy mắt, MRI/ CT hốc mắt, các xét nghiệm toàn thân liên quan)
3. Chủ động kết nối và xếp lịch với bệnh nhân
Xin lưu ý, do diện tích hạn chế nên mỗi buổi chiều chỉ hội chẩn 5 - 7 bệnh nhân đã thống nhất trước và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ.
Xin trân trọng kính báo!

14/08/2025

Kiểm soát cận thị cùng Bệnh Viện Đại Học Y Hà Nội - Phòng khám Đa khoa Cơ sở Cầu Giấy

24/07/2025

Khám mắt định kỳ là cách đơn giản và hiệu quả nhất để bảo vệ cửa sổ tâm hồn

08/07/2025

Trân trọng kính mời bà con đến với dàn thầy thuốc của Khoa Mắt - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội ạ

07/07/2025

Vẫn con phố ấy nhưng đơn vị hành chính mới. Bà con lưu ý địa chỉ cơ sở Cầu Giấy của Bệnh viện Đại học Y Hà Nội ở số 10 Trương Công Giai ạ. Xin trân trọng cảm ơn.

🎯THÔNG BÁO THAY ĐỔI ĐỊA CHỈ THEO ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH MỚI

📢Nhằm đảm bảo thống nhất hệ thống địa danh hành chính, PHÒNG KHÁM ĐA KHOA BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI CƠ SỞ CẦU GIẤY xin trân trọng thông báo về việc thay đổi địa chỉ làm việc sau khi sáp nhập như sau:
❌Địa chỉ theo đơn vị hành chính cũ:
Số 10 Trương Công Giai, phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy, TP Hà Nội
✅ Địa chỉ thay đổi theo đơn vị hành chính mới:
Số 10, Trương Công Giai, 𝗣𝗵𝘂̛𝗼̛̀𝗻𝗴 Cầu Giấy, 𝗧𝗵𝗮̀𝗻𝗵 𝗽𝗵𝗼̂́ 𝗛𝗮̀ 𝗡𝗼̣̂𝗶

Kính mong quý cơ quan, đơn vị, đối tác và người dân đến khám, chữa bệnh lưu ý và cập nhật thông tin địa chỉ mới để thuận tiện trong việc giao dịch, di chuyển và liên hệ.

-------------------------------------------
🏥 PHÒNG KHÁM ĐA KHOA BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI CƠ SỞ CẦU GIẤY
📍Địa chỉ: Số 10 Trương Công Giai - Cầu Giấy - Hà Nội
☎️Tổng đài tư vấn và đặt lịch khám: 0866.548.118 hoặc 024. 2324. 0468
🌐 Hoặc truy cập:
https://benhviendaihocyhanoi.isofhcare.vn
Hoặc qua App: BVĐạiHọcYHàNội

23/06/2025

Glôcôm góc đóng nguyên phát mạn tính gây dao động nhãn áp lớn và tiến triển trầm trọng nếu bị bỏ sót.

Glôcôm góc đóng nguyên phát (PACG) và nguy cơ tiến triển do dao động nhãn áp

Glôcôm góc đóng nguyên phát (PACG) mạn tính có xu hướng dao động nhãn áp lớn hơn đáng kể so với góc đóng nguyên phát (PAC) và nghi ngờ góc đóng nguyên phát (PACS). Mức độ tăng cũng như dao động nhãn áp tỉ lệ thuận với mức độ dính góc. Dao động nhãn áp từ lâu đã được chứng minh có liên quan chặt chẽ tới tiến triển glôcôm. Trong hình là trường hợp bệnh nhân nữ, hơn 60 tuổi, viễn thị, thị lực chỉnh kính 10/10, không có cảm giác thu hẹp thị trường do bù trừ bởi mắt còn lại bình thường, nhãn áp 15, chưa bao giờ đau nhức tình cờ đi khám mắt nhưng đã có tổn thương thị thần kinh do glôcôm trầm trọng. Để tránh bỏ sót glôcôm góc đóng nguyên phát, cần
- Thực hiện nghiệm pháp Van Herick trên mọi mắt nghi ngờ tiền phòng nông
- Soi góc trong buồng tối khi cần khẳng định chẩn đoán (nên dùng kính 4 mặt gương đường kính < đường kính giác mạc để kết hợp soi góc động)
- Soi g*i thị ở mọi trường hợp khám mắt kiểm tra sức khoẻ, khám trước mổ thể thuỷ tinh, đặc biệt ở nhóm nguy cơ cao (nữ, viễn thị, tiền phòng nông, tiền sử gia đình glôcôm)
- Đo sinh trắc học đánh giá độ sâu tiền phòng, độ dày thể thuỷ tinh, chiều dài trục nhãn cầu để hỗ trợ chẩn đoán.
- Kết hợp với các công cụ chẩn đoán hình ảnh như siêu âm sinh trắc học UBM hay OCT bán phần trước.

Tham khảo

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37566875/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29870431/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22040557/

https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-981-15-8120-5_2

Biên soạn:
ThS.BSNT Hoàng Thanh Tùng
Khoa Mắt - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội
Bộ môn Mắt - Đại học Y Hà Nội
Hiệp hội Glôcôm Hoa Kỳ
Viện Save Sight, Đại học Sydney

17/06/2025

Tiếp cận xử trí kịp thời, phù hợp cơn glôcôm góc đóng cấp tính theo từng giai đoạn có thể giúp cắt cơn, dự phòng dính góc, tránh giãn liệt đồng tử.

Các giai đoạn của cơn glôcôm góc đóng cấp tính và thái độ xử trí

Cơn glôcôm góc đóng cấp tính là một tình trạng cấp cứu nhãn khoa nghiêm trọng, đặc trưng bởi sự tăng nhanh và dữ dội của nhãn áp (IOP). Tình trạng này tiến triển qua các giai đoạn rõ rệt, mỗi giai đoạn có những dấu hiệu lâm sàng đặc trưng liên quan đến giác mạc, tiền phòng và đồng tử.

1. Giai đoạn tiền triệu (giai đoạn ngắt quãng hoặc bán cấp)

Đây là giai đoạn khởi phát gồm những cơn glôcôm góc đóng thoáng qua, tái diễn nhưng thường tự khỏi. Giai đoạn này là dấu hiệu cảnh báo sớm cho khả năng xảy ra cơn glôcôm cấp toàn phát. Tác nhân khởi phát thường là hiện tượng giãn đồng tử, như khi vào phòng tối (ví dụ rạp chiếu phim), căng thẳng tâm lý hoặc sử dụng một số loại thuốc.
• Giác mạc: Trong giai đoạn tiền triệu, giác mạc có thể hơi mờ hoặc phù nhẹ do nhãn áp tăng tạm thời. Phù giác mạc nhẹ này gây ra hiện tượng nhìn thấy các quầng sáng nhiều màu xung quanh đèn và nhìn mờ. Giữa các cơn, giác mạc thường trở lại trong suốt.
• Tiền phòng: Nguy cơ của glôcôm góc đóng nguyên phát là tiền phòng nông. Trong cơn, góc tiền phòng hẹp lại hoặc tạm thời đóng, nhưng có thể tự mở lại.
• Đồng tử: Các cơn thường xảy ra khi đồng tử ở trạng thái giãn vừa – trạng thái này làm tăng tiếp xúc giữa mống mắt và thủy tinh thể, gây nghẽn đồng tử, khiến thủy dịch bị giữ lại phía sau mống mắt. Khi đồng tử co lại (ví dụ trong ánh sáng mạnh hoặc khi ngủ), mống mắt được kéo ra khỏi góc tiền phòng gây cắt cơn.

2. Giai đoạn cơn cấp (giai đoạn toàn phát hoặc sung huyết)

Đây là giai đoạn cấp cứu thực sự khi góc tiền phòng bị đóng hoàn toàn, dẫn đến tăng vọt nhãn áp, thường vượt quá 40–60 mmHg.
• Giác mạc: Nhãn áp cực cao làm rối loạn cơ chế điều tiết thuỷ dịch của giác mạc. Phù giác mạc nặng là dấu hiệu kinh điển, gây giảm thị lực nghiêm trọng.
• Tiền phòng: Tiền phòng trở nên rất nông do thủy dịch bị giữ lại phía sau mống mắt (tạo thành mống mắt vồng “iris bombe”), đẩy mống mắt ra trước, khiến góc tiền phòng đóng hoàn toàn. Phản ứng viêm thường xảy ra, với tế bào và protein (flare) trong thủy dịch do áp lực cao và thiếu máu cục bộ.
• Đồng tử: Đồng tử thường cố định ở trạng thái giãn vừa (khoảng 4–6 mm), hình bầu dục theo chiều dọc, không phản ứng với ánh sáng. Tăng nhãn áp nghiêm trọng gây thiếu máu cơ thắt đồng tử, dẫn đến liệt cơ và mất khả năng co lại.

3. Giai đoạn sau sung huyết (sau cơn cấp)

Giai đoạn này xảy ra sau khi cơn cấp được giải quyết (ví dụ như cắt mống mắt chu biên bằng laser – laser peripheral iridotomy). Mắt biểu hiện những tổn thương do đợt tăng nhãn áp nghiêm trọng trước đó.
• Giác mạc: Khi nhãn áp hạ xuống, phù giác mạc giảm dần và giác mạc trở lại trong suốt. Tuy nhiên, có thể xảy ra tổn thương vĩnh viễn nội mô giác mạc, dẫn đến các vấn đề giác mạc lâu dài. Có thể thấy nếp gấp màng Descemet.
• Tiền phòng: Sau điều trị triệt để (như cắt mống mắt chu biên), độ sâu tiền phòng thường được khôi phục. Tuy nhiên, các dấu hiệu viêm có thể kéo dài. Có thể hình thành các dính góc (PAS – peripheral anterior synechiae), biểu hiện những vùng đóng góc vĩnh viễn.
• Đồng tử: Đồng tử có thể bị tổn thương vĩnh viễn do thiếu máu. Có thể giãn vĩnh viễn hơn bên đối diện, biến dạng, phản xạ ánh sáng yếu. Thường thấy các mảng teo mống mắt tại vùng tổn thương. Một dấu hiệu đặc trưng là glaukomflecken – những đốm trắng xám nhỏ trên bao trước thủy tinh thể, là biểu hiện của hoại tử khu trú tế bào biểu mô thủy tinh thể do cơn cấp gây ra.

Hướng xử trí

Giai đoạn 1: ấn giác mạc, pilocarpine 2% có thể cắt cơn và giúp đồng tử co bình thường

Giai đoạn 2: xử trí của giai đoạn 1 có thể hoặc không có tác dụng; cần tháo dịch khỏi nhãn cầu (chọc tiền phòng, truyền Manitol/ uống Glycerol) để cắt cơn và phòng giãn liệt đồng tử. Sau đó khẩn trương laser cắt mống mắt chu biên hoặc lấy thể thuỷ tinh.

Giai đoạn 3: quá muộn để cứu đồng tử ngay cả khi lấy thể thuỷ tinh; khâu tạo hình đồng tử là giải pháp duy nhất để giản nhiễu loạn thị giác và cải thiện thị lực

Bài học kinh nghiệm: can thiệp kịp thời, lấy thể thuỷ tinh/ laser cắt mống mắt chu biên sớm giúp cắt cơn, dự phòng dính góc, tránh giãn liệt đồng tử.

Chú thích hình: hoại tử bao trước, giãn liệt đồng tử sau cơn góc đóng cấp

Biên soạn:

ThS.BSNT Hoàng Thanh Tùng
Khoa Mắt - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội
Bộ môn Mắt, Trường Đại học Y Hà Nội
Hiệp hội Glôcôm Hoa Kỳ
Viện Save Sight, Đại học Sydney