05/12/2025
PERIODO DI INFEKSHON RESPIRATORIO A KUMINSÁ
BAKUNASHON KONTRA GRIP (INFLUENZA) I COVID-19 TA DISPONIBEL
WILLEMSTAD – Ministerio di Salubridat, Medio Ambiente i Naturalesa (GMN) ta anunsiá ku e periodo di aña kaminda nos ta mira mas infekshonnan respiratorio (por ehèmpel grip i COVID-19), a kuminsá. Grip ta un fenómeno ku ta bin bek anualmente, mayoria biaha na na final i kuminsamentu di aña.
Ministerio di GMN, den estrecho kolaborashon ku dòkternan di kas, laboratorio i CMC, ta monitoriá e situashon pa wak e kantidat di infekshonnan respiratoroiro den nos komunidat.
Bakunashon kontra grip, e gripprik, ya ta disponibel via e ruta usual, kual ta dòkternan di kas i botikanan lokal.
Bakunashon kontra COVID-19 (variante LP.8.1) ta disponibel entrante 3 di Desèmber 2025, na Servisio di Salú Públiko di Kòrsou, “Geneeskunde & Gezondheidszaken” (G&GZ) na departamento di “Infectieziektebestrijding” (IZB) ku ta situá na Piscaderweg 49, Zakito.
Ámbos bakuna ta disponibel pa personanan ku ta pertenesé na e grupo di riesgo i ku ta deseá pa risibí e bakuna.
Skema pa bakuná pa COVID-19 na G&GZ
Dianan: djaluna t/k djaweps
Orario: 08:00 pa 11:00 i di 13:30 pa 16:00
Personanan ku no por akudí na G&GZ pa risibí e bakuna di COVID-19 (personanan na k**a), por tuma kontakto ku G&GZ na number di telefòn 514-2860 (tambe via WhatsApp), pa por traha un sita pa risibí e bakuna na kas òf na kasnan di kuido.
Grupo di riesgo pa risibí bakuna di COVID-19:
- Personanan di 60 aña òf mas;
- Personanan entre 18–59 aña, ku dor di nan dòkter di kas òf spesialista ta wòrdu konsehá pa
tuma e bakuna kontra griep (Influenza);
- Personanan entre 18–59 aña ku obesidad (BMI 40 òf mas haltu);
- Personanan ku ta mentalmente inkapasitá;
- Personanan ku riesgo médiko haltu, por ehèmpel ku un sistema immunológiko debilitá;
- Trahadónan den kuido ku tin kontakto direkto ku pashènt;
- Personanan den kas di kuido.
Kiko por ta síntomanan di grip òf COVID-19?
- Kentura (mas ku 38°C)
- Tosamentu
- Doló di garganta
- Nanishi ta kore/nistermentu
- Doló di kurpa
- Doló di kabes
- Kalafriu
- Kurpa sin grasia
- Habrimentu di barika i sakamentu
- Rosea kòrtiku
Kon mi por evitá di pega ku un vírus ku ta okashoná infekshon respiratorio?
E vírùs ta pasa via airu. Esaki ke men ku e vírùs ta sali for di e kurpa di un persona malu ora e papia, pero prinsipalmente ora e ta nister òf tosa. E vírùs ta drenta kurpa di un otro persona via di wowo, nanishi i boka. Esaki por sosodé, por ehèmpel, ora no ta sigui reglanan di higiena di tosa i nister i/òf reglanan di laba man.
Kiko mi por hasi pa mi no pega otro hende òf pa mi mes no pega?
- Tapa nanishi i boka ora ta tosa i/òf nister. Preferibel usa klinèks i benta esaki afó mesora despues di un solo uso.
- Laba man regularmente ku awa i habon, spesialmente despues di tosa i nister.
- Evitá di mishi ku wowo, nanishi i boka, komo ku ta di e vianan aki e vírùs ta drenta kurpa di un persona.
- Mantené un ambiente limpi i higiéniko. Limpiá i desinfektá mannan di porta, kranchi di awa, kònòpi di flùsh tualèt, yabinan, kosnan di hunga, telefòn, suich di sende i paga lus, aanrecht i otro artíkulonan ku ta wòrdu usa dor di diferente persona.
- Tene distansia. Purba di limitá kontakto ku persona ku ta nister òf tosa; limitá dunamentu di sunchi i brasa i dunamentu di man.
- Preferibel no kompartí glas/beker, kuchu ku fòrki, tayo ku otronan.
Mayoria bes e síntomanan ta kita denter di 5-14 dia. No tin remedi kontra vírùs ku ta okashoná infekshon respiratorio; ta bo kurpa mes tin ku kombatí e vírùs.
Personanan mayor di edat (60-plus), mucha chikitu i personanan ku tin imunidat abou dor di malesa òf sierto tratamentu médiko tin mas riesgo pa haña sierto komplikashon ku ta rekerí atenshon médiko avansá.
Si bo tin e síntomanan di grip i bo ta rekerí yudansa médiko:
Keda na kas, NO bai ofisina di dòkter di kas ni Poli/EHBO òf HAP (Huisartsenpost).
Yama bo dòkter di kas (òf HAP) na telefòn, menshoná bo síntomanan i splika dikon bo ta rekerí yudansa médiko.
Kuida bo mes i esnan rondó di bo.