Phòng Siêu âm BS Lương Tri-153 Ngô Mây, Quy Nhơn

03/10/2025

Thai nhỏ so với tuổi thai (SGA) và Thai chậm phát triển trong tử cung (FGR) – Khác nhau thế nào?

Có nhiều mẹ sau khi siêu âm nhận kết quả: “Thai nhỏ so với tuổi thai”. Bác sĩ có lúc sẽ ghi SGA, có khi lại ghi FGR. Vậy hai khái niệm này có giống nhau không? Cùng phân tích để mẹ hiểu rõ hơn nhé.

📌 Thai nhỏ so với tuổi thai (SGA)

• Nghĩa là: em bé có cân nặng dưới mức chuẩn so với tuổi thai (dưới bách phân vị 10), tức nhẹ cân hơn khoảng 90% các bạn cùng tuần tuổi.

• Điều này không đồng nghĩa với bệnh lý.

- Có bé nhỏ đơn giản là do bố mẹ vóc dáng nhỏ nhắn, con sinh ra cũng nhỏ theo nhưng vẫn khỏe mạnh.

- Chỉ một số bé nhỏ là do nguyên nhân bệnh lý, khi đó mới gọi là chậm phát triển.

👉 Nói cách khác, SGA chỉ mô tả kích thước nhỏ, chưa chắc bất thường.

📌 Thai chậm phát triển trong tử cung (FGR)

• Nghĩa là: em bé không đạt được tiềm năng phát triển vốn có.

• Nguyên nhân thường gặp:

- Từ mẹ: tăng huyết áp, tiền sản giật, tiểu đường, hút thuốc, suy dinh dưỡng.

- Từ bánh nhau: nhau thoái hóa, nhau nuôi dưỡng kém.

- Từ thai nhi: bất thường nhiễm sắc thể, dị tật, nhiễm trùng bẩm sinh.

• Bác sĩ không chỉ dựa vào cân nặng, mà còn xem thêm:

- Tỷ lệ các phần cơ thể (ví dụ bụng nhỏ hơn nhiều so với đầu).

- Dòng máu qua dây rốn và bánh nhau.

- Tiền sử bệnh của mẹ.

👉 Thai chậm phát triển trong tử cung là bệnh lý thật sự, cần được theo dõi sát và có kế hoạch sinh an toàn.

📌 Ví dụ cho mẹ dễ hình dung

• Bé gái 38 tuần, nặng 2600 g, bố mẹ đều nhỏ con, siêu âm bánh nhau bình thường → Thai nhỏ so với tuổi thai (SGA) nhưng không bệnh.

• Bé trai 32 tuần, nặng 1500 g, bụng nhỏ nhiều, dòng máu qua dây rốn bất thường, mẹ bị tiền sản giật → Thai chậm phát triển trong tử cung (FGR).

📌 Tóm lại

• Thai nhỏ so với tuổi thai (SGA) = bé nhỏ hơn chuẩn, có thể hoàn toàn bình thường.

• Thai chậm phát triển trong tử cung (FGR) = bé thực sự bị thiếu dinh dưỡng, không phát triển đúng tiềm năng, cần theo dõi và can thiệp y khoa.

👉 Con có cân nặng thấp chưa chắc đã bất thường, mà con đủ cân cũng chưa hẳn đã an toàn.
👉 Vì vậy, điều quan trọng nhất là, mẹ đừng chỉ nhìn vào con số cân nặng. Hãy để bác sĩ đánh giá tổng thể bao gồm cân nặng, tỉ lệ cơ thể, Doppler mạch máu và các yếu tố nguy cơ từ mẹ – con – bánh nhau.

10/09/2025

Chuyển vị đại động mạch có sửa chữa.

10/09/2025

Ca tim thai phức tạp!

10/09/2025

Ca tim thai Chuyển vị đại động mạch phức tạp!

31/08/2025

Phòng khám bác sĩ Tri nghỉ lễ từ ngày 1/9 đến hết ngày 2/9. Cảm ơn!

10/08/2025

10/08/2025

Biểu cảm

04/08/2025

🦋 Tổng quan các bệnh lý tuyến giáp trên siêu âm

⸻
1. Nhân Tuyến Giáp (Thyroid Nodules)
• Rất phổ biến, phần lớn là lành tính.
• Có thể ở dạng:
▸ Dạng đặc
▸ Dạng nang (chứa dịch)
▸ Dạng hỗn hợp (vừa đặc vừa nang)
• Được đánh giá bằng hệ thống TIRADS (Thyroid Imaging Reporting and Data System).

⸻

2. Bướu Giáp Đa Nhân (Multinodular Goiter)
• Tuyến giáp to ra và có nhiều nhân.
• Hình ảnh siêu âm thường thấy:
▸ Cấu trúc mô không đồng nhất (heterogeneous echotexture)
▸ Có thể gây lệch khí quản do chèn ép.

⸻

3. Nang Tuyến Giáp (Thyroid Cysts)
• Nang đơn thuần:
▸ Trống âm (anechoic)
▸ Thành mỏng
▸ Tăng âm sau (posterior acoustic enhancement)
• Nang xuất huyết:
▸ Có hồi âm bên trong
▸ Mức dịch–dịch (fluid–fluid levels)
▸ Có thể thấy máu tụ hoặc cặn

⸻

4. Viêm Tuyến Giáp (Thyroiditis)

a) Viêm Giáp Hashimoto
• Bệnh tự miễn → suy giáp.
• Siêu âm cho thấy:
▸ Tuyến giáp to đều
▸ Giảm âm (hypoechoic) và không đồng nhất
▸ Tăng tưới máu trong nhu mô

b) Viêm Giáp De Quervain (Viêm Giáp Dưới Cấp)
• Triệu chứng: Tuyến giáp đau, sốt.
• Siêu âm:
▸ Vùng giảm âm khu trú
▸ Giảm tưới máu
▸ Thường gặp ở một bên

⸻

5. Ung Thư Tuyến Giáp (Thyroid Malignancies)

a) Carcinôm Nhú Tuyến Giáp (Papillary Thyroid Carcinoma) – thường gặp nhất
• Đặc điểm siêu âm:
▸ Nhân đặc, giảm âm
▸ Vi vôi hóa (microcalcifications)
▸ Chiều cao lớn hơn chiều rộng (taller-than-wide)
▸ Bờ không đều
▸ Không có viền bao quanh (no halo)
▸ Có thể kèm theo hạch cổ bất thường

b) Carcinôm Nang (Follicular Carcinoma)
• Hình ảnh giống với u tuyến giáp lành (adenoma).
• Không thể phân biệt trên siêu âm – cần giải phẫu bệnh để chẩn đoán.

c) Carcinôm Tủy và Anaplastic (Medullary & Anaplastic Carcinoma)
• Rất xâm lấn, thường có:
▸ Xâm lấn mô lân cận
▸ Vôi hóa lớn
▸ Hạch cổ di căn

⸻

6. Nang Ống Giáp–Lưỡi (Thyroglossal Duct Cyst)
• Khối ở giữa đường giữa cổ, di động khi nuốt.
• Siêu âm: Tổn thương dạng nang, vị trí gần xương móng (hyoid bone).

⸻

📊 So Sánh Đặc Điểm Lành Tính và Ác Tính Của Nhân Tuyến Giáp Trên Siêu Âm

Đặc điểm Lành tính Nghi ngờ ác tính
Độ hồi âm Đẳng âm hoặc tăng âm (isoechoic/hyperechoic) Giảm âm rõ rệt (markedly hypoechoic)
Bờ Trơn láng, rõ ràng Không đều, rìa g*i góc (spiculated)
Hình dạng Rộng hơn cao (wider-than-tall) Cao hơn rộng (taller-than-wide)
Vôi hóa Không có / Vôi hóa lớn (macrocalcifications) Vi vôi hóa (microcalcifications)
Viền bao quanh Bao mỏng, hoàn chỉnh Không có hoặc không hoàn chỉnh
Tưới máu Ngoại vi hoặc ít Tăng sinh mạch trung tâm / hỗn loạn
Thành phần Dạng nang hoặc spongiform Dạng đặc hoặc chủ yếu.

07/07/2025

Em bé gần 16 tuần làm dáng !

31/05/2025

Song thai một bánh nhau hai buồng ối

22/05/2025

Thai 18 tuần phát hiện nhiều dị tật!

06/05/2025

CHUẨN BỊ TRƯỚC MANG THAI THEO HƯỚNG DẪN CỦA LIÊN ĐOÀN SẢN PHỤ KHOA THẾ GIỚI

Danh sách kiểm tra trước mang thai của FIGO
FIGO Preconception Checklist

(dành cho phụ nữ chuẩn bị mang thai)

là liên minh quốc tế lớn nhất của các hội sản phụ khoa quốc gia, cam kết vì sức khỏe và hạnh phúc của phụ nữ, trẻ em gái và trẻ sơ sinh trên toàn cầu.

Tài liệu này được thiết kế để phụ nữ cùng với nhân viên y tế hoàn thành nhằm đánh giá tình trạng sức khỏe trước khi mang thai và làm cơ sở để tư vấn cách chuẩn bị tốt nhất cho quá trình thụ thai.

---

1. Thông tin cá nhân

Ngày sinh: .......................
Nhóm máu: .......................

---

2. Tiền sử gia đình

Cha/mẹ/anh chị em của bạn có gặp vấn đề sức khỏe nào như:
tăng huyết áp, tiểu đường, huyết khối, bệnh di truyền hoặc bệnh khác không?

---

3. Dinh dưỡng

* Hãy sử dụng *Danh sách kiểm tra dinh dưỡng FIGO cho phụ nữ trước mang thai hoặc đầu thai kỳ*: (https://survey.figo.org/c/kuxayx3e)

Cân nặng: ……… kg, Chiều cao: ……… m, BMI: ……… kg/m²
* Nếu BMI > 30 hoặc < 18.5, nên được tư vấn bởi chuyên gia dinh dưỡng.

---

4. Bổ sung vi chất

a) Bắt đầu uống axit folic ít nhất 3 tháng trước khi thụ thai:

* 0.4 mg/ngày nếu nguy cơ dị tật ống thần kinh thấp
* 4–5 mg/ngày nếu có nguy cơ cao (BMI >30, tiền sử con bị dị tật ống thần kinh, động kinh, đang dùng thuốc chống co giật, đái tháo đường type 2)

b) Bắt đầu bổ sung đa vi chất

c) Kiểm tra nồng độ hemoglobin, điều trị thiếu máu nếu có

d) Kiểm tra và bổ sung nếu thiếu canxi hoặc vitamin D

---

5. Khoảng cách giữa các lần mang thai

* Bạn đã từng mang thai bao nhiêu lần? (1, 2, 3, 4 lần trở lên)
* Thời điểm mang thai trước: ................................................
* Có biến chứng nào trong thai kỳ hoặc sinh nở trước đó không?
⟶ Nếu CÓ, hãy mô tả chi tiết: ................................................

> Lưu ý: Khoảng cách giữa hai lần mang thai lý tưởng là 12–24 tháng để giảm nguy cơ biến chứng cho mẹ và con.

---

6. Tiêm chủng

Bạn đã tiêm các vắc xin sau chưa?

| Vắc xin | Có | Không | Không rõ |
| -----------------------------
| Sởi – Quai bị – Rubella (MMR)
| Viêm gan B
| HPV (Virus gây u nhú người)
| Màng não mô cầu (ACWY và 😎
| Thủy đậu (Varicella)
| Uốn ván, Bạch hầu, Ho gà
| Cúm

⟶ Nếu chưa tiêm, nên cân nhắc tiêm ngừa để phòng biến chứng cho mẹ và con.

---

7. Lối sống

a) Bạn có hút thuốc lá không?
⟶ Nếu CÓ, nên ngừng trước khi mang thai. Nếu hút thường xuyên, cần đánh giá thêm.

b) Bạn có uống rượu không?
⟶ Nếu CÓ, nên tránh uống khi đang chuẩn bị mang thai.

c) Bạn có sử dụng chất gây nghiện/ma túy không?
⟶ Nếu sử dụng thỉnh thoảng, hãy dừng ngay. Nếu sử dụng thường xuyên, cần đánh giá thêm.

d) Bạn có tiếp xúc với hóa chất độc hại trong môi trường sống/làm việc không?
⟶ Nếu CÓ, cần được tư vấn cụ thể để giảm thiểu/phòng tránh.

e) Bạn có thường xuyên vận động thể lực không?
⟶ Tập thể dục tối thiểu 150 phút/tuần (ví dụ: 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần) là khuyến nghị cho phụ nữ trước và trong khi mang thai.

---

8. Bệnh lý nền

Bạn có (hoặc từng có) các tình trạng sau không?

| Bệnh lý | Có | Không | Không rõ |
| ----------------------------------------------
| Đường huyết cao / Tiểu đường
| Rối loạn nội tiết bẩm sinh hoặc mắc phải
| Mỡ máu cao
| Tăng huyết áp
| Huyết khối / Tắc mạch
| Rối loạn đông máu bẩm sinh hoặc mắc phải
| Bệnh tim bẩm sinh hoặc mắc phải
| Nhồi máu cơ tim / Đột quỵ
| Bệnh phổi bẩm sinh hoặc mắc phải
| Bệnh thận bẩm sinh hoặc mắc phải
| Nhiễm trùng tiểu tái phát
| Bệnh gan / ruột bẩm sinh hoặc mắc phải
| Bệnh thần kinh bẩm sinh hoặc mắc phải
| Trầm cảm hoặc rối loạn tâm thần khác
| Rối loạn ăn uống (biếng ăn, cuồng ăn)
| Bệnh tự miễn
| Thiếu máu hoặc bệnh lý huyết học khác
| Bệnh lây truyền qua đường tình dục
| Ung thư
| Các bệnh bẩm sinh hoặc mắc phải khác
| Bạn có đang dùng thuốc điều trị đặc hiệu không?

⟶ Nếu CÓ với bất kỳ mục nào, bạn có thể cần được đánh giá chuyên sâu hơn.

---

8. Lưu ý về từ ngữ trong tài liệu

Mặc dù trong tài liệu FIGO thường dùng các từ "phụ nữ", "trẻ em gái", "phụ nữ và trẻ em gái", chúng tôi công nhận rằng không phải tất cả những người cần tiếp cận dịch vụ sản phụ khoa đều tự nhận là phụ nữ hoặc trẻ em gái. Tất cả mọi người, bất kể nhận dạng giới, đều cần được cung cấp dịch vụ chăm sóc phù hợp, toàn diện và tôn trọng.

---

9. Nguồn tài liệu:
Benedetto C, Borella F, Divakar H et al. FIGO Preconception Checklist: Preconception care for mother and baby. *Int J Gynecol Obstet* 2024;165:2.

Complete the FIGO Nutrition Checklist.