02/10/2024
ህፃናት ተጨማሪ ምግብ መቼ ይጀምሩ?
🗣️ እንደ የዓለም ጤና ድርጅት እና የአሜሪካን የህጻናት ሐኪሞች ማህበር መረጃ መሠረት፤ የህጻናት እድሜ ስድስት ወር ላይ ተጨማሪ ምግብ መጀመር አለበት።
ከስድስት ወር በፊት መጀመር ይቻላል?
🗣️ ከአራት ወር ጀምሮ ሊታሰብ ይችላል፤ ነገር ግን ከስድስት ወር በፊት ተጨማሪ ምግቦች መጀመር ከጥቅሙ ይልቅ ጉዳቱ ያመዝናል።
ስድስት ወር ለምን ተመረጠ?
የእናት ጡት ከስድስት ወር በኋላ የህፃኑን ፍላጎት በመጠንም በአይነትም ማሟላት ስለማይችል።
🔸 ህፃኑ ከእናት ጡት የማይገኙ ተጨማሪ ማእድናት እና ቫይታሚኖችን እንዲያገኝ።
🔸 ጥርስ ለማኘክ ጨጓራ ምግብ ለመፍጨት አንጀታቸው ምግብ ለማዋሃድ እድገቱ ስለሚፈቅድ።
🔸 ልጁ በምግብ ራሱን እንዲችል ይረዳል ከእናት ውጭ ማንኛውንም ቤተሰብ እንዲመግብ እድል ይፈጥራል።
ጤናማ የአመጋገብ ስርዓት ምን አይነት ነው?
🔻 በቀን በ3ቱ ዋና የምግብ ሰዓቶች ማለትም ቁርስ ፣ ምሳ እና እራት እንዲሁም ቢያንስ ሁለት መክሰስ አንድ ጠዋት አንድ ከሰዓት
🔻 ከ 9 ወር እስክ 1 ዓመት ባለው እድሜ ማንኪያ መያዝ ስለሚችሉ ስንመግብ እራሳቸውን እንዲችሉ ማንኪያ መስጠት ይኖርብናል
🔻 ከአንድ ዓመት ጀምረው ከኩባያ በደንብ መጠጣት ስለሚችሉ ጡጦ እንዲተው ያድርጉ ምክንያቱም ለጥርስ መበስበስ ስለሚያጋልጥ
🔻 ከአንድ ዓመት እስከ ዓመት ከሦሥት ወር ባለው ጊዜ የማታ ጡጦ ስለማይጠቅማቸው ያቁሙ። ይህም አላስፈላጊ ውፍረትን እና የጥርስ ጤንነትን ይጠብቃል እንዲሁም የምግብ ፍላጎትንም ያስትካክላል
🔻 ምግብ ስንመግብ አብሮ መብላትን ማስለመድ ለህፃናት መልካም ስነምግባርን ያስተምራል። ህፃናትን ለብቻ አለመመገብ። መልካሙን የአመጋገብ ባህሪይ ያሞግሱ እንከን ካስተዋሉ በቸልታ ይለፉት።
🔻 ምግብ ስንመግብ ማንኛውንም የኤሌክትሮኒክ መገናኛ መዝጋት አለብን(ቲቪ፣ ታብሌት፣ስልክ...)
🔻 ለታናናሽ ህጻናት(ከሁለት ዓመት በታች) በቀላሉ ትንታ የሚያያስከትሉ ምግቦች(ለውዝ፣ ቆሎ፣በቆሎ፣የዮያልደቀቀ ካሮት..) አለመስጠት።
🔻 ህፃናትም ይሁን አዋቂዎች አትክልት ከዋና ምግብ በፊት እንዲመገቡ ይመከራል።
ተጨማሪ ምግብ እንዴት እንጀምር?
🗣️ ስንጀምር በአንድ እይነት ምግብ መሞከር ከተስማማው መጠኑን ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመሩ መስጠት።
🔹 የምንሰጠው የምግብ አይነት ከወተት የተሻለ የምግብ ይዘት ያለው መሆን አለበት።
🔹 የጀመረው ምግብ እንደተስማሙ ስናረገግጥ ሌላ አይነት መጀመር እና ከለመደው ምግብ ጋር ቀላቅሎ መስጠት ይቻላል።
🔹 ቤት ያፈራውን እና የምናውቀውን በቤት ውስጥ በቀላሉ ያዘጋጀነውን የምግብ አይነት መጀመር።
🔹 በተቻለ መጠን የህፃናት ምግብ በቤት ውስጥ ተመጥኖ የተዘጋጀ ቢሆን ይመረጣል።
🔹 ከገበያ በምንገዛው ሳይሆን ከቤት በምናዘጋጀውን ምግብ ማስጀመር ብልህነት ነው።
🔹 ጣእም እንዳይለምዱ የታሸጉ ምግቦች አይጠቀሙ።
🔹 ለመዋጥ እንዳይቸገሩ ከወተት የወፈረ ከገንፎ የቀጠነ አድርገው ይጀምሩ በሂደት በገንፎ መልክ ይስጡ።
🔹 ቤት ውስጥ የተዘጋጀ የፍራፍሬ ጭማቂ ስኳር ሳይጨምሩ ይስጡ።
🔹 ምግብ ካበሉ በኋላ ውሃ ማጠጣት አይርሱ።
🔹 ልጣጭ/አሰር ያላቸውን ምግቦች አያብዙ ምክንያቱም የማእድናትን ውህደት ይቀንሳሉ (ለምሳሌ ያልተፈተገ ስንዴ፣ባቄላ፣በቆሎ፣ድንች፣ ሩዝ....)።
🔹 ከውሃ፣ከእናት ጡት /ቀመራዊ ወተት፣ከተፈጥሮ ጭማቂ ውጭ ሌላ ፈሳሽ አይስጡ።
🔹 ጭማቂ መጠኑ ቢበዛ እስከ 3ዓመት ላሉ ልጆች ከ120-150ሚሊ ሊትር መብለጥ የለበትም።
🔹 የፋብሪካ ፍራፍሬ ጭማቂ እና ለስላሳ መጠጥ ሁለት ዓመት ሳይሞላ አይሰጥም።
🔹 የዚንክ መጠናቸው ጥሩ የሆኑ ምግቦችን ይስጡ(የወተት ተዋፅኦ ፣ሰጋ ፣ ስንዴ፣ሩዝ)።
🔹 ሁሉንም ምግብ ሲሰጡ በኩባያ እና በማንኪያ ይመግቡ።
🔹 ከተጨማሪ ምግብ ጋር ጡት ማጥባት እና የቀመር/ዱቄት ወተት ቢያንስ እስከ አንድ ዓመት ከተቻለ እስከ ሁለት ዓመት ይቀጥሉ።
🔹 ምግቦችን ከሁሉም የምግብ ዘር ማለትም ሀይል ሰጭ፣ ገንቢ፣ ቅባት፣ ማእድናት፣ ፍራፍሬ፣ አትክልት እና ከመሳሰሉት አበልጽገው በየአይነቱ ይመግቡ።
🔹 ሀይል ሰጭ ምግቦችን አብዝተው አይስጡ ምክንያቱም ለአላስፈላጊ ውፍረት ያጋልጣሉ።
🔹 የላም ወተት ለደም ማነስ ስለሚያጋልጥ ከአንድ ዓመት በፊት ባይጀመር ይመከራል።
በአመጋገብ ዙሪያ የወላጅ ተሳትፎ ምንድን ነው?
🗯️ ህፃናት እንደተወለዱ ጡት ለማጥባት ቁርጠኛ መሆን እና ችግሮች ካሉ ከጤና ባለሙያ ጋር በቅርበት መመካከር።
🗯️ ህፃናት ከአንድ እስክ ሦሥት ዓመት ምግብ ላይ ወጥ የሆነ ፍላጎት የላቸውም ስለዚህ በትእግስት መጠበቅ እና በጣም ካስቸገሩን ባለሙያ ማማከር።
🗯️ ምግብ እምቢ ሲሉ በወተት ለመተካት ከመሞከር ይልቅ ከባለሙያ ጋር መመካከር።
🗯️ ከአመት በላይ ለሆኑ ልጆች አላስፈላጊ የሌሊት ጡጦ ቁርጠኛ ሆኖ ማስቆም ይራባቸዋል የሚለው ስጋት ሳይንሳዊ ሳይሆን ልማዳዊ ነው።
ብዙ ህፃናት ከ9 ወር ጀምረው የሌሊት ጡጦ ወይም ጡት አይፈልጉም።
🗯️ ስለ ህፃናት አመጋገብ ከባለሙያ ጋር በየወቅቱ መነጋገር።
🗯️ እስከ ሁለት ዓመት ላሉ ህፃናት ቢያንስ በ6 ወር አንድ ጊዜ መደበኛ የጤንነት ምርመራ ማድርግን አይዘንጉ።
