21/10/2025
Muốn tiến hoá – phải để phiên bản cũ của mình chết đi
Sự trưởng thành không phải là hành trình thêm thắt, mà là hành trình gỡ bỏ. Gỡ những thói quen từng giúp bạn sống sót, nhưng giờ đang kéo bạn lùi lại. Gỡ những niềm tin từng đúng, nhưng đã lỗi thời. Gỡ những vai diễn từng khiến bạn an toàn, nhưng giờ chỉ khiến bạn nghẹt thở. Và đau nhất, là gỡ bỏ chính phiên bản cũ của bản thân – cái tôi mà bạn từng rất tự hào.
Con người không lớn lên bằng cách cộng thêm, mà bằng cách thay đổi cấu trúc. Giống như lột da – lớp cũ phải b**g thì lớp mới mới hình thành. Nhưng hầu hết mọi người lại sợ quá trình ấy. Họ níu giữ những mảnh ghép cũ, không phải vì còn cần, mà vì từng quen. Cái "tôi" cũ giống như một cái áo đã sờn, nhưng bạn vẫn giữ, vì nó từng che chắn cho bạn qua nhiều mùa bão.
Bạn từng là đứa luôn tỏ ra hài hước để được yêu quý. Giờ bạn mệt với việc phải làm trò. Nhưng vì sợ bị quên lãng, bạn vẫn tiếp tục pha trò như một phản xạ. Bạn từng là người gồng mình mạnh mẽ để được tôn trọng. Giờ bạn kiệt sức, nhưng vẫn cắn răng gật đầu, vì sợ người khác thấy mình yếu. Bạn biết rõ phiên bản đó không còn phù hợp – nhưng để nó chết đi, bạn phải chịu mất một thứ gì đó: sự công nhận, sự quen thuộc, hay đơn giản là cảm giác an toàn.
Paul Graham từng viết: “Bạn không thể viết một chương mới nếu cứ cố giữ nguyên đoạn kết của chương cũ.” Sự phát triển, xét đến cùng, là một quá trình mất mát có chủ đích. Mất đi cách nghĩ cũ, cách phản ứng cũ, những hệ niềm tin cũ – để tạo chỗ cho thứ gì đó chưa từng có trước đó.
Có những người sống 10 năm nhưng chỉ là lặp lại 1 năm đầu tiên – vì họ từ chối để phiên bản cũ tan biến. Họ học thêm kỹ năng, đọc thêm sách, gặp thêm người – nhưng tất cả đều bị phiên bản cũ giải mã theo cách cũ. Họ không đổi vai xử lý, chỉ nạp thêm dữ liệu vào một bộ xử lý đã lỗi thời.
Ngược lại, có những người đổi hẳn cách nhìn. Họ chấp nhận sự bối rối, thậm chí trống rỗng, khi buông một phiên bản thân quen mà chưa có cái mới thay thế. Họ biết mình đang ở vùng giao thời – nơi cái cũ không còn phù hợp, cái mới chưa định hình. Và họ không hoảng.
Sự tiến hoá không bắt đầu bằng việc có thêm – mà bắt đầu bằng việc đủ dũng cảm để để lại. Không phải tất cả những gì từng là bạn đều sẽ tiếp tục là bạn. Và đó không phải sự phản bội bản thân – mà là cách bạn cho chính mình một cơ hội mới.
Vì cuối cùng, con người không trưởng thành bằng cách bám lấy cái tôi từng ổn – mà bằng cách dám thừa nhận rằng: mình đã khác. Và mình sẵn sàng để người cũ ra đi.
Crr : Tâm lý học đám đông