04/11/2025
EEN KOFFIEPRAATJE
Wereldwijd wordt er veel koffie gedronken. Het is de meest sociaal aanvaarde psychoactieve drug. Het is de drug die gedrag, gedachten en stemming kan veranderen. Koffie is niet zo verslavend als heroïne en cocaïne, maar het kan voor jou wel een verslaving zijn. Want, als je stopt met koffiedrinken, dan krijg je ontwenningsverschijnselen.
Koffie is een alkaloïde van de methylxantine-familie net zoals thee (theofylline) en cacao (theo-bromide). Ze zijn allemaal niet-selectieve antagonisten van de adenosine A1- en A2a receptoren. Kan je volgen? Ik leg het je uit.
De energiemolecule in en voor onze cellen is ATP (Adenosine trifosfaat). Of je nu sport, wandelt, studeert of alleen maar op de bank filmpjes ligt te kijken, je verbruikt continue ATP. Het afvalproduct van ATP is adenosine. De receptoren waar die adenosine naartoe gaat, zitten in het brein, meer bepaald in de hersenschors, hippocampus, corpus striatum, cerebellum en de bulbus olfactorius. Maar er zitten ook adenosinereceptoren in het hart, de longen en de cellen van het immuunsysteem.
Adenosine bindt zich aan die receptoren in de verschillende hersengebieden. Langzaamaan krijgen de hersenen zo het signaal: “Er wordt veel energie verbruikt. Nu is het genoeg.” Tijd om te stoppen. Je wordt slaperig, je gaat gapen, je kan je niet goed meer concentreren.
De methylxantine van je koffie, thee en chocolade binden ook aan die adenosine-receptoren. Ze zetten verder niks in gang, ze gaan alleen maar de receptoren bezetten. Zo krijgt de afval, adenosine, geen plaats meer. De hersenen gaan je nu het signaal geven dat je weer energie mag gaan verbruiken, je hart gaat weer sneller kloppen en je spieren kunnen weer in actie. Methylxantine is als het ware een soort ‘hacker’ van het brein.
Maar let op. Als de adenosine-receptoren bezet zijn, dan gaan we meer van die receptoren maken. Dus hoe meer koffie, hoe meer receptoren er nodig zijn om dezelfde energieboost te geven.
Als je dan besluit om te gaan stoppen met koffiedrinken heb je plots een overschot aan vrije adenosine-receptoren. Gevolg: slaperigheid, hoofdpijn, trillingen.
Je genetisch materiaal bepaalt hoeveel en hoe je koffie kan afbreken. Het gen CYP1A2 maakt dat koffie in ongeveer 3 tot vijf uur wordt gemetaboliseerd. Dit betekent dat de halfwaardetijd, de tijd nodig om de stof uit je lichaam te verwijderen ongeveer 6 tot 10 uur is. Dit is voor een volwassen persoon. Een baby of kind doet er 65 tot 100 uur over om de methylxantine te laten verdwijnen.
Dit wil zeggen dat als je je laatste kopje koffie om vijf uur in de middag gebruikt, dat is er om drie uur ’s nachts nog steeds cafeïne in je bloed. Dat gaat de adenosine-receptoren verstoren, je dopamine-systeem verstoren en de productie van je slaaphormoon, melatonine, in de war brengen.
Nog even extra. Cafeïnevrije koffie bevat nog steeds 15-30% cafeïne. Dus vijf kopjes is hetzelfde al 1 kop echte koffie. Als je koffie hebt gedronken en je urine ruikt slecht, of je hebt een vieze smaak in je mond of je voelt je zenuwachtig, dan heb een stoornis in je CYP-gen.
Wordt niet afhankelijk van koffie in de ochtend om aan de slag te kunnen gaan. Dan heb je mogelijk te weinig slaap gehad of je bent je energie om een andere reden kwijt.
Ben je in staat om zonder problemen tot 10 uur in de avond koffie te drinken, dan heb je een ultra-metabolisme. Als beloning maak je dan gebruik van alle antioxidanten eigenschappen van de cafeïne.
Geniet in ieder geval van je kopje koffie of thee. En.. donkere chocolade is ook een geweldige energiebom.
