13/09/2022
Cây vòi voi
Cây vòi voi còn có tên là cẩu vĩ trùng, đại vĩ đạo. Tên khoa học là Heliotropium anisophyllum P. de B.
Từ lâu, cây vòi voi đã được nhân dân ta dùng để chữa tê thấp, viêm tấy, mụn nhọt, mẩn ngứa. Tuy nhiên, vào năm 1969, người ta phát hiện trong một số loài thuộc Heliotropium có một số ancaloit có độc tính cao đối với gan, gây phân hủy tổ chức gan, đau bụng, ỉa chảy, xuất huyết lan tỏa và làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư. Tính chất này không biểu hiện ngay mà thường diễn ra âm ỉ, kéo dài, khó phát hiện. Vì thế, Tổ chức y tế Thế giới đã khuyến cáo không nên dùng vòi voi làm thuốc và Bộ y tế Việt Nam vào năm 1985 đã ban hành chỉ thị cần thận trọng khi dùng vòi voi chữa bệnh.
Phân bổ, thu hái và chế biến. Cây vòi voi mọc hoang ở khắp mọi nơi, nhất là những bãi hoang, ruộng bỏ không, quanh làng. Ngoài ra, cây cũng xuất hiện ở các vùng Á Đông, Ấn Độ, Lào,…
Để làm thuốc, người ta dùng toàn thân cây vòi voi. Cây hái về rửa sạch rồi phơi khô hoặc dùng tươi.
Sử dụng vòi voi chữa sưng đau đầu gối với các biểu hiện: trước khi phát bệnh người bệnh mỏi đầu gối, 3 hôm sau vùng đầu gối sưng đỏ và to lên, người sốt nhẹ, không đi lại được. Dùng cây vòi voi tươi chặt thành các đoạn nhỏ, giã dập, bỏ vào nồi sao với dấm hoặc rượu, rồi gói vào miếng vải, buộc vào vết thương. Làm như vậy trong một năm (Y học tạp chí Đông y, 1961, số 11)
