16/11/2025
Şimdi bu paylaşımı neden yapıyorum - kanda „kolestrol“ dışında birçok parametre olduğu ve maalesef çoğumuzun bundan haberi olmadığı için…
Baştan alalım 🤓
“Kolesterol” kötü değil; önemli olan hangi lipoproteinle taşındığıdır. HDL ile taşındığında koruyucudur, LDL ile taşındığında ise damar sağlığı açısından risk oluşturabilir. Kolesterol yaşam için gereklidir: karaciğer özellikle geceleri üretir, bağırsak sürekli geri emer ve kolesterol pregnenolonun öncüsüdür. Pregnenolon ise progesteron, DHEA, östrojenler, testosteron, kortizon ve aldosteron gibi tüm steroid hormonların temel başlangıç maddesidir.
Yani damarlar için sorun yaratan şey kolesterolün kendisi değil, taşındığı partikülün türüdür.
Kan yağları doğru sonuç verebilmesi için sabah erken saatlerde ve en az 12 saatlik açlık sonrası ölçülür, su serbest, kahve, besin takviyesi ve hormon (transdermal dahil) kullanılmaz.
Biraz detaya girecek olursak:
LDL, hem kadınlarda hem erkeklerde orta yaşlardan itibaren, sağlıklı yaşasalar bile yalnızca yaşlanma nedeniyle yükselmeye başlar. Menopoz sonrası kadınlarda LDL hiçbir yaşam tarzı değişikliği olmadan yaklaşık %30 artar. Vejetaryenlerde, alkol kullanmayanlarda ve spor yapanlarda bile bu yükseliş görülebilir.
Bunun iki temel nedeni vardır:
1) Menopozla birlikte yumurtalıklarda kolesterol artık yeterince östrojen ve progesterona dönüştürülemez, bu yüzden kanda birikmeye başlar.
2) Östrojen kaybı, karaciğer üzerindeki LDL reseptörlerini azaltır ve LDL’nin temizlenmesi zorlaşır. Yaşla birlikte kolesterolü “tüketen” mekanizmalar genel olarak azalır.
LDL artık tek bir “kötü” kolesterol olarak değerlendirilmez; çünkü hafif ve zararsız LDL artışları olduğu gibi gerçekten tehlikeli LDL türleri de vardır. Belirleyici olan partikülün büyüklüğüdür. LDL, LDL-1’den LDL-7’ye sınıflandırılır.
LDL-1 ve LDL-2 büyük partiküllerdir ve damar riski düşüktür. Kolesterol ağırlıklı olarak bu tiplerde taşınıyorsa tehlike azdır.
LDL-3’ten LDL-7’ye kadar olanlar ise small dense LDL olarak adlandırılır; daha küçüktürler ve ateroskleroz, pıhtı oluşumu, kalp krizi ve inme riskini belirgin şekilde artırırlar. 👇🏼
