01/12/2025
HƯỞNG ỨNG NGÀY THẾ GIỚI PHÒNG, CHỐNG AIDS 01/12/2025 VÀ THÁNG HÀNH ĐỘNG QUỐC GIA PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS NĂM 2025
ĐOÀN KẾT LÀ SỨC MẠNH –
CHUNG TAY CHẤM DỨT DỊCH BỆNH AIDS
BS Nguyễn Văn Chiến
Trưởng khoa phòng, chống HIV/AIDS
Năm 2025 đánh dấu chặng đường 35 năm Việt Nam ứng phó với HIV/AIDS – một cuộc chiến gian nan, kéo dài và đầy thách thức. Ngày Thế giới phòng, chống AIDS 01/12 năm nay có chủ đề “Đoàn kết là sức mạnh – Chung tay chấm dứt dịch bệnh AIDS”, thể hiện tinh thần xuyên suốt của quốc gia trong hành trình hướng đến mục tiêu chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030. Hưởng ứng tinh thần ấy, tỉnh Phú Thọ đã xây dựng và triển khai một loạt hoạt động truyền thông – chuyên môn – vận động xã hội diễn ra từ ngày 10/11 đến 10/12/2025, tạo nên khí thế hành động mạnh mẽ, lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng.
Trải qua hơn ba thập kỷ, HIV/AIDS đã trở thành một trong những vấn đề y tế công cộng lớn nhất của thế giới cũng như tại Việt Nam. Đại dịch vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, đặc biệt khi xu hướng mắc mới có dấu hiệu gia tăng ở nhóm thanh niên – lực lượng lao động trẻ của đất nước. Tuy vậy, cùng với nỗ lực của Đảng, Nhà nước và ngành Y tế, Việt Nam đạt được những bước tiến đáng kể: mỗi năm thực hiện hơn 2 triệu xét nghiệm HIV, điều trị ARV cho hơn 184.000 người bệnh, duy trì tỷ lệ ức chế tải lượng vi rút lên đến 96%. Việt Nam cũng nằm trong nhóm dẫn đầu khu vực châu Á – Thái Bình Dương trong triển khai điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP), mang lại hiệu quả dự phòng lên tới 99% khi sử dụng đúng cách. Những thành tựu ấy tạo nền tảng vững chắc để đất nước tự tin hướng tới mục tiêu chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030.
Trong bối cảnh đó, tỉnh Phú Thọ đã chủ động và quyết liệt triển khai nhiều giải pháp toàn diện, đồng bộ, nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giảm số người nhiễm mới và đảm bảo điều trị kịp thời cho người bệnh. Hiện, số người nhiễm HIV/AIDS tích lũy là 9.285, có 5.142 người nhiễm HIV/AIDS hiện còn sống và quản lý được. Số người hiện đang nhận thuốc điều trị ARV là 4.432 (trong đó có 79 trẻ em). Với sự chỉ đạo thống nhất của UBND tỉnh, sự vào cuộc của Sở Y tế và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (CDC Phú Thọ), hệ thống dự phòng – xét nghiệm – điều trị HIV đã được củng cố và mở rộng đến 100% địa bàn xã, phường, bảo đảm mọi người dân đều có cơ hội tiếp cận dịch vụ một cách nhanh chóng, thuận tiện và bình đẳng. Năm 2025, Phú Thọ đặt mục tiêu 100% xã, phường đồng loạt truyền thông về Tháng hành động và Ngày Thế giới phòng, chống AIDS; 100% cơ sở y tế xã, phường triển khai xét nghiệm sàng lọc và tư vấn HIV; tất cả các trường hợp nhiễm HIV phải được rà soát và kết nối vào điều trị ARV; 100% cơ sở điều trị methadone và phòng khám ngoại trú HIV duy trì chăm sóc bệnh nhân liên tục; toàn bộ xã, phường phát thông điệp qua loa truyền thanh ba lần mỗi tuần trong suốt Tháng hành động. Đây là những chỉ tiêu cao, thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ của tỉnh trong công tác phòng, chống HIV/AIDS.
Truyền thông đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác hưởng ứng năm nay. Từ đầu tháng 11, các cơ quan báo chí của tỉnh, gồm Báo và Phát thanh – Truyền hình tỉnh, Cổng thông tin điện tử tỉnh và website ngành Y tế đã đăng tải liên tục các phóng sự, chuyên trang, tọa đàm, bài viết nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về HIV/AIDS. Các nội dung truyền thông được thiết kế sinh động, đa dạng và phù hợp với từng nhóm đối tượng, đặc biệt là thanh niên và nhóm nguy cơ cao. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Phú Thọ cũng triển khai mạnh mẽ truyền thông trên mạng xã hội giúp thông tin về HIV/AIDS tiếp cận nhanh chóng và sâu rộng hơn, nhất là trong bối cảnh người trẻ đang là nhóm sử dụng mạng xã hội nhiều nhất.
Không chỉ dừng lại ở truyền thông gián tiếp, những hoạt động truyền thông trực tiếp tại cộng đồng tiếp tục được đẩy mạnh. Tại các khu dân cư, trường học, khu công nghiệp, lực lượng y tế cơ sở phối hợp cùng các nhóm nòng cốt, nhóm đồng đẳng tổ chức buổi sinh hoạt, tọa đàm, tư vấn nhóm nhỏ về dự phòng lây nhiễm HIV, sử dụng bao cao su, không dùng chung bơm kim tiêm và xét nghiệm định kỳ. Những hoạt động này đặc biệt hiệu quả với nhóm nam quan hệ đồng giới, người sử dụng ma túy, phụ nữ bán dâm và thanh niên – những người thường ít tiếp cận thông tin hoặc có tâm lý e ngại khi tìm đến cơ sở y tế.
Một trong những điểm nhấn quan trọng của Tháng hành động năm nay là đẩy mạnh việc tư vấn và xét nghiệm HIV sớm. Mô hình tự xét nghiệm HIV miễn phí tại website tuxetnghiem.vn tiếp tục được quảng bá rộng rãi, giúp người dân chủ động kiểm tra sức khỏe ngay tại nhà. Ngoài ra, xét nghiệm HIV bằng lấy máu mao mạch đầu ngón tay hoặc dịch miệng được triển khai tại các Trạm Y tế xã, các nhóm đồng đẳng và trong nhiều sự kiện cộng đồng, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận dịch vụ mà không gặp rào cản tâm lý hay địa lý. Việc phát hiện sớm người nhiễm là chìa khóa quan trọng để đưa họ vào điều trị kịp thời, hạn chế lây lan virus trong cộng đồng.
Điều trị HIV/AIDS bằng thuốc kháng vi rút (ARV) tiếp tục được duy trì và mở rộng. Tỉnh chú trọng thông điệp “Không phát hiện = Không lây truyền” (K = K), bởi khi tải lượng HIV được kiểm soát dưới ngưỡng phát hiện, người nhiễm sẽ không lây HIV cho bạn tình. Điều này không chỉ giúp họ duy trì sức khỏe, mà còn góp phần giảm kỳ thị xã hội. Cùng với đó, tỉnh luôn đảm bảo thuốc ARV ổn định, khuyến khích người nhiễm tham gia bảo hiểm y tế để duy trì điều trị trọn đời, phòng ngừa kháng thuốc và nâng cao chất lượng cuộc sống. Bên cạnh điều trị ARV, dịch vụ dự phòng PrEP cũng tiếp tục được mở rộng tại các phòng khám cố định của CDC và thông qua mô hình TelePrEP, giúp người có nguy cơ cao được tư vấn, cấp thuốc và theo dõi từ xa mà vẫn đảm bảo hiệu quả.
Điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng methadone vẫn là một trong những mũi nhọn của Phú Thọ trong phòng, chống HIV/AIDS. Các cơ sở điều trị methadone duy trì cấp phát đều đặn, đồng thời mở rộng hình thức cấp phát nhiều ngày nhằm tạo thuận lợi cho người bệnh, giảm tình trạng bỏ liều và hạn chế nguy cơ tái nghiện. Điều trị Methadone không chỉ giúp giảm hành vi sử dụng ma túy tiêm chích – một trong những đường lây truyền HIV nguy hiểm nhất – mà còn hỗ trợ người bệnh tái hòa nhập cộng đồng, ổn định cuộc sống và giảm gánh nặng xã hội.
Một mục tiêu quan trọng khác Phú Thọ tập trung trong năm 2025 là tư vấn và xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai. Những trường hợp phát hiện nhiễm HIV sẽ được can thiệp dự phòng ngay bằng thuốc ARV để giảm tối đa nguy cơ lây truyền cho trẻ. Sau sinh, trẻ được theo dõi, xét nghiệm định kỳ và điều trị kịp thời nếu cần thiết. Mục tiêu loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con vào năm 2030 hoàn toàn khả thi nếu các biện pháp dự phòng được triển khai đồng bộ và người dân tích cực tham gia.
Có thể thấy, cả hệ thống chính trị của Phú Thọ đều vào cuộc mạnh mẽ. Sở Y tế và CDC tỉnh chủ trì xây dựng và tổ chức các hoạt động, các TTYT khu vực và Trạm Y tế xã, phường trực tiếp triển khai tại cộng đồng, còn các nhóm đồng đẳng đóng vai trò cầu nối với nhóm nguy cơ cao. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan, đơn vị đã tạo nên một chiến dịch toàn diện, mang tính nhân văn sâu sắc, giúp người dân hiểu đúng, hành động đúng và xóa bỏ rào cản kỳ thị đối với người nhiễm HIV.
Điều quan trọng nhất mà Tháng hành động năm nay muốn nhấn mạnh chính là tinh thần đoàn kết và sự tham gia của toàn xã hội. HIV/AIDS không còn là câu chuyện của riêng ngành y tế. Đó là trách nhiệm của mỗi gia đình, mỗi cộng đồng, mỗi người dân trong việc bảo vệ bản thân, hỗ trợ người nhiễm HIV và xây dựng môi trường không kỳ thị. Mỗi người chủ động xét nghiệm, mỗi cặp đôi thực hành tình dục an toàn, mỗi gia đình ủng hộ người nhiễm HIV điều trị đúng phác đồ – tất cả đều là những hành động nhỏ nhưng lại góp phần tạo nên thay đổi lớn.
Ngày Thế giới phòng, chống AIDS 2025 vì vậy không chỉ là dịp để nhìn lại hành trình 35 năm đầy nỗ lực, mà còn là lời nhắc nhở rằng cuộc chiến chống HIV/AIDS vẫn chưa kết thúc. Nhưng với sự quyết tâm của chính quyền, sự chuyên nghiệp của ngành y tế và sự hưởng ứng của nhân dân, Phú Thọ đang từng bước tiến gần hơn tới mục tiêu đầy nhân văn: giảm tối đa tác động của HIV/AIDS, ngăn chặn lây lan và hướng tới tương lai không còn dịch bệnh AIDS.
“Đoàn kết là sức mạnh – Chung tay chấm dứt dịch bệnh AIDS” không chỉ là khẩu hiệu, mà đã trở thành kim chỉ nam hành động của tỉnh Phú Thọ trong suốt năm 2025. Và với những gì đã và đang triển khai, Phú Thọ hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng rằng mục tiêu chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030 sẽ trở thành hiện thực, mang lại cuộc sống khỏe mạnh, bình đẳng và an toàn hơn cho tất cả mọi người./.
Chú thích ảnh:
