12/01/2023
موضوع معده( stomach)
معده دهضمې کانال يو متوسع غړی دي چي دمري (esophagus) اخري برخي
او کوچنيو کولمود (didunum) دشروع
ترمينځ دبطن دجوف Epigastric,umblical,and left hypochondrium په نواحيو کي موقيعت لري
دمعدي اجزاء
1 fundus
2 Body of stomach
3 Anterior Wall
4 Greater curvature
5 lesser curvature
6 cardia
7 pyloric sphincter
8 pyloric antrum
9 pyloric canal
10 angular incisore
11 Gastric canal
12 Rugae
دمعدي دنده
( Function of stomach)
دانزايمونو او دمعدي دتيزابو (HCl) هايدروکلوريک اسيد افراز دي چي نوموړي مواد دغذا په هضم کي مرسته کوي
دمعدي د fundus برخه د ديافراګم په واسطه پوښل شوي ده او دمعدي شاته pancreas موقيعت لري
Volume of stomach
په غټانو کي دمعدي حجم تقريباً 75millilitre دي ځکه چي ديو ليتر غذا ظرفيت لري په عين وخت کي
په نوي ماشومانو کي د 30millilitre په اندازه ظرفيت لري
په کلاسیکه اناتومي کي معده په څلورو برخو تقسيم شوي
1 Cardia
2 Fundus
3 Body
4 Pylorus
Blood supply to the stomach معدي ته دويني ورتګ
Arteries
Left Gastric artery
Right Gastric artery
Celiac trunk
Gastro duodenal artery
Right gastroepipolic artery
Veins
Right Gastric vein
Left Gastric vein
Gastroepipolic vein
Left gastroepipolic vein
Short Gastric vein
دمعدي تعصيب Stomach nerve supply
Celliac ganglia,vagus nerve
Micro anatomy of stomach
دمعدي ديوال Wall of stomach
دمعدي ديوال د هضمي کانال دنورو برخو په شان دڅلورو برخو څحه تشکيل شوي دي
1بهرني پوخ ( Mucosa) چي دسست منضم نسج څحه ترکيب شوي loose connective tissue
2 ورپسې پوخ( Sub Mucosa) چي دفايبر لرونکي منضم نسج څحه جوړ شوي دي Fibrous connective tissue
3 دريم پوخ يي Muscularis externe نوميږي چي عضلات په کي په دري ډوله پلان شوي دي
۱ outer longitudinal layer
۲ middle circular layer
۳ inner obliqe layer
4 دنني پوخ يي serosa نومیږي
دمعدي غدوات Glands of stomach
معده دري ډوله غدوات لري
1 cardiac glands
چي دکارډيا ساحه کي موقيعت لري او دنده يي د goblet cell په واسطه دمخاطو Mucus افراز دي
2 Fundic glands چي دمعدي په باډي او پنډس برخه کي موقيعت لري او دنده يي د
parietal cell
په واسطه د HCL افراز دي
3 Pyloric glands
چي دمعدي په انتروم antrum ساحه کي موقعيت لري
او دنده يي د G cell په واسطه د gastrin افراز دي
د gastrinدنده
ګاسترين د پريتل حجراتو څحه د هايدروکلورييک اسيد افراز زياتوي
د HCL دنده
هايدروکلوريک اسيد په معده کي غير فعال pepsinogen په فعال pepsin بدلوي
او بيا دا pepsin مغلق پروتینونه په پولي پيپتايد بدلوي يعني د پروتين په هضم کي مرسته کوي
په معده کي د موادو جذب Absorption in the stomach
جذب اصلي وظيفه ده دکوچنيو کولمو ده خو يو څه توکي شته چي په معده کي په لږه اندازه جذبيږي
لکه
1 Water
هغه وخت په معده کي اوبه جذبيږي چي بدن dehydrated وي
2 Medication like aspirin
ځيني دواګاني لکه اسپرين
3 Amino acid
4 10____20% ethanol
5 caffine
6. Vitamin Which Water saluble
هغه ويټامينونه چي په اوبو کي منحل حالت لري
دمعدي معمول امراض
Peptic ulcer or H pylori
Gastritis
کوم چي د helicobacter pylori په واسطه رامنځته کيږي
اوبل عام ناروغي د GERD څحه عبارت ده
Peptic ulcer او gastritis
هغه ناروغياني دي چي د هيليکوباکتر پايلوري په واسطه رامنځته کيږي
H pylori
يو gram negative spiral organisimدي
چي دبهرني محيط څحه دخولې له لاري بدن ته ننوځي نوموړي بکتريا د HCl پر وړاندي ډيره حساسه ده
سره ددي چي نوموړي بکتريا د هايدروکلوريک اسيد پر وړاندي حساسه هم ده خو بيا هم په معده کي زخم پيداکوي هغه ځکه چي د fallagila په نامه څلور پينځه ښاخونه لري چي دنوموړو ښاخونو په واسطه د mucus پرده تخريبوي او ځان epithelium ته رسوي سره ددي نوموړي بکتريا دخپل ځان څحه د adhsin په نامه مواد افرازوي
چي ددي موادو په واسطه دمعدي دديوال سره نښلې او دښاخونو په واسطه دمعدي هغه برخي ته ځان رسوي چيري چي د HCL غلظت کم وي سره ددي نوموړي بکتريا د urease په نامه انزايم هم افرازوي چي په معده کي موجوده يوريا په کاربن ډاي اکسايد او امونيا بدلوي چي همدا دوه مواد دمعدي HCL خنثی کوی او د بکتريا دژوند لپاره شرايط برابريږي
چي نوموړي بکتريا خپل فعاليت شروع کوي ازايمونه او ذهرجن توکي افرازوي چي په واسطه يي دمعدي حجرات تخريبوي او دمعدي زخم منځته راوړی
د H pylori علایم
1 دسحر لخوا دخولی خوند خرابيدل
2 دخوړو نه هضميدل چي دقیضيت سبب ګرځي
3 دخيټي باد
4 زړه بدوالی
5 دخيټي دردونه
6 دمعدي التهاب
7 خولي ته دترشو اوبو راتلل
څنګه يو روغ شخص په ايچ پايلوري مصاب کيږي :
1 په ايچ پايلوري اخته کسان په ورځني ډول په ميلونونو بکترياوي دخپل غايطه موادو له لاري بهرني محيط ته خارجوي او محيط ککړوي که چیري همدا ميکروب دڅکلو اوبه چټلي کړي او بيا يي يو روغ شخص وڅکي نو پرته له شکه به پهH pylori اخته شي
2 که چيري نوموړي ميکروب داخته اشخاصو په معده کي تجمع وکړي او بيا داستفراق يا کانګو له لاري بهرني محيط ته انتقال شي نو ډير سالم انسانان به پري مبتلا شي
کوم اشخاص په خطر کي دي
1 چي دکورني دوه غړي په يو وخت په ايچ پايلوري مصاب وي
2 هغه اشخاص چې په ډيره ګڼه ګوڼه کې ژوند کوي
3 دناپاکه اوبو څکل
4 حفظ الصحه نه مراعتول
5 سيګرټ،چرس، نسوار او نورو دخانیاتو استعمالول
Diagnose تشخيص
1 blood exam
په وينه کي د بکتريا شتون
2 f***l antigen assay
په غايطه موادو کي د دبکتريا شتون
3 urea breath test
4 Tissue biopsy
Treatment تداوي
Proton pump inhibitor
Like Omeprazole Essomeprazole
Lansoprazole
Pentoorazole
Antibiotics
Like
Clarithromycin
amoxicillin
Metronidazole
نوټ: د داکتر دمشوری پرته دوا مه استعمالوي
GERD
Gastro esophagea
doctor
zeyaar