17/11/2025
कलेजोमा जुँका (Hydatid Cyst of Liver) – नेपालीमा सरल जानकारी
कलेजोमा जुँका भन्नाले Echinococcus नामको परजीवी (टेपवर्म) बाट सर्छ । यो परजीवी प्रायः कुकुर, भेडा, बाख्रा जस्ता जनावरमार्फत मानिसमा सर्न सक्छ। यसले कलेजोभित्र पानीजस्तो बोत्तल (cyst) बनाउँछ, जसलाई Hydatid cyst भनिन्छ।
कसरी सर्छ ?
• कुकुरको दिसामा हुने परजीवीका अण्डा हात, खाना वा पानीमार्फत शरीरमा प्रवेश गर्छन्।
• त्यहाँबाट कलेजोतर्फ गएर जुँकाको बोत्तल (cyst) बनाउँछन्।
लक्षणहरू
कलेजोमा जुँका धेरै ठूलो नभएसम्म धेरैजसो समय लक्षण नदेखिन सक्छ। ठूलो भएमा:
• दायाँ छाती वा पेटको दायाँपट्टि भारी महसुस
• पेट दुख्ने
• पखला जस्तो लाग्ने
• खानापछि असजिलो
• कहिलेकाहीँ पिलीया (jaundice)
निदान (Diagnosis)
Maulakalika Aspatal (मौलाकालिका अस्पताल) को
Ultra high resolution रंगीन 5D Ultrasound with AI features बाट Hydatid cyst अत्यन्तै स्पष्ट रूपमा देखिन्छ।
यसबाहेक CT Scan ले पनि cyst को आकार, संख्या र जटिलता पत्ता लगाउँछ।
उपचार
• सानो cyst भएमा औषधि (Albendazole)
• ठूलो वा जटिल cyst भएमा सर्जरी
• कहिलेकाहीँ PAIR (Puncture-Aspiration-Injection-Reaspiration) नामक विशेष प्रक्रिया पनि गरिन्छ।
सावधानी
• कुकुरको मल नछोइकन सफा–सफाइको ध्यान
• काँचो मासु नखानु
• घरपालुवा जनावरलाई नियमित deworming ゚viralシfypシ゚viralシalシ
