01/02/2022
#အဆုတ္ကင္ဆာလကၡဏာႏွင့္ေရာဂါအဆင့္မ်ား
အဆုတ္ကင္ဆာသည္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း (သို့) ေမာျခင္း လကၡဏာႏွင့္ စတင္ေလ့ရွိသည္။ ထို့ေနာက္ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းကို ခံစားရသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ပိုမိုေသာ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား ေပၚေပါက္လာပါသည္။ တစ္ႏွစ္လၽွင္ အဆုတ္ကင္ဆာႏွင့္ လူေပါင္း ၁.၃ သန္းခန႔္ ေသဆုံးလ်က္ရွိကာ ၎သည္ ကင္ဆာႏွင့္ ေသဆုံးျခင္း၏ အျဖစ္အမ်ားဆုံး အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုျဖစ္လာသည္။
#အဆုတ္ကင္ဆာ အဓိက အမ်ိဳးအစားႏွစ္ခုမွာ non-small cell နဲ႔ small-cell carcinoma ျဖစ္ပါတယ္။ အျခားေသာ အမ်ိဳးအစားမ်ားလည္းရွိၿပီး ၎တို့တစ္ခုခ်င္စီမွာ ကိုယ္ပိုင္ပုံစံထူးျခားခ်က္မ်ား ရွိပါတယ္။
အစပ်ိဳး သတိေပးအဆင့္မွစ၍ အဆင့္ေလး အဆုတ္ေလႁပြန္ႏွင့္ေလအိတ္ကင္ဆာ (bronchioalveolar carcinoma) အဆင့္အထိတြင္ ေအာက္ပါ အေၾကာင္းရင္း၊ ေရာဂါလကၡဏာ၊ အမ်ိဳးအစားႏွင့္ ေရာဂါအဆင့္မ်ားရွိပါတယ္။
#အေၾကာင္းရင္းႏွင့္ျဖစ္ပြားနိုင္ေခ်ျမင့္မားေစေသာအႏၲရာယ္အခ်က္မ်ား
အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္ဖို့ အလြယ္ကူဆုံးနည္းလမ္းကေတာ့ ေဆးရြက္ႀကီးေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဆင့္ခံ ေဆးလိပ္ေငြ႕ ရွုရွိုက္မိျခင္းသည္ပင္လၽွင္ ျဖစ္ပြားနိုင္ေခ် အႏၲရာယ္ျမင့္မားေစပါတယ္။ မ်ိဳးရိုးလိုက္ျခင္းႏွင့္အတူ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားသည္ အဆုတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားနိုင္ေခ်ကို ျမင့္မားေစေသာ အခ်က္မ်ားတြင္ ပါဝင္ေနပါတယ္။
ေလထုညစ္ညမ္းမွု ျမင့္မားျခင္း
ေသာက္သုံးေရတြင္ အာဆင္းနစ္ ပါရွိျခင္း
ေရဒြန္ဓါတ္ေငြ႕
ေက်ာက္ဂြမ္းမွုန႔္
ယူေရနီယမ္၊ မီးေသြးထြက္ကုန္၊ ဓါတ္ဆီ၊ ဒီဇယ္ဓါတ္ေငြ႕ကဲ့သို့ေသာ ကင္ဆာျဖစ္ေစနိုင္ေသာ အရာမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ျခင္း
#ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ေဆးလိပ္ေသာက္သူမ်ားတြင္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းကို သာမန္ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းဟုသာ အထင္လြဲမွားတတ္မိၾကသည္။ အကယ္၍ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းသည္ မသက္သာလၽွင္ (သို့) ေခ်ာင္းဆိုးေသြးပါလၽွင္ ျပင္းထန္ေသာ လကၡဏာတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ အသက္ရွုမဝျခင္း၊ ေမာျခင္း၊ အသက္ရွုသံ တရႊီရႊီ ၾကားေနရျခင္း၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းတို့သည္ လ်စ္လ်ဴရွုခံရတတ္ေသာ အဆုတ္ကင္ဆာ၏ လကၡဏာရပ္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
အျခားေသာ လကၡဏာမ်ားမွာ အစာစားခ်င္စိတ္ မရွိျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ဆင္းျခင္း၊ အားနည္းျခင္း၊ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ အစာမ်ိဳခ်ရခက္ျခင္း၊ အသံအက္ကြဲျခင္း၊ အဆစ္နာျခင္း၊ မ်က္ႏွာေလျဖတ္ျခင္း၊ မ်က္ခြံတြဲက်ျခင္း၊ အရိုးနာျခင္းတို့ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ့လကၡဏာမ်ားသည္ သိပ္မျပင္းထန္ေသာ အေျခအေနနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနသည္။ မည္သို့ပင္ဆိုေစကာမူ သင္သည္ လကၡဏာတစ္စုံတစ္ရာကို ခံစားေနရၿပီဆိုလၽွင္ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသတိုင္ပင္ဖို့ အေရးႀကီးပါတယ္။
Non-small cell carcinoma အဆုတ္ကင္ဆာ
ဤအမ်ိဳးအစားသည္ အျဖစ္အမ်ားဆုံး အဆုတ္ကင္ဆာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။ ၎ကို သုံးမ်ိဳးထပ္မံ ခြဲျခားထားပါတယ္။
Squamous
ဤအမ်ိဳးအစားသည္ ပင္မ အဆုတ္ေလႁပြန္အနီးတြင္ စတင္ျဖစ္ပြားေလ့ရွိသည္။ ဆဲလ္ေသျခင္းသည္ ကင္ဆာက်ိတ္၏အလယ္တြင္ ျဖစ္ပြားပါသည္။
Adenocarcinoma
ဤအမ်ိဳးအစားသည္ ေဆးလိပ္မေသာက္သူမ်ားတြင္ အျဖစ္အမ်ားဆုံး အဆုတ္ကင္ဆာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။ ၎သည္ အစြန္အဖ်ား အဆုတ္တစ္ရွုးမ်ားကို ထိခိုက္ေစသည္။ အမ်ိဳးအစားခြဲတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည့္ အဆုတ္ေလႁပြန္ႏွင့္ ေလအိတ္မ်ားတြင္ ျဖစ္ေသာ ကင္ဆာ(bronchioalveloar carcinoma)သည္ ေဆးလိပ္လုံးဝမေသာက္ဖူးေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ အျဖစ္အမ်ားဆုံး ကင္ဆာျဖစ္သည္။
Large-cell lung carcinoma
ဤအမ်ိဳးအစားသည္ အဆုတ္၏ မည္သည့္ အစိတ္အပိုင္းတြင္ မဆို လ်င္ျမန္စြာ ႀကီးထြား ျပန႔္ပြားၿပီး ကုသရ ခက္ခဲသည္။
Small–Cell Carcinoma
ဤအမ်ိဳးအစားသည္ ပို၍ ႀကီးေသာ ေလလမ္းေၾကာင္းတြင္ ျဖစ္ပြားၿပီး ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းႏွင့္ အဓိက ဆက္ႏြယ္ေနပါသည္။ အျဖစ္နည္းၿပီး ေရာဂါအလားအလာ ပိုဆိုးရြားသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ၎ကို သိလိုက္ရခ်ိန္တြင္ အျခားကိုယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ပ်ံ႕ႏွံ့ေနၿပီး ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ကင္ဆာပ်ံ႕ႏွံ့မွုအေၾကာင္းကို ေအာက္တြင္ ဆက္လက္ရွင္းျပထားပါတယ္။
#အဆုတ္ကင္ဆာပ်ံ႕ႏွံ့မွု
ကင္ဆာပ်ံ႕ႏွံ့မွု ဆိုသည္မွာ ခႏၶါကိုယ္အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုမွာ စတင္ျဖစ္ပြားၿပီး အျခားေသာ ေနရာမ်ားကို ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား ပြားမ်ားေရာက္ရွိျခင္းကို ဆိုလိုသည္။ အဆုတ္ကင္ဆာသည္ ေသေစနိုင္ၿပီး ကုသရခက္ခဲေသာ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခ်က္မွာ ကင္ဆာျဖစ္သည္ႏွင့္ ေစာစီးစြာ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား ပ်ံ႕ႏွံ့ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
အဆုတ္ကင္ဆာ ပ်ံ႕ႏွံ့ေလ့ရွိေသာ ေနရာမ်ားမွာ အသည္း၊ ဦးေႏွာက္၊ အရိုး ႏွင့္ အက္ဒရီနယ္ဂလင္း တို့ပါဝင္ပါတယ္။ အဆုတ္ကိုယ္တိုင္ သည္လည္း အျခားေနရာမွ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား ျပန႔္ပြားေရာက္ရွိေလ့ရွိေသာ ေနရာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
#အဆုတ္ကင္ဆာေရာဂါအဆင့္မ်ား
အဆုတ္ကင္ဆာကို TNM စေကးကို သုံးၿပီး အဆင့္ခြဲျခားသတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဂဏန္းႀကီးလာျခင္းသည္ ကင္ဆာ အဆင့္ပိုျမင့္လာျခင္းကို ဆိုလိုပါတယ္။
အသုံးမ်ားေသာ အဆင့္သတ္မွတ္သည့္ စေကးတြင္ ေရာမဂဏန္းမ်ားကို အသုံးျပဳထားပါတယ္။
#အဆင့္ 0 – ကင္ဆာသည္ စတင္ျဖစ္ပြားေသာ ဆဲလ္တြင္သာ ရွိသည္။
#အဆင့္ I – ကင္ဆာသည္ ႀကီးထြားလာပါသည္။ သို့ေသာ္ မပ်ံ႕ႏွံ့ေသးပါ။
#အဆင့္ II, III – ကင္ဆာသည္ မူလစတင္ျဖစ္ပြားရာေနရာတြင္ရွိေနေသးေသာ္လည္း စတင္ျပန႔္ပြားၿပီး အနီးအနားရွိ အဂၤါ အစိတ္အပိုင္းမ်ားဆီ ျပန႔္ပြားမွုရွိေနနိုင္သည္။
#အဆင့္ IV – ကင္ဆာသည္ အျပည့္အ၀ ပ်ံ႕ႏွံ့ၿပီး ခႏၶါကိုယ္တစ္ေလၽွာက္ အျခားအစိတ္အပိုင္းမ်ားသို့ ျပန႔္ပြားလ်က္ရွိသည္။
#အျမဲေလ့လာသတိျပဳပါ။
အဆုတ္ကင္ဆာသည္ ေသေစနိုင္ပါသည္။ သို့ေသာ္ ၎ကို ကာကြယ္ဖို့ ကူညီနိုင္ပါသည္။ ျဖစ္ပြားနိုင္ေခ် အႏၲရာယ္ကို ေလ်ာ့ခ်ဖို့ အလြယ္ကူဆုံး နည္းလမ္းကေတာ့ ေဆးလိပ္ျဖတ္ဖို့ပဲျဖစ္သည္။ ေဆးလိပ္ျဖတ္လိုက္သည္ႏွင့္ သင္သည္ ေကာင္းက်ိဳးမ်ား စတင္ခံစားရမည္ျဖစ္သည္။ မိနစ္ပိုင္းအတြင္းမွာပင္ သင့္ခႏၶါကိုယ္က စတင္ေကာင္းမြန္လာမွာျဖစ္သည္။
က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္ေသာ အစားအေသာက္မ်ား စားသုံးျခင္း၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း၊ အျခား က်န္းမာေစေသာ ေရြးခ်ယ္မွုမ်ားႏွင့္ အတူ အဆုတ္ႏွင့္ အျခား ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားနိုင္ေခ်ျမင့္မားေစသည့္ အႏၲရာယ္အေၾကာင္းရင္းမ်ားအေၾကာင္း အျမဲ ေလ့လာမွတ္သား သတိထားေနျခင္းသည္ ကာကြယ္ျခင္း၏ ေသာ့ခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။
Credit to Refrence from Hello Health Group
