Gezond Plantaardig Duurzaam

27/11/2025

Het baanbrekend onderzoek van Wendy Walrabenstein over de impact van voeding en leefstijl op reuma en artrose klachten. Een absolute aanrader om te bekijken.

Zoveel pijn in je handen hebben dat je potjes niet meer open kunt draaien, het 's ochtends amper lukt om uit je bed kan stappen of zelfs niet kan werken: het...

25/11/2025

Economie voor gezondheid, er wordt niet geïnterfereerd met de Franse wijnbouw als het van Macron afhangt. Overal hetzelfde probleem. Verandering moet van onderuit komen, hetgeen niet meer gekocht wordt zal ook niet meer geproduceerd worden. Jou gezondheid is je grootste goed, geen levenskwaliteit in een ziek lichaam, daar ben je grotendeels zelf verantwoordelijk voor, leg de oorzaak niet bij een ander. Je hebt de keuze, er is genoeg gezond en biologisch voedsel voorhanden. Spendeer minder geld aan zaken die je niet echt nodig hebt en geef het in de eerste plaats uit aan kwaliteitsvolle brandstof voor je lijf.

Abstract:
Op enkele meters van het droomhuis waar Renaud met zijn vrouw en dochter woont, trekken de ranken strakke lijnen in het landschap. Een ansichtkaart vol couleur locale.
Tot op een lentedag in maart het idyllische plaatje begon te barsten. Terwijl het gezin bij buren zat te aperitieven, reed de boer met zijn tractor door de wijngaard, op nog geen meter van het plastic speelhuisje waar de kinderen zaten. Wat de boer die dag vernevelde, weet Renaud nog altijd niet. Maar de figuur die achter de tractor meeliep, van kop tot teen in een wit labopak, met bril en mondmasker, liet weinig aan de verbeelding over.
In Franse media doken steeds meer verhalen op van mensen die bij wijngaarden woonden en ziek zijn geworden. Zoals in Saint-Martin-Lacaussade, in de Bordeauxstreek. In één straat vechten daar verscheidene buren tegen kanker – minstens drie zijn eraan gestorven. “Dit is geen kwestie van brute pech”, zei een van hen tegen Mediapart. “Het komt door de pesticiden.” Zulke getuigenissen zijn intussen legio.
Ook in Preignac, elders in de Bordeauxstreek, maken bewoners zich zorgen. Het dorp kent zes keer meer gevallen van kinderkanker dan het Franse gemiddelde. Het schooltje is omringd door wijngaarden. “Als we op zondag op ons terras zaten te lunchen en de wijnboer spoot, begonnen onze ogen en keel te prikken”, vertelt Pascale Mothes, wier zoon Lucas op zijn vijfde leukemie kreeg. Een officiële link met pesticiden werd nooit gelegd, maar de vermoedens zijn hardnekkig. Niet alleen haar zoon werd ziek. “Mijn ex-schoonvader, een wijnbouwer, is gestorven aan alvleesklierkanker. Mijn moeder had parkinson. Mijn broer heeft blaas- en nierproblemen.” De wijnbouwer die tegenover haar huis spoot, overleed aan blaaskanker. De dorpsdokter aan leukemie.
Uit de langverwachte PestiRiv-studie van het Franse agentschap voor Volksgezondheid bleek dat in wijnbouwgebieden besmettingsniveaus werden gemeten die tot 45 procent hoger lagen dan elders. Onderzoekers namen luchtstalen in huizen, onderzochten haar, urine, groenten uit de tuin en stof uit stofzuigers. Vooral jonge kinderen zijn kwetsbaar: ze spelen dicht bij de grond en steken hun handen in hun mond.
De studie toont aan dat buren van wijngaarden meer pesticiden in hun lichaam hebben, maar trekt geen conclusies over gezondheidsgevolgen. Eerder onderzoek deed dat wel. Het Nationaal Instituut voor Gezondheid en Medisch Onderzoek (Inserm) legde onder meer verbanden tussen blootstelling aan pesticiden en leukemie, prostaatkanker, parkinson, ontwikkelingsstoornissen, vruchtbaarheidsproblemen en hormonale verstoring. Volgens dezelfde studie stijgt het risico op kinderleukemie met 4 tot 10 procent wanneer het wijngaardareaal in een gebied met 10 procent toeneemt.
Samen met appels behoren druiven tot de meest behandelde teelten van het land. Op een kaart van Frankrijk is gemeente per gemeente te zien hoeveel bestrijdingsmiddelen er worden gebruikt. Naast het noorden – waar veel graan, aardappelen en bieten worden geteeld – kleuren vooral het zuiden (de Languedoc en de Rhônevallei) en de streek rond Bordeaux donkerrood. Wijnbouw beslaat amper 3,3 procent van het Franse landbouwareaal, maar is goed voor meer dan 14 procent van alle pesticiden.
Charles Morin zag de omslag van dichtbij. Zijn vader werkte zich destijds krom, gewapend met een pikhouweel. “Wijnstokken zijn gevoelige plantjes. Eén tegenslag kon een volledig jaar vernietigen. Het was constant waken en ingrijpen”, vertelt Morin, die sinds zijn vijftiende in de wijngaarden werkt. De komst van chemische middelen was een opluchting. “In het begin waren we er zuinig mee – ze kostten fortuinen. Toen kwamen er insecten die hier vroeger niet voorkwamen. We gingen steeds meer behandelen. We zijn er zelf verantwoordelijk voor dat al het leven verdween, ook de natuurlijke vijanden. Zo kwamen we in een vicieuze cirkel terecht. We konden niet anders dan blijven sp***en. En met almaar krachtigere middelen.”
Na decennia van onbeschermd werken kreeg Morin in de jaren 90 tintelingen in zijn benen. Vandaag zit hij in een rolstoel.
Hij bleek een zenuwziekte te hebben, veroorzaakt door natriumarseniet, een bijzonder schadelijk bestrijdingsmiddel dat sinds 1973 verboden is in Frankrijk. Behalve in de wijngaarden. Daar mocht het nog jarenlang worden gebruikt, ondanks de bekende risico’s. Het zegt veel over het gewicht van de wijnsector. “We werden aangemoedigd om pesticiden te gebruiken, dus dat is wat we deden”, zegt Morin.
In Frankrijk werden al verschillende wijnbouwers voor de rechter gedaagd omdat ze hun wijngaarden níét behandelden. Een zaak die heel wat stof deed opwaaien, was die van Emmanuel Giboulot, een bioboer die zijn planten niet had behandeld tegen flavescence dorée, ‘goudgele verkleuring’, een ziekte die wordt verspreid door sprinkhanen. Giboulot, die vertrouwt op “de nuttige fauna” die het ecosysteem op zijn wijngaard in evenwicht houdt, werd in 2014 veroordeeld tot een boete van 1.000 euro. Er gold immers een verplichting in de streek om preventief bestrijdingsmiddelen te gebruiken. “Het is niet dat ik niets wou doen”, zei hij op zijn proces. “Maar ik wil verantwoord handelen door zieke wijnstokken op te sporen en te verwijderen. Als het echt nodig is, moet er worden behandeld. Niet lukraak.” Zijn zaak trok het debat op gang.
Ook Morin heeft gemerkt hoe groot het taboe rond pesticidegebruik blijft, zeker als iemand ziek wordt. “Wijnbouwers praten er moeilijk over.
De vereniging Phyto-Victimes begeleidt in heel Frankrijk landbouwers die ziek werden door pesticiden. Ze willen dat erover gesproken wordt én dat het makkelijker wordt om te laten vaststellen dat een ziekte het gevolg kan zijn van het gebruik van landbouwgif. In 2024 werden bij het fonds voor pesticideslachtoffers ruim duizend dossiers geopend van landbouwers die hun besmetting als beroepsziekte willen laten erkennen. Volgens Phyto-Victimes is het slechts het topje van de ijsberg.
De landbouwsector weegt zwaar in Frankrijk, politici willen een boerenopstand koste wat het kost vermijden. En wijn, dat is nog iets anders. Wijn is nationale trots. Regeringen zijn voorzichtig met maatregelen die de sector raken. Jacques Chirac was meer een bierdrinker, Nicolas Sarkozy drinkt geen wijn en bourgondiër François Hollande hield zich afzijdig van openlijke promotie. Macron daarentegen verklaarde dat hij “’s middags en ’s avonds” wijn drinkt, en dat een maaltijd zonder wijn “een beetje triest” is. Hij wil de Fransen “niet lastigvallen” met campagnes rond alcoholpreventie. In 2020 werd hij door La R***e du vin de France uitgeroepen tot ‘persoonlijkheid van het jaar’, om zijn “niet-aflatende toewijding aan de wijncultuur”.
Al voor zijn verkiezing in 2017 beloofde Macron dat de Loi Évin, die alcoholreclame reguleert, niet zou worden aangescherpt. Die wet veroorzaakte in 1991 grote opschudding: ze beperkte reclame die tot drinken kon aanzetten. Producenten die naar de rechtbank trokken, verloren steevast. Behalve wijnproducenten. Toen in 2004 een rechter het aandurfde een wijnproducent te veroordelen omdat diens slogan ‘Drink minder, drink beter’ mensen toch zou aanzetten tot drinken, stond het land op zijn kop. De wet werd aangepast, wijnproducenten kregen uitzonderingen die niet voor andere alcoholsectoren gelden.
Député de vin
De wijnbouw is een economische gigant: bijna 5 miljard liter per jaar, goed voor het levensonderhoud van een half miljoen Fransen. De macht van de wijnlobby is navenant. Politici worden ontvangen op copieuze diners waar producenten hun bekommernissen delen. Vooral parlementsleden uit grote wijnregio’s (de ‘wijn-gedeputeerden’) dragen die belangen tot in Parijs.
Zelfs initiatieven als Dry January – Janvier sec – botsen op politieke weerstand. Volgens Bernard Basset, voorzitter van de Association Addictions France, was er in 2019 aanvankelijk enthousiasme om het Britse concept over te nemen. Tot Macron op werkbezoek ging in champagnehoofdstad Epernay, waar ze hem vroegen de campagne te schrappen. Zo geschiedde."

21/11/2025

Vandaag bericht de medische pers over een belangrijke recente (18/11/2025) publicatie in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet die gegevens van 230 wetenschappelijke artikels bundelt over de link tussen de consumptie van ultrabewerkte voedingsmiddelen en gezondheidsproblemen.
De hoogste consumptie van ultrabewerkt voedsel ziet men in hoge inkomenslanden en dan vooral in de Verenigde Staten, Australië en West-Europa. Wereldwijd is de consumptie in opmars en ze wordt gelinkt aan een verhoogd risico op obesitas, diabetes, hart- en vaatziekten, nier-, maag-darm- en psychische aandoeningen. De voedingsindustrie gaat op zoek naar de ultieme combinatie van vet, suiker, zout en smaakmakers om het beloningscentrum in onze hersenen te triggeren zodat we het voedsel uitermate lekker vinden en niet kunnen weerstaan aan de verleiding. Een verslaving die even erg is als roken en alcohol. De productie van ultrabewerkt voedsel vindt zijn oorsprong in de tabaksindustrie die zijn inkomsten zag zakken door antirookcampagnes. Nu maken ze veel grotere winsten want hun doelpubliek is veel groter. Jammer genoeg bevat dat voedsel geen vezels en gezonde micronutriënten zoals vitaminen, mineralen, polyfenolen, antioxidanten, gezonde vetten die voor onze stofwisseling en darmbacteriën cruciaal zijn om ons lichaam gezond en in goede conditie te houden. Dit maakt dat de westerse mens overvoed is aan ziekmakend eten, ondervoed aan essentiële voedingsstoffen en verslavingsgedrag vertoont. Men eet massa's lege calorieën die men door een sedentaire levensstijl niet verbrandt en alzo omzet in vet. De chemische additieven, bewaarmiddelen, emulgatoren beschadigen onze darmslijmvliesbarrière waardoor de aanwezige lichaamsvreemde stoffen die we inslikken een ingangspoort hebben om ons lichaam binnen te dringen. 70% van ons immuunsysteem is dan ook aanwezig in onze darmen, de grootste oppervlakte dat we blootgesteld worden aan mogelijk vreemde indringers van buitenaf. Een "lekkende darm" geeft ongewenste chemicaliën vrijgeleide wat onze immuuncellen in actie doet komen en dat betekent ontsteking en ziekte, lokaal in de darmen (ziekte van Crohn, Colitis ulcerosa, prikkelbare darm) maar ook op afstand. Auto-immuunziekten vinden hun oorsprong in een lekkende darm. De kwaliteit van de darmbacteriën en darmslijmvliesbarrière is ook gerelateerd aan ziekten van de hersenen (darm-breinas), nieren (darm-nier as), huid (darm-huidas) en ook de longen. Ziekten die er helemaal niet hoeven te zijn als we er een gezonde leefstijl op nahouden. De maatschappij zou er helemaal anders kunnen uitzien, gelukkige gezonde mensen die functioneren tot op hoge leeftijd, samen van het leven genieten, minder stress, minder agressie, minder armoede.

https://medisquare.be/nl/ultrabewerkte-voedingsmiddelen-als-industriele-groepen-de-gevolgen-voor-de-gezondheid-wegwuiven/?utm_source=brevo&utm_campaign=Tempo%20Today%20NL%20251120&utm_medium=email
"Ultrabewerkte voedingsmiddelen: als industriële groepen de gevolgen voor de gezondheid wegwuiven
In een driedelige reeks, die is gepubliceerd in The Lancet, stellen Carlos A. Monteiro et coll. apodictisch dat het wijdverspreide gebruik van ultrabewerkte voedingsmiddelen een centrale oorzaak is van de pandemie van chronische voedingsgerelateerde ziektes. De auteurs hebben narratieve en systematische overzichtsartikels, originele studies en meta-analyse doorgenomen om drie hypothesen over dat voedingsmodel te toetsen en om na te gaan hoe stevig het beschikbare bewijsmateriaal is.
De eerste hypothese is dat een voeding die vooral is gebaseerd op ultrabewerkte voedingsmiddelen, overal in de wereld de klassieke voedingsmodellen, die gebaseerd zijn op hele voedingsmiddelen en hun culinaire bereiding als gerechten en maaltijden, aan het vervangen is. De auteurs stellen dat die overschakeling sterk gedocumenteerd is door decennia van nationale enquêtes over de aankoop en de consumptie van levensmiddelen, die worden bijgetreden door recente gegevens over de omzet wereldwijd.
De tweede hypothese is dat dat patroon resulteert in een verslechtering van de kwaliteit van de voeding, wat vooral belangrijk is wat de preventie van chronische ziektes betreft. Grote cohortonderzoeken, enquêtes over de voeding en interventionele studies komen alle tot dezelfde conclusies: te veel calorieën, suikers, vetten en zout, erg smakelijke voedingswaren, zachte textuur en abnormale voedselmatrices, minder beschermende voedingsstoffen (vezels, plantaardige bestanddelen) en sterkere blootstelling aan toxische stoffen, hormoonverstoorders en mengsels van mogelijk schadelijke additieven.
De derde hypothese is dat dat voedingsmodel het risico op tal van chronische ziektes verhoogt via meerdere mechanismen. Meer dan honderd prospectieve studies, meta-analyses, gerandomiseerde studies en mechanistische studies hebben een correlatie gevonden tussen een hoge consumptie van ultrabewerkte voedingsmiddelen en ongunstige uitkomstmaten van nagenoeg alle organen en stelsels: obesitas, diabetes, hart- en vaataandoeningen, bepaalde kankers, metabole aandoeningen en ontstekingsziekten.
Volgens de auteurs treedt dat alles de stelling bij dat een verdringing van de oude voedingspatronen door ultrabewerkte voedingsmiddelen de belangrijkste oorzaak is van de wereldwijde toename van tal van voedingsgerelateerde chronische ziektes."

17/11/2025

ONLINE CURSUS "PLANTAARDIGE VOEDING EN GEZONDHEID" VOOR PROFESSIONELEN IN DE GEZONDHEIDSZORG waar we zelf een belangrijke bijdrage aan hebben geleverd.
Doelgroep: Diëtisten, artsen, verpleegkundigen, kinesitherapeuten en andere gezondheidswerkers met interesse voor plantaardige voeding
Deze cursus wordt 2 keer per jaar georganiseerd.
De opleiding kan op eigen tempo binnen de 12 weken gevolgd worden. De linken voor de opnames worden per module verstuurd op de aangegeven data.
Op het einde van de cursus wordt een gezamenlijke Q&A-sessie georganiseerd met de deelnemers en lectoren.
De sprekers kunnen via e-mail gecontacteerd worden gedurende de periode van hun module.
Op het einde van elke module volgt een toets. Indien geslaagd voor elke toets wordt een certificaat uitgereikt.
De wereldwijde transitie naar een meer plantaardige voedingspatroon wordt nodig geacht om de gezondheid van zowel mens als planeet te optimaliseren. Om een gezond en volwaardig voedingspatroon te kunnen samenstellen dat enkel bestaat uit plantaardige voeding is enige kennis nodig. In deze uitgebreide cursus kunnen niet enkel diëtisten hun expertise verruimen maar ook professionelen als artsen, verpleegkundigen, kinesitherapeuten, enz. kunnen hun patiënten beter begeleiden met deze kennis die enkel gebaseerd is op wetenschappelijke studies. Deze volledige cursus omvat de specifieke noden voor de voeding van foetus tot de hoogbejaarde, de link tussen plantaardige voeding en veel voorkomende ziekten en aandoeningen, een diepgaande theorie waarom meer plantaardige voeding noodzakelijk is alsook theoretische en praktische kennis om volwaardig plantaardig te kunnen eten. Omdat een goede gezondheid uiteraard niet enkel afhangt van voeding worden ook andere factoren voor een gewenste leefstijl in kaart gebracht. Zo wordt ruim aandacht gegeven aan beweging, slaap en stress.
De cursus bestaat uit vooraf ingesproken lezingen door de Vlaamse Plantaardige Diëtisten. Na elke module wordt een toets afgelegd. Na het slagen van elke toets wordt een certificaat uitgereikt.
INSCHRIJVEN en meer info
https://kintu.be/programma/plantaardige-voeding-gezondheid/

17/11/2025

We geven jullie graag de data voor onze volgende online lessenreeks die zal doorgaan in februari en maart 2026 op vrijdagavond van 20 tot 22u.
Een evenwichtig en uitgebalanceerd overwegend onbewerkt plantaardig voedingspatroon dat deel uitmaakt van een algemeen gezonde levensstijl voorziet in al onze voedingsbehoeften en draagt in belangrijke mate bij tot het voorkomen van ziekten zoals hart- en vaatziekten, overgewicht, diabetes type 2 en ook heel wat auto-immuunziekten.
Met onze voordrachten leren we je bewuster om te gaan met je voedingskeuzes en je blootstelling aan milieuverontreinigende stoffen. Duurzame voeding draagt bij tot een gezond lichaam én een gezonde planeet. Je krijgt een beeld van de impact van voeding op het milieu en de milieuvoordelen van plantaardige voeding.
Onze online 5-delige lessenreeks is een basiscursus biologie, we leren je de grote lijnen over hoe je lichaam en stofwisseling werkt, wat zijn de bouwstenen van ons voedsel, wat zijn de risicofactoren voor welvaartsziekten zoals obesitas, diabetes type 2, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, dementie, Parkinson, kanker,.. waarom zijn voldoende lichaamsbeweging, voldoende slaap, stress aanpakken, buiten komen in de natuur zo belangrijk?
Een lage graad van chronische ontsteking is de basis van al die ziekten, hoe moet je je dat voorstellen? Waarom kan een gezond voedingspatroon dat deel uitmaakt van een algeheel gezonde levensstijl die ontstekingsprocessen voorkomen en zelfs omkeren?
De wetenschap heeft de voorbije 20 jaar enorme sprongen vooruit gezet in de inzichten over de onderliggende oorzaken van de epidemie aan welvaartsziekten in de geïndustrialiseerde wereld, de cruciale rol die de bacteriën in onze darmen hierin spelen, de rol van de chemische vervuiling van onze leefwereld en het toenemend belang van preventie om de opmars van die aandoeningen een halte toe te roepen. Je leert wat de parameters in een bloedanalyse je hierover vertellen, welke factoren je cholesterolspiegel in je bloed bepalen en hoe je hem op natuurlijke manier kan doen dalen en veel meer.
Jij bent zelf grotendeels verantwoordelijk voor je gezondheid en het verhogen van je kansen op een mooie oude dag. Net zoals in de natuur heelt het lichaam zich in heel veel gevallen zelf als het de kans daartoe krijgt. Ik sta er telkens weer van versteld hoe snel mensen resultaat boeken, op 2 maanden tijd zijn er al duidelijk meetbare veranderingen in lichaamsgewicht, bloedwaarden, bloeddruk, minder pijn, beter slapen en dat allemaal door eigen inspanningen, je wordt er snel voor beloond met een betere levenskwaliteit….
Begrijpen waarom deze veranderingen optreden werkt extra motiverend. Daarom vinden we het zo belangrijk dat je wat theoretische bagage mee krijgt. Alle organismen in het planetaire ecosysteem functioneren op dezelfde manier, als mens maken wij daar deel van uit. We leggen dan ook het belang uit van de noodzaak om zorg te dragen voor het milieu, de biodiversiteit en de planeet.
De 5 lessen gaan door op vrijdagavond van 20 tot 22u gespreid over de maanden februari en maart 2026. Kostprijs voor de 5 lessen 80€, te storten op rekeningnummer BE21 1032 21842 203 met vermelding "gezond oud worden" en bevestigingsmail naar annelies.moons@skynet.be. De links om in te loggen worden toegestuurd de dag van de presentatie.
Je krijgt de slides van de presentaties na de voordracht per mail bezorgd zodat je de materie achteraf nog eens rustig kan herbekijken en laten bezinken. En dan kunnen we je alleen maar succes toewensen op de weg naar een betere gezondheid, elk stapje in de goede richting is winst in je kwaliteit van leven dag in dag uit.
https://www.anneliesmoonsdoc.be/agenda-voordrachten/

13/11/2025

Vandaag in het nieuws, men ziet steeds meer hoge bloeddruk bij kinderen, een stille killer want een hoge bloeddruk voel je niet (of hij moet boven de 200mmHg pieken) . Men gaat ervan uit dat een bovendruk boven de 120mmHg je bloedvatwanden beschadigt wat ervoor zorgt dat cholesterolpartikels die in je bloedbaan circuleren een ingangspoort vinden om ontsteking te genereren in de wand van de bloedvaten en aderverkalking te veroorzaken.
Autopsiestudies bij jonge Amerikaanse kinderen die omkwamen bij auto-ongelukken tonen aan dat > 50% van de kinderen tussen 10-14 jaar tekenen van beginnende aderverkalking vertonen (fatty streaks). Hoge bloeddruk is één ven de risicofactoren, zout is zeker niet alleen de boosdoener. Consumptie van snelle geraffineerde suikers zorgt voor suikerpieken in het bloed wat gepaarde gaat met productie van veel insuline door de pancreas.
Insuline = dé trigger die je lichaam nodig heeft om vet op te stapelen ( = overgewicht), insuline vermindert de zoutuitscheiding van de nier (meer zout in je bloed is meer vocht in de bloedbaan = hogere bloeddruk). Verzadigde vetten verhogen de cholesterolspiegel in het bloed.
Heemijzer in de rode bloedcellen in het bloed in vlees (ijzer heb je nodig om het eiwit hemoglobine aan te maken dat zorgt voor het transport van zuurstof in het bloed) geeft oxidatieve stress op je bloedvatwanden ( = ontsteking).
Luchtvervuiling, pesticiden, chemicaliën dragen bij aan aderverkalking.
Advanced glycation endproducts (AGEs) zijn stofjes die ontstaan door binding van eiwitten, suikers en vetten op hoge temperatuur. Ze worden ook in ons lichaam gevormd bij onze normale lichaamstemperatuur. De cellen die onze bloedvaten aflijnen (endotheel) hebben op hun wand aanhechtingspunten voor AGEs. AGEs zorgen voor ontsteking in de endotheelcellen.
Antioxidanten in plantaardig voedsel neutraliseren ontstekingsprocessen in ons lichaam en beschermen ons. Je moet ze natuurlijk wel eten door een variatie aan groeten, fruit, noten, zaden, volle granen en peulvruchten te verorberen.
Het eten van vlees verhit op hoge temperatuur (barbecue, roosteren, bruin bakken) zorgt voor extra aanbreng van AGEs in het lichaam wat zorgt voor extra oxidatieve stress en schade (vlees bevat geen antioxidanten die de gevormde schadelijke vrije radicalen (ROS of reactive oxygen species) ) neutraliseren).
Hoe meer suiker in het bloed, hoe meer vorming van AGEs in het lichaam. Ze worden gerelateerd aan heel veel welvaartsziekten.
Dus ja, je voeding is de belangrijkste risicofactor en dat heb je volledig zelf in de hand.
Abstract:
“Sowieso is een hoge bloeddruk bij kinderen "op lange termijn zeer nefast", zegt De Guchtenaere. "Je zal veel, veel vroeger hart- en vaatziekten krijgen en een sterk verminderde levensverwachting."
"De preventie moet al op kinderleeftijd gebeuren. Vandaar ook dat we voorstander zijn om preventief te meten bij de kinderen."
Eén groot voordeel: aangezien die hoge bloeddruk vaak te maken heeft met voeding, kan het ook vrij eenvoudig aangepakt worden. Hoe dat moet, Abstract:
"Eén groot voordeel: aangezien die hoge bloeddruk vaak te maken heeft met voeding, kan het ook vrij eenvoudig aangepakt worden. Hoe dat moet, dat kunnen we met ouders bespreken."
Over de hele wereld is het aantal kinderen en jongeren dat kampt met een hoge bloeddruk de voorbije 20 jaar verdubbeld van 3 procent tot 6 procent. Dat gaat gepaard met de cijfers voor overgewicht en obesitas, die ook omhoog gaan.
Daar heeft onze levensstijl iets mee te maken. "We eten veel meer processed foods." In ultrabewerkte voeding, zoals snacks of kant-en-klare maaltijden, "zit veel meer zout in dan we eigenlijk nodig hebben. En dat heeft ook al bij kinderen een invloed op de bloeddruk."
Maar liefst 19 procent van de kinderen en jongeren met obesitas hebben ook een hoge bloeddruk. Dat is 8 keer meer dan wie een gezond gewicht heeft.”
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/11/13/hoge-bloeddruk-kinderen/

02/11/2025

Artikel in De Morgen: ‘Een pilletje slikken is simpeler dan je levensstijl aanpassen’: hoe de Belg wereldtopper medicatie nemen werd"

"Een mens zou zich voor minder afvragen of wij dan zo’n ziekelijk volk zijn? Maar dat is een verkeerde redenering, zegt professor gezondheidseconomie Dominique Vandijck (UGent). “Met onze gezondheidszorg is niets mis, wel integendeel. Het probleem is veeleer dat wij niet alleen ziektes behandelen, maar vaak vooral ook levensstijl.”
Het zit in onze cultuur, benadrukt hij. An apple a day keeps the doctor away, u weet dat natuurlijk wel, dat doen we allemaal, maar ernaar leven is iets anders. Dus eerder dan dat we een toertje gaan wandelen of trachten wat te rusten wanneer we hoofdpijn hebben, zullen we een pijnstiller innemen.
Eerder dan dat we ons voedingspatroon en lichaamsgewicht deftig onder de loep nemen, slikken we een maagzuurremmer. Onze ouders deden het, wij doen het. “Het zit in ons gedrag, we zijn als het ware geconditioneerd”, zegt Vandijck.
En dat heeft zo zijn gevolgen. De Belg krijgt zijn eerste chronische aandoening tegenwoordig gemiddeld rond zijn 45ste. Een generatie geleden was dat nog rond ons 55ste. Wie nu halfweg de 70 is, lijdt gemiddeld aan twee of drie chronische aandoeningen. Allemaal het gevolg van decennialang ongezonde keuzes maken. Vandijck somt ze op, maar u kent ze ongetwijfeld ook al vanbuiten. Te weinig slaap, te veel stress, te ongezond eten, te weinig bewegen, te veel roken.
De stijging in het gebruik van pijnstillers staat daar niet los van. Sciensano wijt die aan het toenemen van pijnklachten, zeker lagerugpijn en hoofdpijn komen vaker voor. Een tweede verklaring is dat het gebruik van paracetamol voorgeschreven door artsen bij mensen met chronische pijnen sinds 2012 wordt terugbetaald. Waardoor het toegankelijker wordt voor veel mensen.
Bij die artsen ligt sowieso de tweede grote verklaring voor onze overconsumptie van geneesmiddelen, zegt Vandijck. “Onze opleiding geneeskunde is erg gemedicaliseerd. Het is logisch dat de neiging tot voorschrijven bij de artsen daardoor ook hoog is, natuurlijk sterk getriggerd door een steeds mondigere en veeleisendere patiënt.”
Roy Van den Brande (36), een leraar uit Stabroek, ondervond dat aan den lijve. “Nadat ik in 2019 psychisch ingestort was en even op een psychiatrische afdeling lag, ben ik antidepressiva beginnen te nemen, in combinatie met therapie”, vertelt hij.
“Ik kampte voor die tijd al langer met depressieve gedachten. Ik nam het middel sertraline twee jaar trouw, maar wilde daarna graag afbouwen. Ik voelde me er te afhankelijk van en vond ook dat het mijn emoties te veel afvlakte. Maar toen ik zelf ineens stopte met de pillen, liep dat mis. Alles kwam weer veel te hard binnen. Met mijn huisarts is de behandeling toen herstart.”
Uiteindelijk nam hij de medicatie tot en met vorig jaar. “Ik heb eerst nog twee vergeefse pogingen ondernomen om van de antidepressiva af te raken, toen wel in overleg met mijn huisarts. Nu ben ik al bijna een jaar gestopt zonder dezelfde weerslag die ik had toen ik de andere keren probeerde te stoppen.”
Neem je toch antidepressiva vanwege depressie, dan is de richtlijn: je neemt ze nog zes maanden nadat je je beter voelt. “Maximaal twee jaar, in het geval van hoogrisicopatiënten. Maar in de praktijk zien we een ander beeld. Zo’n 13 procent van de Belgen neemt antidepressiva. Daarvan neemt 40 procent die langer dan drie jaar.”
Van Leeuwen, die zich als onderzoeker in de thematiek specialiseerde, is dan ook hoegenaamd niet verwonderd dat een oproep op onze website naar langdurig gebruik van antidepressiva een stroom aan getuigenissen opleverde van mensen die soms al 35 jaar en langer niet zonder hun medicatie kunnen. “Heel vaak is de redenering, zowel van arts als patiënt: het gaat nu goed, waarom zou je stoppen?”
Dat is een belangrijke les die we moeten trekken over het gebruik van veel geneesmiddelen, zegt Van Leeuwen. Ze heten dan wel geneesmiddelen, ze genezen je niet per se. Zeker niet de overmatig gebruikte maagzuurremmers, slaapmiddelen en antidepressiva. “Ze pakken alleen de symptomen aan. Niet het onderliggende probleem.”
Natuurlijk heeft die medicatie haar plaats, benadrukt de arts. Maar niet in de mate waarin de Belg ze neemt. “We starten heel veel medicatie op en we stoppen ze veel te weinig. Deprescriben, ont-voorschrijven of stoppen van medicijnen is een aan belang winnende onderzoekstak in de wetenschap. Maar dat is bij de bevolking nog maar weinig doorgedrongen.”
Wat zijn de risico’s?
“Met ieder pilletje dat we nemen, pompen we chemische stoffen in ons lijf.” Duidelijker kan gezondheidseconoom Vandijck niet zijn. “Elk geneesmiddel heeft bijwerkingen. Neem het niet als het niet nodig is”, valt Evelyn Macken, expert geneesmiddelen bij de Onafhankelijk Ziekenfondsen, hem bij. Nog een deskundige nodig om u te overtuigen? Welaan, farmacoloog Van Leeuwen zet er graag nog even de nadruk op: “Medicatie is níét onschuldig.”
Er zijn de bijwerkingen, waar we gevoeliger aan worden met de ouderdom. En extra gevaarlijk: hoe ouder we worden, hoe meer verschillende geneesmiddelen we langdurig innemen. En die geneesmiddelen kunnen ook al eens met elkaar gaan interageren. Het is niet uitzonderlijk dat het ene geneesmiddel de werking van het andere ondermijnt.
En dan hebben we het nog niet gehad over andere zeer vervelende neveneffecten van langdurig of niet-adequaat gebruik van geneesmiddelen. Zoals: verslaving. Bij slaapmedicatie treedt die afhankelijkheid al na een tot twee weken gebruik op. Bij antidepressiva treedt eveneens al snel het gevoel op dat je niet meer zonder kunt, ook al zou je willen.
Dat het niet de bedoeling is om antidepressiva langdurig te nemen, weten we nu. Maar is het ook gevaarlijk? Niemand die het echt weet. “Naar de langetermijneffecten van antidepressiva is amper degelijk onderzoek gebeurd”, zegt Van Leeuwen. “Waarom? Farmaceutische bedrijven zijn daarin niet geïnteresseerd. En het onafhankelijke wetenschappelijke onderzoek begint zich er nu pas op te richten.”
Dat is anders bij antibiotica. Daarbij weten we heel goed wat de gevaren zijn. “Europa beschouwt resistentie voor antibiotica als een van de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid”, zegt Macken van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. Met reden.
In België sterven jaarlijks meer dan zeshonderd patiënten omdat ze infecties hebben met bacteriën die minder of niet meer gevoelig zijn voor antibiotica: antimicrobiële resistentie heet dat dan met een duur woord. In heel Europa zijn jaarlijks liefst 35.000 sterfgevallen daaraan te wijten.
We slikken ongelooflijk veel pillen, zoveel zelfs dat weinig andere wereldbewoners ons dat nadoen. Het spreekt voor zich: voor een keer geen prestatie om trots op te zijn.
Deze week kwam de nieuwe gezondheidsenquête van Sciensano, het federale wetenschappelijke instituut voor volks- en diergezondheid, uit. Uit de antwoorden van 7.001 landgenoten in de periode 2023-2024 bleek dat 51,2 procent van hen de afgelopen 24 uur een klassiek geneesmiddel genomen had. Los daarvan nam een kleine 15 procent (ook) een ander gezondheidsproduct, zoals een voedingssupplement, kruidenpreparaat of homeopathisch geneesmiddel.
Iedere dag neemt ruim de helft van de bevolking een of meerdere pilletjes. U zult nu ongetwijfeld verstaan: dat is dus heel veel. De frequentst genomen klassieke medicijnen: geneesmiddelen voor hart- en bloedvaten, geneesmiddelen die zich richten op het zenuwstelsel en geneesmiddelen die te maken hebben met het spijsverteringsstelsel en het metabolisme.
OESO-cijfers (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, telt 38 lidstaten verspreid over de hele wereld). Gemiddeld gebruiken daar 28 op de 1.000 65-plussers chronisch zo’n slaap- en kalmeringsmiddelen. In België zijn dat er 103 op 1000.
Antidepressiva? De Belg is nog geen IJslander, de absolute slokop op het gebied van antidepressiva, maar we zijn wel ontegensprekelijke wereldtop.
Antibiotica? Idem. Nu doen we het daar in vergelijking iets ‘beter’: we zijn twaalfde op de Europese ranglijst van veelgebruikers. Maar we blijven daarmee wel boven het Europese gemiddelde. En bovenal: we slikken dubbel zoveel antibiotica als onze buren uit Nederland.
Ons veelvuldige gebruik van pijnstillers:
Iedere dag neemt 2,5 procent van Belgen een zware pijnstiller op basis van opioïde, zoals morfine of tramadol. Dat aandeel is, ondanks inspanningen van de overheid om het gebruik af te remmen, niet gedaald ten opzichte van de vorige bevraging in 2018.
Het gebruik van andere pijnstillers en koortswerende geneesmiddelen daarentegen, grotendeels zonder voorschrift verkrijgbaar, is in tien jaar tijd meer dan verdubbeld. In 2013 nam 3,1 procent daags voor hun bevraging een pijnstiller. In 2018 was dat 4,5 procent, en in 2023-2024 maar liefst 7 procent. In 80 procent van de gevallen ging het om paracetamol.
We weten dat het ondoelmatige gebruik van zorgmiddelen – waaronder niet alleen geneesmiddelen vallen, maar ook bijvoorbeeld medische onderzoeken – zo’n 20 à 30 procent van het totale budget van onze gezondheidszorg opslokt. Middelen die we onder meer beter in preventie zouden kunnen investeren.”
Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) kondigde deze zomer al aan dat de terugbetaling voor geneesmiddelen als maagzuurremmers en cholesterolverlagende middelen zal dalen, waardoor ze dus duurder worden voor de patiënt. Kwestie van het langdurig en onnoodzakelijke gebruik te ontmoedigen.
“Sensibilisatie is goed”, zegt Van Leeuwen. “Want er zijn weinig redenen dat maagzuurremmers langdurig genomen zouden moeten worden. Veel kan opgevangen worden door een verandering van voeding of levensstijl.
Maar ook de arts moet daar geconfronteerd worden met zijn verantwoordelijkheid.
“We zouden ook veel regelmatiger moeten samenzitten met een patiënt om te kijken: wat neem jij nu eigenlijk allemaal? En is dat nog nodig? Misschien kunnen we dat afbouwen.”
“We moeten af van medicatie als gemakkelijkheidsoplossing. Wie overgewicht heeft, moeten we eerst proberen te laten afvallen voordat we cholesterolverlagers of maagzuurremmers voorschrijven.”
Medicatie duurder maken, is één ding. De andere opties méér terugbetalen, een ander. “Een patiënt die zijn gedrag drastisch moet aanpassen, heeft daar vaak begeleiding voor nodig. Zonder lukt het vaak niet. Maar dan moet je ook wel zien dat een kinesist, een diëtist, een psycholoog, een bewegingscoach enzovoort, toegankelijk zijn voor iedereen en dus beter terugbetaald worden.”
Nóg beter zou natuurlijk zijn dat we onze levensstijl zouden aanpassen voordat het te laat is, zegt de gezondheidseconoom. En daar zit voor hem dan ook de allergrootste winst.
“Laten we onze kinderen van jongs af aan gezond gedrag proberen bij te brengen. Dat hoeft absoluut niet in extremen te vervallen, maar leer hen gewoon om regelmatig te bewegen en evenwichtig te eten.
“Beperk hun schermtijd, zodat ze niet te jong al te veel blootgesteld worden aan sociale media en hun zelfbeeld en mentale weerbaarheid geen knauw krijgen. Investeer weer meer in sociale weefsels, zodat mensen hun hart ook bij elkaar kunnen luchten.
“Preventieve geneeskunde moet een evenwaardig alternatief worden voor de quick fix die we nu zoeken in pillen. Dat vraagt een grote investering, maar dat geld is er. Het moet gewoon anders ingezet worden.”