http://bacsihoangoanh.com/, http://bacsihoangoanh.edubit.vn/

Ngôn ngữ trị liệu- TS. BS. Hoàng Oanh, 378 Minh Khai, Vinh Tuy (2025)

28/10/2025

Trẻ tự kỷ khó học nói thường không do khả năng phát âm mà là do thiếu động cơ giao tiếp, tức là cảm giác “muốn hướng tới người khác”.
Các nghiên cứu cho thấy: ở trẻ tự kỷ, những vùng não chịu trách nhiệm cho phần thưởng xã hội như hạch nền, vỏ trán ổ mắt và hạnh nhân hoạt động yếu, khiến trẻ ít thấy hứng thú khi người khác cười, gọi tên... Vì vậy, dạy trẻ tự kỷ khó không nằm ở “mục tiêu dạy”, mà ở việc làm sao để trẻ muốn tương tác- tức là cách bắt đầu và duy trì việc dạy.
Người trị liệu cần trở thành nguồn dopamine xã hội - dùng ánh mắt, giọng nói, cử chỉ & cách chơi hấp dẫn để kích hoạt hệ thống phần thưởng trong não trẻ. Chỉ khi não trẻ nhận ra “giao tiếp mang lại niềm vui”, mọi dạy học ngôn ngữ, lời nói hay kỹ năng mới thực sự bắt đầu.
Ngôn ngữ trị liệu mà tôi được lĩnh hội sẽ làm việc theo hướng tiếp cận và với mục đích cuối cùng này- để làm giảm tác hại của khiếm khuyết cốt lõi ở trẻ tự kỷ ( là suy giảm động cơ XH)
TS. BS Hoàng Oanh

27/10/2025

⁉️Con nói tốt, nhắc lại theo tôi cả câu dài, thế mà cả ngày chẳng bao giờ tự nói. Bác sĩ ơi, làm sao bây giờ?

Một sự nhầm lẫn khá phổ biến và tai hại là đánh đồng “ngôn ngữ diễn đạt” với “bắt chước phát âm”.

🧠 Khác biệt bản chất
Ngôn ngữ diễn đạt là năng lực tự tạo ra thông điệp có ý nghĩa: chọn từ, tổ chức câu, biểu đạt nhu cầu, cảm xúc, ý tưởng. Nó liên quan đến hoạt động của vỏ não trán trước (prefrontal cortex), vùng Broca, hồi thái dương giữa, và mạng lưới ngữ dụng- nhận thức xã hội.
Trong khi bắt chước phát âm chỉ là hành động mô phỏng âm thanh, điều khiển bởi hệ vận động lời nói. Vd: Trẻ có thể nhại lại “con muốn đi toilet” mà không hiểu “toilet” là gì.
—> bắt chước là cơ học, còn diễn đạt là tư duy có chủ đích.

Vì nhầm lẫn như vậy nên người lớn ra sức nói và yêu cầu trẻ nhắc lại ( càng dài càng vui) và dẫn tới nhiều hậu quả mà lúc tỉnh ra có khi đã muộn:
❌ Trẻ nói được nhưng không giao tiếp được: nói máy móc, nói một mình, không linh hoạt trong tình huống.
❌ Trẻ khó khăn về đọc - viết: vì không hiểu nghĩa sâu, không tổ chức được câu chuyện → khó học chính tả, viết văn, diễn đạt ý.
❌ Trẻ dễ bị gán nhãn: “biết mà lười, bướng không nghe lời, không chịu nói”
❌ Trị liệu lạc hướng: lặp đi lặp lại bài “nói theo cô” khiến trẻ mệt mỏi, giảm động lực giao tiếp thật, thậm chí phát sinh nhiều hành vi chống đối.

🌱 Giải pháp:
Thay vì ép trẻ “nói theo”, hãy dạy trẻ giao tiếp
✅Xây dựng ngữ cảnh giao tiếp thật (chơi, yêu cầu, chia sẻ…).
✅ Ưu tiên từ chức năng giao tiếp (muốn, thêm, hết, con, mẹ…) trước các từ mô phỏng.
✅ Sử dụng bắt chước có ý nghĩa: bắt chước hành động, cảm xúc, chuỗi chơi → rồi mới ngôn ngữ.
✅ Mở rộng hành vi giao tiếp phải dựa trên chức năng giao tiếp

🦉TS. BS. Hoàng Oanh
Ngôn ngữ trị liệu OWLSPEAKS
☎️0857389318
📧 amngutrilieutreem@gmail.com
🏡 378 Minh Khai- Hà Nội
🌟Tư vấn/đào tạo PH tự can thiệp cho con
🌟Đào tạo, huấn luyện CV Ngôn ngữ TL
🌟Khám, thiết kế chương trình, cung cấp TLieu cho trẻ dưới 6 tuổi có khó khăn về phát âm, giao tiếp, vui chơi, ngôn ngữ…( theo lịch hẹn)

23/10/2025

Mặc dù hầu hết chúng ta đều “sợ” thuốc, sợ con lệ thuộc, sợ tác dụng phụ nên né tránh, thậm chí ác cảm với bs tâm thần.
Nhưng đừng chần chừ gặp bs nếu:

Các tài liệu chuyên ngành nhấn mạnh: mặc dù hiện nay chưa có thuốc chữa được “triệu chứng cốt lõi” của tự kỷ (như giao tiếp xã hội, hành vi lặp lại) nhưng khi các triệu chứng khác gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, học tập, an toàn thì thuốc có thể phải dùng tới:

1️⃣Hành vi mất kiểm soát hoặc nguy hiểm
✔️Trẻ có những cơn giận dữ kéo dài, không kiểm soát, khó dỗ dù đã sử dụng biện pháp can thiệp hành vi.
✔️Hành vi gây tổn thương bản thân (ví dụ: đập đầu, cắn tay, tự làm đau) hoặc hành vi hung hăng với người khác, phá hủy đồ đạc.
✔️Trẻ bắt đầu hoảng sợ mạnh, rối loạn lo âu nặng, trầm cảm mà làm giảm chức năng học tập/ sinh hoạt.
👉 Nghiên cứu cho thấy 40-70% trẻ tự kỷ có đồng mắc rối loạn lo âu hoặc trầm cảm (Simonoff et al., 2008).

2️⃣Triệu chứng kèm theo rõ rệt, ảnh hưởng chức năng
✔️Tăng động,khó tập trung làm cản trở học tập hoặc trị liệu.
✔️ Lo âu, trầm cảm rõ ràng (ví dụ: trẻ rút lui xã hội nhiều hơn, thường xuyên lo lắng, rối giấc ngủ)
✔️ Rối loạn giấc ngủ, đau/bệnh mạn tính, hoặc co giật (cần xác định trước vì những vấn đề này có thể làm biểu hiện hành vi tăng lên). 👉 Các hướng dẫn của AACAP (2021) khuyến nghị cân nhắc thuốc nếu hành vi tăng động ảnh hưởng chức năng nghiêm trọng.

3️⃣ Khi các phương pháp không dùng thuốc đã thử nhưng hiệu quả còn hạn chế
✔️Trẻ đã được can thiệp hành vi, ngôn ngữ, môi trường học tập và vẫn có biểu hiện nặng ảnh hưởng chức năng.
✔️ Cha mẹ và nhà trường thấy khó kiểm soát, chức năng học tập/ sinh hoạt ngày càng bị ảnh hưởng (ví dụ: không thể tham gia lớp học, trị liệu thường xuyên bị gián đoạn, căng thẳng gia đình tăng).
👉 Theo AACAP (2013), thuốc có thể được sử dụng bổ trợ khi các can thiệp không dùng thuốc đã được áp dụng nhất quán mà vẫn không đạt hiệu quả.

4️⃣ Khi nguy cơ mất an toàn
✔️ Trẻ có hành vi có thể gây nguy hiểm cho chính mình hoặc người khác (đập phá, bỏ chạy, trèo thoát nơi nguy hiểm…) thì cần can thiệp sớm hơn.
✔️ Xuất hiện thay đổi hành vi đột ngột, mức độ nghiêm trọng tăng nhanh

📌Lưu ý:
✔️Thuốc không thay thế can thiệp ngôn ngữ, giao tiếp, trò chơi, trị liệu hành vi mà hỗ trợ cho các triệu chứng đi kèm.
✔️Việc dùng thuốc phải rõ “mục tiêu triệu chứng”, ví dụ: tăng động, lo âu… chứ không phải dùng để “chữa tự kỷ”.
✔️Cần đánh giá toàn diện trước khi dùng thuôcd: ngôn ngữ, giao tiếp, y khoa, môi trường, mức độ chức năng.
✔️ Theo dõi sát hiệu quả và tác dụng phụ, việc điều chỉnh liều, thay thuốc, hoặc ngưng khi không còn cần thiết.

💊 Thuốc không chữa khỏi tự kỷ, nhưng giúp giảm bớt những triệu chứng quá nặng đang cản trở việc học, chơi và giao tiếp.
TS. BS. Hoàng Oanh
( mình không phải bác sĩ tâm thần nên không được khám và kê đơn những thuốc này)

21/10/2025

Mọi người nghĩ tập nói là chỉ cần nói, nói và nói cho trẻ bắt chước. Sự thật thì…

🧩 CƠ CHẾ ĐIỀU KHIỂN VẬN ĐỘNG PHÁT ÂM
Nói ra một âm thanh tưởng chừng đơn giản như “mẹ” là kết quả của một chuỗi phản xạ phức tạp và tinh vi giữa các vùng não-dây thần kinh - cơ quan tạo âm.

⚙️ Vùng não chỉ huy “ý định nói”
Trước khi bật ra tiếng, vỏ não trán trước quyết định muốn nói gì và vì sao nói. Đây là nơi “ra lệnh” cho hệ thống ngôn ngữ chuẩn bị nội dung.

🧭 Vùng ngôn ngữ Broca
chuyển ý định thành kế hoạch vận động: phối hợp môi, lưỡi, thanh quản, và hơi thở để tạo ra chuỗi âm thanh tương ứng với âm vị (phoneme).
👉 Nếu vùng này tổn thương → trẻ vẫn hiểu lời nhưng khó nói, nói đứt đoạn, phát âm méo hoặc không thể tạo âm (điển hình trong apraxia).

🔄 Vùng vận động sơ cấp
Khi kế hoạch từ Broca được “duyệt”, Motor cortex (đặc biệt vùng điều khiển mặt - miệng) gửi xung động qua bó vỏ - hành -tuỷ đến:
✔️Dây thần kinh sọ VII (mặt): điều khiển môi, má
✔️Dây IX, X, XII: điều khiển lưỡi, họng, thanh quản
✔️Cơ hoành và liên sườn: kiểm soát hơi thở

📌Hơi thở - Thanh âm - Cử động miệng được hợp nhất thành chuỗi động tác phát âm chính xác theo thời gian.

🧠 Vùng cảm giác và phản hồi
theo dõi xem âm mình nói có đúng không.
Nếu sai, vòng phản hồi cảm giác - vận động lập tức hiệu chỉnh. Trẻ tập nói nhờ vòng phản hồi này hoạt động mạnh mẽ qua việc nghe chính mình và người khác.

🧩 Kết nối quan trọng: Hệ thống âm vị
Âm vị không chỉ là âm thanh rời rạc mà là “bản đồ trong não” giúp ta biết cách di chuyển cơ quan phát âm. Trẻ học âm vị qua nghe -nhìn - bắt chước -cảm giác vận động.
Nếu bản đồ này trucj trặc, trẻ phát âm sai kéo dài vì không “định vị” được âm đúng trong não.
TS. BS. Hoàng Oanh
🌈 PHỤC_KÍCH của bs Cú sẽ phục hồi chức năng phát âm từ não tới miệng.
🆘 còn vài tiếng nữa để nhận trọn bộ sách duy nhất về Điều trị phát âm chuẩn y khoa xuất bản tại VN nha bạn ơi—-> đki với bạnKim Phụng nhé

19/10/2025

Hình ảnh hoá chuỗi thao tác trong mỗi hoạt động sẽ giúp trẻ…

✨ Hiểu rõ “cái gì đến trước - cái gì đến sau”: Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ rối loạn phát triển, thường gặp khó khăn với trí nhớ trình tự (sequential memory) và tổ chức hành động (motor planning). Khi nhìn thấy các bước được minh hoạ trực quan, trẻ dễ nắm được logic và trật tự hơn.

🧩 Giảm tải nhận thức (cognitive load): Thay vì phải nghe và nhớ toàn bộ chỉ dẫn bằng lời ( vốn là gánh nặng với trẻ có khó khăn ngôn ngữ ) thì hình ảnh giúp trẻ xử lý thông tin qua kênh thị giác, vốn mạnh hơn và ổn định hơn.

🔁 Tăng khả năng tự lập và dự đoán: Khi biết trước các bước, trẻ ít bị lo âu và có thể tự chủ động hoàn thành công việc. Việc “biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo” cũng giúp hệ thần kinh cảm thấy an toàn hơn (theo thuyết Polyvagal Porges, 2011).

💬 Hỗ trợ phát triển ngôn ngữ và tư duy biểu tượng: Mỗi hình ảnh đại diện cho một hành động hoặc từ, giúp trẻ kết nối biểu tượng hình - nghĩa - hành động. Đây là nền tảng cho việc hiểu câu và kể lại trình tự hoạt động sau này (Westby, 1980).

🎨 Tăng hứng thú và chú ý: Trẻ thường yêu thích hình ảnh màu sắc, dễ tập trung hơn vào chuỗi thao tác minh hoạ hơn là lời nói trừu tượng.

Đó là cách các chuyên viên tổ Cú đã hỗ trợ xíu xiu để các Cú kids mượt mà hoàn thành những tấm thiệp xinh tặng các bà, các mẹ.
🥰Kính chúc các bà, các mẹ, các cô thật mạnh khoẻ, bình an và tràn ngập yêu thương ạ 🍀

~~~~~
Ngôn ngữ trị liệu OWLSPEAKS
☎️0857389318
📧 amngutrilieutreem@gmail.com
🏡 378 Minh Khai- Hà Nội
✅Tư vấn/đào tạo PH tự can thiệp cho con
✅ Đào tạo, huấn luyện CV Ngôn ngữ TL
✅ Khám, thiết kế chương trình, cung cấp TLieu cho trẻ dưới 6 tuổi có khó khăn về phát âm, giao tiếp, vui chơi, ngôn ngữ…

16/10/2025

🗣 Muốn con nói thì bạn đừng hỏi nữa!
Hãy thử làm theo các cách sau:

“Con nói đi! Nói ‘mẹ’ đi nào! Nói ‘ăn’ đi con!”
Nếu mỗi ngày bạn lặp lại hàng chục lần câu đó mà vẫn chẳng thấy tiến triển thì có lẽ điều con cần không phải là lời nhắc, mà là cách giao tiếp khác.

Thay vì hỏi “Con nói đi”, hãy thử 5 chiến lược sau:

1️⃣ Nói ít - chờ đợi có chủ đích
Nghiên cứu cho thấy não trẻ cần nghe một từ 50- 100 lần trong ngữ cảnh có ý nghĩa trước khi hiểu và bắt chước (Rowe, 2012; Weisleder & Fernald, 2013).
👉 Hãy giảm số lượng lời nói ép buộc, tăng chất lượng giao tiếp.
Ví dụ: giơ cốc nước lên, nhìn con, mỉm cười và nói “Uống?”, rồi đợi 5- 7 giây.

2️⃣ Chơi chứ không dạy
Trẻ học nói trong trò chơi và cảm xúc tích cực, chứ không phải trong “bài học nói”.
👉 Hãy vào thế giới của con, dùng âm thanh, nét mặt, cử chỉ để khơi cảm xúc giao tiếp.
(Tham khảo: Hanen,It Takes Two to Talk; Dạy con 247, Chơi lớn TS Hoàng Oanh )

3️⃣ Bắt tín hiệu giao tiếp chứ đừng ép nói
Khi con nhìn, chỉ tay, nhăn mặt, bập bẹ… đó chính là ngôn ngữ trước lời nói.
👉 Hãy phản hồi ngay lúc đó: “À con muốn bánh? Bánh ngon!”
Cứ mỗi lần bạn bắt trúng tín hiệu, là mỗi lần bộ não giao tiếp của con được phản hồi.

4️⃣ Nói bằng giọng cảm xúc - không phải bằng mệnh lệnh
Ngữ điệu cao, kéo dài, có nhịp giúp trẻ phân tách âm và học từ nhanh hơn (Fernald, 1989).
👉 Hãy nói nhấn nhá biểu cảm: “Con ngồi xuuuống… chơi nèee!”

5️⃣ Lặp lại - mở rộng - mô hình hoá
Khi con nói “bi”, bạn nói lại: “Bi lăn nè!”
Đây là cách cung cấp mẫu mở rộng để trẻ học cấu trúc dài hơn, đa dạng hơn.

TS. BS. Hoàng Oanh
~~~~~~~

Ngôn ngữ trị liệu OWLSPEAKS
☎️0857389318
📧 amngutrilieutreem@gmail.com
🏡 378 Minh Khai- Hà Nội
✅Tư vấn/đào tạo PH tự can thiệp cho con
✅ Đào tạo, huấn luyện CV Ngôn ngữ TL
✅ Khám, thiết kế chương trình, cung cấp TLieu cho trẻ dưới 6 tuổi có khó khăn về phát âm, giao tiếp, vui chơi, ngôn ngữ…

11/10/2025

📣 ⁉️Tập nói bằng cả tính mạng - thiếu kiến thức có thể phá hoại bộ máy phát âm của trẻ

Tôi gặp rất nhiều em bé chưa nói được, nhưng rất cố gắng “rặn” ra tiếng mỗi khi người lớn bảo:
“Nói đi, mẹ cho bánh!”,
“Phải nói mới được lấy đồ chơi!”

Và rồi bé gồng cứng toàn thân, cổ, vai co rụt, cằm, mặt căng thẳng, “rặn” ra được một âm nào đó- thường là “ạ”.

Thú thật, tôi vừa xót xa vừa ức chế.
Bởi mỗi lần rặn như vậy là mỗi lần dây thanh bị tổn thương, và nếu trẻ có rối loạn vận động lời nói (dyspraxia), hậu quả còn nặng hơn.

🧠 Vì sao trẻ “rặn ra tiếng”?
Khi chưa có từ vựng và giao tiếp xã hội suy giảm, kiểu “rặn ra tiếng” (straining vocalization) là hành vi giao tiếp thay thế sơ khai, không phải là lời nói thật sự.

1️⃣ RL điều hòa vận động - cảm giác khi tạo âm
✔️ Hệ cảm giác -vận động miệng chưa tích hợp tốt
✔️ Trẻ không điều tiết được hơi thở, phối hợp thanh quản -môi -miệng
✔️ Các cơ co cứng đồng loạt → âm thanh bị “rặn”, “rít”, “gầm”
👉 Đây là phát âm nỗ lực, thiếu kiểm soát tinh tế (fine motor control).

2️⃣ Thay thế cho lời nói
✔️ Trẻ muốn giao tiếp Nhưng trong não chưa có từ, nên trẻ cố tạo âm như một cách “nói đại diện”.
✔️ Do thiếu nhận thức xã hội, âm phát ra không điều tiết theo bối cảnh → méo, vô nghĩa, không ngữ dụng.

3️⃣ Thiếu phản hồi xã hội đúng cách
✔️ Trẻ phát âm → người lớn không phản hồi phù hợp → não không học được mẫu âm đúng.
✔️ Lâu dần, trẻ chỉ còn phát ra âm thanh rời rạc, kèm rặn hoặc hét, vì đó là cách duy nhất trẻ có thể làm.
🎯 Đây chính là vocal stereotypy - âm thanh định hình, thường gặp ở trẻ tự kỷ trung bình đến nặng.

🆘 Khi người lớn phản ứng sai
Nếu ép trẻ nói rõ, nói to hơn, ta đang:
• Tăng căng cơ thanh quản
• Gây lo âu giao tiếp
• Làm mất hứng thú phát âm tự nhiên
Và hậu quả: giọng trẻ nghẹt, khàn, méo, dần tránh giao tiếp hoàn toàn.

🛟 Hướng can thiệp đúng
❌ Dừng ngay mọi ép buộc phát âm
✅ Tập cảm giác - hơi thở - trò chơi âm thanh: thổi, huýt sáo, âm /h/, /f/, /s/…
✅ Tăng giao tiếp phi ngôn ngữ: nhìn, chỉ, chờ, bắt chước, chia sẻ cảm xúc
✅ Bổ sung AAC để trẻ giao tiếp hiệu quả
✅ Áp dụng bài bản PROMPT + trị liệu ngôn ngữ chuyên sâu
📚 Tham khảo bộ “Miệng xinh lời hay” hoặc tham dự hội thảo BS Cú ngày 18/10
🩺 Đưa trẻ khám TMH nếu có dấu hiệu khàn, đau, hoặc căng vùng cổ.

👩‍⚕️ TS. BS. Hoàng Oanh (BS Cú)
Chuyên gia giải cứu dây thanh âm của trẻ VIP

04/10/2025

⁉️ Dạy mãi mà trẻ vẫn chưa nói
Bạn đã rà soát hết những yếu tố này chưa?

Hãy cùng BS Cú soi lại từng mắt xích trong chuỗi phát triển ngôn ngữ, vì lời nói không tự nhiên bật ra, mà là kết quả của một hệ thống thần kinh - giác quan -nhận thức -cảm xúc xã hội tinh vi.

⸻

1️⃣ Nền tảng phát triển và y tế

✔️ Thính lực của trẻ đã được kiểm tra chuẩn chưa?
✔️ Có bệnh lý thực thể nào (tai mũi họng, thần kinh, não bộ…) đi kèm không?
✔️ Trẻ có chậm phát triển toàn diện hay chỉ khó khăn về ngôn ngữ?

⸻

2️⃣ Mức độ giao tiếp phi ngôn ngữ

✔️ Trẻ có chú ý chung không?
✔️ Có dùng ánh mắt, chỉ tay, nét mặt, cử chỉ để giao tiếp?
✔️ Có ý định giao tiếp rõ ràng – muốn được đáp ứng, chia sẻ hay chơi cùng người khác?

⸻

3️⃣ Nhận thức và hiểu ngôn ngữ

✔️ Trẻ có hiểu mệnh lệnh quen thuộc, nhận ra tên đồ vật, người thân?
✔️ Trẻ nghe hiểu được mà chưa nói ra, hay cả nghe hiểu và diễn đạt đều khó?

⸻

4️⃣ Giác quan và vận động lời nói

✔️ Trẻ có vấn đề vùng miệng- lưỡi, trương lực cơ yếu, khó bắt chước âm thanh?
✔️ Có dấu hiệu Apraxia lời nói hay rối loạn âm lời nói khác?
✔️ Trẻ có rối loạn giác quan khiến khó cảm nhận, tương tác và học nói…?

⸻

5️⃣ Hành vi - cảm xúc - môi trường

✔️ Trẻ có động lực giao tiếp (muốn tương tác, muốn được hiểu)?
✔️ Môi trường sống có quá ồn ào, căng thẳng, hoặc ngược lại quá “được phục vụ” nên không cần nói?
✔️ Người lớn có tạo cơ hội để trẻ phải nói, hay thường đoán trước nhu cầu của con?
✔️ Ngôn ngữ môi trường có phong phú và tương tác đủ?

⸻

6️⃣ Về can thiệp và phương pháp

✔️ Phương pháp bạn đang áp dụng là gì? (PECS, Hanen, PROMPT, Floortime, ABA…)
✔️ Can thiệp có đang chỉ chạy theo số lượng từ, hay xây nền tảng giao tiếp - chú ý - bắt chước trước?
✔️ Có phối hợp liên ngành (Trị liệu ngôn ngữ - Giác quan - Tâm lý - Bác sĩ nhi khoa phát triển…) chưa?

⸻

🌱 Ngôn ngữ không bật ra từ lời thúc giục, mà từ niềm vui được tương tác và não bộ được kết nối đúng cách.
Nếu một mắt xích nào đó bị kẹt, trẻ sẽ khó nói dù bạn có lặp lại mẫu cả nghìn lần.
👉 Bé của bạn “kẹt” ở mục số mấy?
Chia sẻ với TS. BS. Hoàng Oanh, người “may đo lời nói” cho các VIP nhỏ nhé!

02/10/2025

Rối loạn phát triển ngôn ngữ (DLD)
là một rối loạn phát triển thần kinh đặc trưng bởi khó khăn bền vững trong việc hiểu và/hoặc diễn đạt ngôn ngữ. Điểm quan trọng: những khó khăn này không do khiếm thính, chậm trí tuệ hay thiếu thốn môi trường giao tiếp.

Trẻ mắc RLPTNN có sự phát triển khác biệt trong hệ thống ngôn ngữ của não bộ, nên việc “nói chuyện nhiều với con” hoặc “chỉ dạy thêm từ vựng” thường không đủ để bù đắp.

Biểu hiện thường gặp ở trẻ có RLPTNN
• Từ vựng hạn chế, khó ghép từ thành câu.
• Dùng câu sai ngữ pháp, khó kể chuyện mạch lạc.
• Phát âm sai, dễ bị bạn bè khó hiểu.
• Khó tiếp thu kiến thức học đường, đặc biệt ở môn đọc - viết.
• Khi lớn hơn, hạn chế trong diễn đạt ý tưởng phức tạp, dễ bị gắn mác “lười học” hoặc “thiếu tập trung”.

Vì sao dễ bị nhầm lẫn?
• Nhầm với “chậm nói” → chỉ tập trung vào dạy thêm từ, bỏ sót nền tảng ngữ pháp, diễn đạt.
• Nhầm với tự kỷ → chỉ tập trung vào hành vi xã hội, trong khi khó khăn cốt lõi là ngôn ngữ.

Can thiệp hiệu quả cho DLD

Trẻ RLPTNN cần trị liệu ngôn ngữ chuyên sâu, có cấu trúc và lâu dài, bao gồm:
• Huấn luyện kỹ năng nghe hiểu.
• Mở rộng ngữ pháp và câu phức.
• Luyện tập âm vị và phát âm.
• Phát triển kỹ năng kể chuyện, diễn đạt.
• Hỗ trợ ngôn ngữ học đường để trẻ theo kịp bạn bè.

🎯 Khi được can thiệp đúng cách, trẻ có thể tiến bộ rõ rệt, hòa nhập trường học và xã hội.
Lịch học chi tiết trong ảnh, các bạn nhắn Kim Phụng nhé

26/09/2025

👉 “Chỉ tay đi con!”
👉 Rồi lại cầm tay con sửa ngón cho thẳng.

Nghe quen không? Rất nhiều giáo viên và cha mẹ dạy như vậy khi trẻ chưa biết chỉ tay. Nhưng thật ra… ❌ Nếu trẻ chưa biết đáp lại sự chia sẻ, thì việc ép “chỉ tay” chỉ là một mệnh lệnh. Việc cầm tay con bẻ ngón chẳng khác gì đang “điều khiển” một búp bê.

➡️ Con có thể giơ tay, nhưng không hiểu ý nghĩa giao tiếp vì sự chú ý chung chưa phát triển đến tầng đó.

⸻

📌 Tại sao chú ý chung quan trọng với trẻ tự kỷ?
🔁 Là bệ phóng của giao tiếp: trước khi trẻ có thể gọi tên, đặt câu hỏi hay kể chuyện, trẻ cần biết nhìn theo, chia sẻ và cùng vui với người khác (Tomasello, 1995).
🔁 Thiếu chú ý chung chính là một trong những dấu hiệu sớm nhất của tự kỷ (Mundy & Sigman, 2006).

⸻

🚫 Những cách dạy sai thường gặp
❌ Ép trẻ nhìn: “Nhìn vào mắt mẹ đi” – thay vì tạo tình huống khiến trẻ muốn nhìn.
❌ Chỉ dùng lời: “Con nhìn cái xe này” mà không có chỉ tay, ánh mắt hay hành động kèm theo.
❌ Biến thành kiểm tra IQ: hỏi dồn “Cái gì đây?”, “Con gấu đâu rồi?”, khiến trẻ phòng thủ chứ không chia sẻ.
❌ Bỏ qua sở thích của trẻ: trẻ thích hạt, nhưng người lớn lại đưa búp bê → cơ hội kết nối trôi tuột đi mất.

⸻

🎯 Dạy đúng cách
➡️ Bắt đầu từ điều trẻ thích: khay hạt, cái muỗng, chiếc xe…
➡️ Quan sát xem trẻ đang chú ý vào đâu, cùng nhìn - chỉ - cùng chơi với trẻ.
➡️ Khi trẻ thấy hành động của mình khiến người khác cùng chú ý và vui cùng, đó mới là chú ý chung thật sự. Dần dần, trẻ sẽ tự chủ động chia sẻ: bằng ánh mắt, chỉ tay, rồi đến lời nói.

⸻

💡 Nhớ nhé: “Chỉ tay” không phải mục tiêu, mà là hệ quả của kết nối.
Khi có niềm vui chia sẻ, cánh tay trẻ sẽ tự vươn ra, đôi mắt sẽ tự tìm đến bạn. 🍀

✍️ TS. BS. Hoàng Oanh

📸 P/S: Trong hình, bé và cô cùng chăm chú vào chiếc muỗng trong khay hạt. Mắt bé hướng vào đâu, cô chỉ tay vào đó và bình luận. Đó chính là chú ý chung: hai người cùng tập trung vào một vật, cùng chia sẻ trải nghiệm. Và cũng chính là cung cấp ngôn ngữ- đặt tên cho điều con đang chú ý.

24/09/2025

⁉️ Ai dạy được trẻ tự kỷ?

Nhiều phụ huynh thắc mắc: Ai mới là người đủ năng lực để dạy và can thiệp cho trẻ tự kỷ? Câu trả lời không đơn giản là “biết vài kỹ thuật”, mà đó phải là một trị liệu viên chuyên nghiệp với tổ hợp kiến thức, kỹ năng và phẩm chất đặc biệt.

🎯Kiến thức chuyên môn vững chắc
Trị liệu viên cần hiểu sâu về phát triển ngôn ngữ, giao tiếp, hành vi, giác quan… và liên tục cập nhật bằng chứng khoa học mới nhất. Năng lực quan sát tinh tế và phân tích hành vi giúp họ “nhìn ra nhu cầu thật” thay vì chỉ thấy “vấn đề”.

🎯Linh hoạt nhiều phương pháp
Một trị liệu viên giỏi không áp dụng rập khuôn mà biết vận dụng đa dạng phương pháp (ESDM, Hanen, PECS, PROMPT, JASPER…) để chọn giải pháp phù hợp với từng trẻ, từng giai đoạn.

🎯Kiên nhẫn và dẫn dắt từng bước
“Chơi để dạy” chính là nghệ thuật. Họ biến hoạt động hằng ngày thành cơ hội giao tiếp, chia nhỏ kỹ năng, dìu học sinh đi từng mục tiêu cụ thể, vừa vui vẻ, vừa duy trì động lực xã hội.

🎯Kết nối nhân văn và nội lực vững vàng
Trị liệu viên biết lắng nghe, hướng dẫn cha mẹ, phối hợp liên ngành. Ngoài ra, họ giữ cho bản thân sự cân bằng cảm xúc để lan tỏa an toàn, tin cậy cho trẻ và gia đình.

👉 Vì thế, người dạy trẻ tự kỷ đúng nghĩa không chỉ là “người dạy kỹ năng”, mà là người đồng hành, kết nối và truyền niềm tin, cảm hứng bên cạnh kĩ thuật cho gia đình của trẻ 🍀

P/s: một số hình ảnh trong khoá đào tạo về Ngôn ngữ trị liệu và Kích âm của BS Hoàng Oanh trong tuần vừa qua.

17/09/2025

Giải pháp cho trẻ RL vận động lời nói ( không tạo được âm, tạo âm sai nghiêm trọng…)

❌ Nếu trẻ có thời gian chú ý siêu ngắn → khó bắt chước khẩu hình
❌ Nếu trẻ hạn chế nghe hiểu → các chỉ dẫn bằng lời vô nghĩa
❌ Nếu trẻ khó khăn giác quan → môi, lưỡi, răng chuyển động thế nào trẻ cũng không cảm nhận được
❌ Nếu trẻ chưa có nhu cầu giao tiếp → ép nói chỉ làm tăng căng thẳng

👉 Và khi tất cả vấn đề trên xuất hiện cùng lúc, bạn đừng vội bi quan. Đó chính là lý do PROMPT ra đời.

PROMPT là gì?

✔️ Phương pháp trị liệu dựa trên bằng chứng khoa học dành cho trẻ có rối loạn vận động lời nói.
✔️ Nhà trị liệu ngôn ngữ được đào tạo sẽ dùng tín hiệu xúc giác (chạm lên má, mặt, cằm, cổ…) để dẫn dắt đúng cử động tạo âm.
✔️ Không chỉ dừng lại ở âm thanh, PROMPT còn giúp trẻ:
Đưa lời nói vào ngữ cảnh thực tế
Phát triển từ vựng, ngữ pháp, cấu trúc câu
Cải thiện hội thoại và kỹ năng xã hội

🔑 PROMPT = Huấn luyện não + cơ thể phối hợp → trẻ nói rõ, nói tự tin và giao tiếp hiệu quả.

🆘Vì sao nên học Kích âm của BS Cú
➡️Được giảng dạy trực tiếp bởi BS Cú (chuyên gia ngôn ngữ trị liệu đầu tiên tại VN được lĩnh hội PROMPT)
➡️Giáo trình cập nhật chuẩn quốc tế, ứng dụng tại Việt Nam
➡️Bài tập thực hành, case thực tế
➡️🎁 siêu to hv Đà Nẵng tháng này

🎯 đki với bạn Kim Phụng ah

Ngôn ngữ trị liệu- TS. BS. Hoàng Oanh

28/10/2025

27/10/2025

23/10/2025

21/10/2025

19/10/2025

16/10/2025

11/10/2025

04/10/2025

02/10/2025

26/09/2025

24/09/2025

17/09/2025

Address

Telephone

Website

Alerts

Contact The Practice

Shortcuts

Share

Category