06/06/2023
PHẦN 1 : PHÙ TAY VOI LÀ GÌ ? CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ GÂY PHÙ TAY VOI ?
🌺 Phù mạch bạch huyết ( Phù tay voi ) là gì ?
Phù bạch huyết là hiện tượng sưng tấy bất thường phát triển khi hệ thống bạch huyết bị hư hỏng hoặc quá tải và không thể làm sạch chất lỏng bạch huyết đủ nhanh, khiến nó tích tụ.
👉 Bạch huyết là một chất lỏng, trong suốt lưu thông qua hệ thống bạch huyết để loại bỏ chất thải, vi khuẩn và các chất khác khỏi các mô của cơ thể.
👉 Phù là sự tích tụ của chất lỏng dư thừa.
Ở những người đã điều trị ung thư vú, phù bạch huyết có thể phát triển ở cánh tay hoặc bàn tay của bên bị ảnh hưởng, mặc dù nó cũng có thể phát triển ở vú, ngực, nách, thân hoặc lưng.
Không có cách nào để biết chắc liệu bạn có thể bị phù bạch huyết sau khi điều trị ung thư vú hay không, nhưng bạn có thể tự giúp mình bằng cách:
- Biết các yếu tố rủi ro của bạn
- Thực hiện các bước để giảm rủi ro đó
- Nhận thức được các dấu hiệu và triệu chứng sớm.
🌺Các dấu hiệu và triệu chứng của phù bạch huyết
Phù bạch huyết có thể phát triển dần dần và có xu hướng tiến triển theo thời gian.
Bạn có thể cảm thấy một cảm giác bất thường - chẳng hạn như ngứa ran hoặc tê - xuất hiện và biến mất trước khi bạn nhận thấy bất kỳ vết sưng nào có thể nhìn thấy được.
🌺Các triệu chứng phù bạch huyết sau khi điều trị ung thư vú có thể bao gồm:
- Thay đổi kết cấu hoặc bề ngoài của da, chẳng hạn như căng, ngứa, phát ban, đỏ hoặc cứng.
- Đau nhức, nóng ran, khó chịu hoặc tăng độ ấm ở cánh tay, bàn tay, vú, ngực hoặc nách.
- Cảm giác đầy hoặc nặng ở cánh tay, bàn tay, vú, ngực hoặc nách.
- Căng hoặc giảm tính linh hoạt ở các khớp gần đó, chẳng hạn như vai, bàn tay hoặc cổ tay.
- Cảm giác đau bùng phát hoặc kim châm.
- Đau ở khuỷu tay.
- Sưng nhẹ ở cánh tay, bàn tay, vú hoặc ngực của bạn với vết lõm tạm thời trên da khi bạn dùng ngón tay ấn vào đó.
- Tĩnh mạch hoặc gân ở tay khó nhìn thấy hơn, các đốt ngón tay trông kém rõ ràng hơn hoặc da từng có nếp nhăn trông mịn màng hơn
- Sốt hoặc các triệu chứng giống cúm.
Nếu bạn từng bị sưng tấy nghiêm trọng đột ngột - nghĩa là vùng bị ảnh hưởng dường như sưng to hơn trong vòng một hoặc hai ngày - hãy đến gặp bác sĩ ngay. Đó có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng, cục máu đông (còn được gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu) hoặc ung thư tái phát ảnh hưởng đến hệ bạch huyết.
🌺Các yếu tố nguy cơ gây phù bạch huyết :
Bất cứ thứ gì có thể làm hỏng các mạch bạch huyết dưới da của bạn — và làm gián đoạn dòng bạch huyết — đều có thể làm tăng nguy cơ phát triển phù bạch huyết hoặc bùng phát.
👉 Phẫu thuật ung thư vú :
• Một phẫu thuật rộng rãi, chẳng hạn như phẫu thuật cắt bỏ vú, làm tăng nguy cơ phù bạch huyết hơn là phẫu thuật cắt bỏ khối u. Các chuyên gia cũng tin rằng việc phẫu thuật ngực nhiều lần — để điều trị ung thư vú hoặc một tình trạng bệnh khác — có thể phá vỡ hệ thống bạch huyết và làm tăng nguy cơ bị phù bạch huyết.
• Loại bỏ hạch bạch huyết trong phẫu thuật ung thư vú cũng làm tăng nguy cơ phù bạch huyết và nguy cơ này càng tăng khi loại bỏ nhiều hạch bạch huyết. Có khoảng 5% đến 17% những người đã sinh thiết hạch bạch huyết - trong đó các bác sĩ phẫu thuật cắt bỏ một đến ba hạch bạch huyết - sẽ phát triển phù bạch huyết. Đối với những người đã bóc tách hạch bạch huyết ở nách - trong đó loại bỏ 10 hạch bạch huyết trở lên - tỷ lệ phần trăm nhảy vọt từ 20% đến 53%.
• Phẫu thuật sau khi chẩn đoán phù bạch huyết : Nếu bạn đã được chẩn đoán bị phù bạch huyết và dự định thực hiện bất kỳ loại phẫu thuật nào, kể cả phẫu thuật tái tạo vú, hãy hỏi bác sĩ phẫu thuật và nhóm chăm sóc ung thư của bạn về việc theo dõi các đợt bùng phát phù bạch huyết và lời khuyên về cách giữ cho bạch huyết và chất lỏng dư thừa không tích tụ trong cơ thể. khu vực.
👉 Xạ trị : Phương pháp điều trị bức xạ có thể ảnh hưởng đến hệ thống bạch huyết. Mô sẹo do xạ trị có thể đè lên hoặc thu hẹp các mạch bạch huyết và các hạch còn sót lại sau phẫu thuật ung thư vú. Thiệt hại này cản trở dòng chảy của bạch huyết ra khỏi cánh tay và phần trên cơ thể.
👉 Hóa trị : Hóa trị liệu đường tĩnh mạch có thể làm tăng nguy cơ phù bạch huyết nếu đường truyền được đặt vào cánh tay ở cùng phía mà bạn đã cắt bỏ hạch bạch huyết. Yêu cầu nhóm chăm sóc bệnh ung thư của bạn đặt đường truyền để hóa trị trên cánh tay đối diện. Nếu bác sĩ phẫu thuật của bạn đã loại bỏ các hạch bạch huyết ở cả hai bên, bạn có thể hỏi bác sĩ chuyên khoa ung thư của mình về việc đặt buồng tiêm truyền .
👉 Những người thừa cân, béo phì có nguy cơ mắc bệnh phù bạch huyết cao hơn sau khi điều trị ung thư vú. Đôi khi, mỡ thừa có thể gây áp lực lên các hạch bạch huyết và mạch máu, và áp lực tăng thêm đó có thể ảnh hưởng đến dòng chảy và dẫn lưu bạch huyết.
👉Nhiễm trùng hoặc chấn thương :
• Đôi khi, chấn thương hoặc nhiễm trùng có thể dẫn đến phù bạch huyết hoặc bùng phát phù bạch huyết.
• Khi chúng ta tự làm mình bị thương hoặc bị nhiễm trùng, các mô của cơ thể có thể bị viêm. Điều này khiến hệ thống bạch huyết phải làm việc nhiều hơn vì lưu lượng máu và dịch bạch huyết tăng lên. Nếu hệ thống bạch huyết của bạn không thể theo kịp dòng chảy tăng lên này, bạn có thể bị phù bạch huyết
• Lạm dụng một chi cũng có thể dẫn đến phù bạch huyết. Ví dụ, tim sẽ bơm nhiều máu hơn qua cánh tay nếu bạn sử dụng nó nhiều hơn bình thường. Lượng máu và chất lỏng dư thừa có thể lấn át hệ thống bạch huyết và dẫn đến các triệu chứng phù bạch huyết.
👉 Du lịch máy bay : Nghiên cứu cho rằng bản thân chuyến bay máy bay không có khả năng làm tăng nguy cơ phù bạch huyết. Nhưng một số chuyên gia khuyên rằng những người đã được chẩn đoán mắc bệnh phù bạch huyết nên nói chuyện với bác sĩ của họ về việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa để ngăn ngừa các triệu chứng phù bạch huyết và bùng phát. Áp suất không khí thấp hơn ở độ cao lớn. Mặc dù khoang máy bay được điều áp để mang lại sự thoải mái và an toàn cho chúng ta, nhưng áp suất vẫn thấp hơn so với trên mặt đất. Lý thuyết cho rằng ít áp lực hơn lên phần trên cơ thể và các chi có thể làm chậm dòng chảy của bạch huyết, dẫn đến tăng nguy cơ tích tụ trong các mô, đặc biệt là trong các chuyến bay dài. Một yếu tố khác có thể xảy ra là nhiều thay đổi về áp suất mà mọi người gặp phải khi họ có hai hoặc ba chuyến bay nối chuyến.
Các yếu tố rủi ro khác liên quan đến du lịch bao gồm việc bạn bị thương do nâng những chiếc vali rất nặng và giữ cánh tay và phần thân trên của bạn ở một vị trí quá lâu.
Trong phần tiếp theo chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu các giai đoạn của phù bạch huyết, cách phòng tránh và một số phương pháp điều trị nhé !
