19/03/2023
TĂNG SINH LÀNH TÍNH TUYẾN TIỀN LIỆT, KHI NÀO CẦN ĐIỀU TRỊ?
ThS.BS. Nguyễn Xuân Mỹ
Một số người sau khi đi siêu âm đã mang kết quả đến phòng khám của chúng tôi với sự lo lắng do kết luận trong siêu âm là tăng sản tuyến tiền liệt hoặc tuyến tiền liệt lớn. Câu hỏi đặt ra là lúc nào cần phải điều trị tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt ?
Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt (hay u xơ tuyến tiền liệt) là một bệnh lý lành tính ở nam giới lớn tuổi do tuyến tiền liệt tăng sinh. Tỷ lệ mắc bệnh lý này tăng theo tuổi. Khoảng 50% nam giới có tuyến tiền liệt tăng sinh khi ở tuổi 50-60, và 90% khi ở tuổi 80-90.
Tuyến tăng sinh đã chèn ép vào đường tiểu dưới vì vậy gây nên các triệu chứng, được gọi là các triệu chứng đường tiểu dưới. Tuy nhiên không phải bất cứ tuyến nào tăng sinh cũng chèn vào đường tiểu và gây triệu chứng. Người ta ước tính chỉ có khoảng 17,3% trường hợp tuyến tiền liệt tăng sinh chèn ép đường tiểu gây nên tiểu yếu. Điều trị chỉ đặt ra đối với những bệnh nhân có triệu chứng.
Việc điều trị phụ thuộc vào mức độ nặng nhẹ của triệu chứng, chất lượng cuộc sống của bệnh nhân bị tác động do các triệu chứng này cũng như các biến chứng do chèn ép đường tiểu gây nên.
Bệnh nhân bị bệnh lý này thường có các triệu chứng của đường tiết niệu dưới như tiểu chậm, tia tiểu yếu, tiểu không thành dòng, tiểu ngắt quãng, tiểu ngập ngừng, tiểu phải rặn, tiểu nhỏ giọt, tiểu nhiều lần, tiểu đêm, tiểu gấp, tiểu không kiểm soát, cảm giác tiểu không hết, tiểu xong còn nhỏ giọt. Các triệu chứng thường xuất hiện từ từ và thường tăng dần theo thời gian.
Đối với những bệnh nhân có những triệu chứng ở mức độ nhẹ không ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống ( bác sĩ sẽ đánh giá và phân mức độ triệu chứng lúc thăm khám) thì chỉ cần theo dõi và thay đổi thói quen sinh hoạt như duy trì thói quen tập thể dục, không nhịn tiểu quá lâu, điều trị táo bón, hạn chế các chất kích thích, hạn chế nước từ buổi chiều và tái khám định kỳ 3-6 tháng...
Đối với những bệnh nhân có những triệu chứng đường tiết niệu dưới mức độ trung bình và nặng cần phải được điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật.
- Hầu hết bệnh nhân sẽ đáp ứng tốt với các thuốc điều trị tăng sinh lành tính được bác sĩ tiết niệu kê đơn.
- Tuy nhiên một số bệnh nhân tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt cần phải được can thiệp phẫu thuật khi có một trong các dấu hiệu sau:
+ Nhiễm khuẩn đường tiết niệu tái diễn
+ Sỏi bàng quang
+ Tiểu máu tái diễn
+ Bí tiểu cấp tái diễn
+ Dãn niệu quản hay giảm chức năng thận nguyên nhân từ tắc nghẽn do tuyến tiền liệt
+ Túi thừa bàng quang
+ Điều trị bằng thuốc không hiệu quả
Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt là một hình thái thường gặp của tuyến tiền liệt, tuy nhiên do chèn ép vào đường tiết niệu cho nên gây ra triệu chứng và khi triệu chứng có ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống thì cần phải điều trị. Lúc này cần được bác sĩ chuyên khoa tiết niệu thăm khám và tư vấn phương pháp phù hợp.
Hình 1: Tuyến tiền liệt lớn khi nội soi bàng quang
Hình 2: Túi thừa bàng quang trong bệnh tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt khi nội soi bàng quang
Tài liệu tham khảo
1. Hội Tiết niệu – Thận học Việt Nam (VUNA) (2019). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt. Nhà xuất bản Y học
2. Lerner LB, McVary KT, Barry MJ, Bixler BR, Dahm P, Das AK, Gandhi MC, Kaplan SA, Kohler TS, Martin L, Parsons JK, Roehrborn CG, Stoffel JT, Welliver C, Wilt TJ. Management of Lower Urinary Tract Symptoms Attributed to Benign Prostatic Hyperplasia: AUA GUIDELINE PART I-Initial Work-up and Medical Management. J Urol. 2021 Oct;206(4):806-817
3. Lerner LB, McVary KT, Barry MJ, Bixler BR, Dahm P, Das AK, Gandhi MC, Kaplan SA, Kohler TS, Martin L, Parsons JK, Roehrborn CG, Stoffel JT, Welliver C, Wilt TJ. Management of Lower Urinary Tract Symptoms Attributed to Benign Prostatic Hyperplasia: AUA GUIDELINE PART II-Surgical Evaluation and Treatment. J Urol. 2021 Oct;206(4):818-826.
4. Foo KT. Diagnosis and treatment of benign prostate hyperplasia in Asia. Transl Androl Urol 2015;4(4):478-483.
