Stadsarchief Tielt

28/11/2025

Belastingen staan de laatste weken weer volop in de kranten. En fiscaliteit heeft een lange en complexe geschiedenis.

Zo moest vroeger wie een hond bezat, daarvoor in de buidel tasten. Al vanaf het begin van de negentiende eeuw hief de provincie (en veel gemeentes via opcentiemen) een belasting op drie types honden: hazewindhonden; jacht-, brak- en voshonden en "al de andere soort honden."

Bij de triage van het oud Meulebeeks archief op de zolder van het gemeentehuis, dook recent dit kohier op uit 1834. Toen werden 260 honden geteld op het Meulebeekse grondgebied. Goed voor meer dan 555 frank aan inkomsten, een aanzienlijk bedrag in die tijd.

Met de belasting probeerde men in de eerste instantie de hondeneigenaren voor hun verantwoordelijkheid te stellen bij de beteugeling van hondsdolheid. Later zou het ook een zaak van openbare netheid worden. De laatste sporen van een belasting op hondenbezit in onze archieven dateren overigens van eind de jaren 1980, maar toen had die belasting ook heel wat aanpassingen gekregen.

21/11/2025

Gisterenavond werden in een volle kerk van Schuiferskapelle de onderzoeksresultaten en vondsten voorgesteld van archeologische opgravingen langs de Dosseweg in 2023. Archeologiebedrijf BAAC vond heel wat sporen van bewoning uit de vroege IJzertijd, Romeinse en Karolingische tijd. De woningstructuren werden minitieus opgemeten en vele kleinere vondsten in vroegere waterputten en -poelen zullen bewaard worden voor verder onderzoek en vergelijking.

Wie het volledige archeologisch onderzoeksrapport wil nalezen, kan dit via het portaal van het Agentschap Onroerend Erfgoed via https://loket.onroerenderfgoed.be/archeologie/rapporten/eindverslagen/3475

21/11/2025

Samen met archivaris Hannes Vanhauwaert doken we in de kranten van Stadsarchief Tielt 🕵️ Van volksfeesten, openbare verkopen en annonces tot politieke propaganda, het papieren erfgoed biedt een unieke blik op het leven in en rond Tielt in de 19de en vroege 20ste eeuw.

🎥 Hannes deelt graag zijn kennis van het materiaal en wijst ons met aanstekelijk enthousiasme op enkele opmerkelijke stukken.

👉 Kan je niet wachten om op verkenning te gaan? Neus zelf rond in de eerste edities van De Nieuwe Gazette van Tielt via
https://hetarchief.be/uit-het-archief/erfgoedverhalen/de-kranten-van-stadsarchief-tielt

14/11/2025

Morgen wordt traditiegetrouw de Dag van de Dynastie gevierd, een traditie met een lange geschiedenis.

Eind augustus 1830 vierde het Gemeentebestuur Meulebeke nog de verjaardag van Zijne Majesteit Willem, koning der Nederlanden. De manslieden mochten op zondagnamiddag 29 augustus 1830 volgens een bewaard programma in het Gemeentearchief "lekkermansklemmen en zeerstloopen" (zo lezen wij het althans) en de vrouwlieden ringbollen in publieke spelen, met als inzet kleedingsstukken. Voor de gelegenheid werd de retraiteklok niet geluid en mochten de vreedzame burgers van Meulebeke de ganse nacht herbergen en tapperijen aandoen.

Hoe het feestje voor koning Willem in Meulebeke precies verliep, is nog moeilijk te achterhalen. Wat wel zeker is, is dat zijn rijk diezelfde week stilaan ten einde kwam. In de Brusselse Muntschouwburg werd op woensdagavond De Stomme van Portici opgevoerd, wat aanleiding gaf tot een revolte en uiteindelijk een nieuwe koning.

07/11/2025

Wil je vandaag je woning renoveren of een nieuw huis plaatsen, dan heb je een omgevingsvergunning nodig. Dat soort bouwaanvragen bewaart het Stadsarchief al sinds 1809 in het Modern Archief Tielt voor het grondgebied Tielt (zonder deelgemeenten).

Vrijwilliger Rik lijstte de voorbije jaren deze verzoeken allemaal op in Probat. We telden maar liefst 4.030 bouwaanvragen voor de periode 1809 tot 1950. Soms gaat het maar over een briefje over de lijnstelling van de gevel ten aanzien van de rooilijn van de straat, in minder dan de helft van de bouwaanvragen is er ook een plannetje of een geveltekening bewaard, al dan niet geschetst door een bouwmeester of architect.

📍In de negentiende-eeuwse stukken bleek het daarom vaak een onmogelijke uitdaging om exact elke aanvraag te lokaliseren. Bij de inventarisatie is daarom gekozen om enkel over te nemen wat er op de bouwaanvraag zelf staat, en eventueel aan te vullen met een (vermoedelijke) hedendaagse straatnaam (tussen haakjes). Zo probeerden we ook de terugvindbaarheid te vergroten.

🧐De lijst kan je hier in onze inventarisdatabank Probat terugvinden: http://bit.ly/3WFtqpX
Eerder werden ook al de bewaarde bouwaanvragen ouder dan 1950 voor Schuiferskapelle (16), Aarsele (40) en Kanegem (63) geïnventariseerd in Probat. Ook deze kan je via Probat terugvinden.

Beschrijvingen van ons bouwkundig erfgoed kan je online vinden via de inventaris van het bouwkundig erfgoed, zie https://bit.ly/3LkIeIh

💪Ondertussen zette Rik zijn tanden in de bouwaanvragen van Meulebeke. Wordt vervolgd dus!

📸Bouwaanvraag 1845/1: Bouwen van een woning door François Hillaert in de Hoogstraat

31/10/2025

Op 10 september 1946 liet urbanist Paul Lebon een uitgebreide fotoreportage maken van de Tieltse stedelijke begraafplaats op de Keidam. De 46 bewaarde kleine zwartwitbeelden geven een inkijk op het toen nog veel kleinere kerkhof. Wist je trouwens dat het gezin van grafmaker Karel Thys toen nog een huisje had op het kerkhof? Daarachter lag nog een open vergezicht tot op de Hondstraat.

24/10/2025

Afgelopen week stond bij het Tieltse Stadsarchief in het teken van een grote herfstopruiming. Zowel dinsdag in Tielt als donderdag in Meulebeke werd telkens een volledige vrachtwagen gevuld met archiefdozen, waarvan de bewaartermijn verstreken was. Denk maar aan boekhoudkundige bewijsstukken, documentatie en andere reeksen zonder historische waarde. De selectie gebeurde na rijp beraad en volgens de geldende regelgeving inzake archiefbeheer.

In totaal konden we zo 3.125 archiefdozen of zo'n 50 m³ papier terug laten recycleren. Hierdoor komt er weer wat plaats vrij om beetje bij beetje alles te centraliseren in de depots in Tielt. Bedankt aan de vele helpende handen van de technische diensten van Stad Tielt en het Intergemeentelijke Archiefteam van Dienstverlenende Vereniging Midwest!

16/10/2025

10/10/2025

In het Ieperse In Flanders Fields Museum loopt momenteel de tentoonstelling "Ontheemd" over de Belgische vluchtelingen en ontheemden tijdens de Eerste Wereldoorlog. Veertig persoonlijke verhalen maken met museumobjecten en archiefdocumenten tastbaar hoe ontwrichtend oorlog altijd is.

Ook in het Tieltse Stadsarchief zijn heel wat documenten terug te vinden over de vluchtelingenproblematiek van de Groote Oorlog. Er werden toen heel wat pogingen gedaan om vluchtelingen en zogenaamde uitgedrevenen (begrijp: verplicht geëvacueerden) op te lijsten. Hele gezinnen meldden zich hiervoor aan in de toenmalige Pijpeschool (gesticht door de familie Pype) in de Ontvangerstraat. De vele lijsten en bijhorende chaotische briefwisseling illustreren dat dit jarenlang geen makkelijke opgave was. Bijvoorbeeld, tussen augustus 1917 en november 1917 alleen al noteerde het Tieltse Vluchtelingenkomiteit 1.310 namen. Het merendeel was afkomstig van midden West-Vlaanderen, dat tijdens de Derde Slag om Ieper door de Duitsers massaal ontruimd werd.

Andere documenten tonen aan hoe de stad de hulpverlening moest voorschieten. Het zou tot december 1921 duren vooraleer de complexe boekhouding van de steunverlening voor ontheemden en vluchtelingen vereffend en afgesloten kon worden.

Interesse in deze documenten? Bekijk zeker eens onze beschrijvingen met zoekterm vluchtelingen in onze inventarisdatabank Probat via https://probat.west-vlaanderen.be/

08/10/2025

🚶‍♀️ Toeristisch ommetje: Tielt als Duits hoofdkwartier in WOI – 12 oktober

Van oktober 1914 tot oktober 1918 was Tielt het militair hoofdkwartier van de Duitsers aan het Belgische front. Tijdens deze boeiende wandeling ontdek je hoe de oorlogsmachine hier werd aangestuurd en hoe de inwoners leefden onder de bezetting.

📍 Start: 10.00 uur op de Markt in Tielt
🕓 Duur: 2 uur – Afstand: 3 km
🎟 Gratis

👉 Schrijf je hier in: visittielt.be/tielt-duits-hoofdkwartier-in-woi-12-oktober

03/10/2025

In 2015 en in 2016 moest het Cultuurcentrum Gildhof twee keer plots de deuren sluiten, nadat er asbest in het gebouw werd gevonden. Omwille van de dringende aanpassingswerken werden bijna even plots meer dan duizend archiefdozen uit de kelders van het Gildhof overgebracht naar het Stadsarchief.

De afgelopen jaren hebben heel wat jobstudenten en stagiairs, samen met de archivaris, het geheugen van ons Cultuurcentrum opgeschoond, herverpakt en geïnventariseerd in archiefdatabank Probat. De laatste dozen van de bulkoverdrachten uit 2015 en 2016 zijn afgelopen maanden door jobstudenten Pauline en Milan verwerkt.

De inventarissen van de archiefblokken van de Stedelijke Cultuurraad, de opeenvolgende animatoren of directeurs, de administratie en het vele promotiemateriaal zijn terugvindbaar onder de blokken met afkorting CCG op:
https://probat.west-vlaanderen.be/archief/reeks/2096/archief-over-het-cultuurbeleid-en-het-beheer-van-de-cultuurinfrastructuur

Afbeeldingen: Een greep uit de affiches van cultuurseizoen 1984-1985 uit
BE SAT/HAT/11/CCG/Promo/2020/P.B./19

26/09/2025

Het was de voorbije maanden heel stil op deze pagina, maar er werd hard achter de schermen gewerkt!

In de archiefkelder van het Stadsarchief langs het Alexianenplein, werden deze zomer nieuwe mobiele rekken geleverd, geïnstalleerd en in gebruik genomen. Daarmee werd de opslagcapaciteit van het Stadsarchief, site Markt, wat opgedreven van ruimte voor zo’n 15.886 naar voor zo'n 18.525 standaardarchiefdozen.

De eerste plaatsingslijsten voor het Meulebeekse archief kregen vorm, terwijl ook het telraam van onder het stof werd gehaald. Het totale papieren archief, dat het Stadsarchief sinds de fusie met Meulebeke in elf verschillende ruimtes op vijf locaties beheert, omvat vandaag minstens 25.579 archiefdozen. Een kleine helft daarvan bevindt momenteel zich al in de twee centrale depots naast het Tieltse stadhuis.

Letterlijk nog heel wat werk op de plank om verder te selecteren, te vernietigen, te centraliseren en te inventariseren!