https://www.facebook.com/158181876345414/

Dr Seid Aliye, Harar (2025)

18/06/2024

Asmiin Maali?

Asmiin dhukkuba sirna hargansuu yeroo dheeraa kan inflammation fi dhiphachuu ujummoon qilleensaatiin kan beekamu yoo ta’u, kunis hafuura baafachuu irratti rakkina kan fidudha. Yeroo baay’ee ijoollummaa irraa kan jalqabu ta’us, namoota umuriin isaanii adda ta’e miidhuu danda’a. Haala waliigalaa dhukkuba asmii kunooti:
# # # Amaloota Ijoo
1. **Inflammation Ujummoo Qilleensaa:** - Infeekshiniin yeroo dheeraaf tuuboo biroonkiiyaa (ujummoo qilleensaa) mallattoo dhukkuba asmii ti. - Infeekshiniin kun ujummoon qilleensaa akka dhiita’uu fi wantoota kaka’umsa adda addaatiif miira guddaa akka qabaatan taasisa.
2. **Bronchoconstriction:** .
- Yeroo weerara asmii maashaaleen naannoo ujummoo qilleensaa ni jabaatu (bronchoconstriction), kunis ujummoo qilleensaa daran dhiphisa. - Kunis mallattoolee akka afuufaa, qufaa, garaa dhiphachuu, afuura kutuu fida.
3. **Oomisha Dafqa Dabaluu:**
- Ujummoon qilleensaa yeroo biraa caalaa dafqa baay’ee uumuu danda’a, kunis dhangala’aa qilleensaa daran gufachiisuu danda’a.
# # # Mallattoolee dhukkubaa -
**Wheezing:** Yeroo hafuura baafachuu, keessumaa yeroo hafuura baafachuu, sagalee 'whistling' ykn 'squeaky'.
- **Qufaa:**
Yeroo baayyee halkan ykn ganama barii ni hammaata.
- **Garaan dhiphachuu:**
Miira dhiibbaa ykn dhiphina garaa keessaa namatti dhagahamu.
- **Hafuura Gabachuu:**
Hafuura baafachuun rakkachuu ykn hafuura baafachuu dhabuun, keessattuu yeroo sochii qaamaa ykn dhama'uu.
# # # Kakaasu Mallattoon asmii sababoota adda addaatiin ka’uu ykn hammachuu danda’u, isaanis:
- **Alarjii:** Pooleen, dafqa, dander bineensa manaa, boca, fi nyaata murtaa'e.
- **Waan nama aarsu:** Aarri tamboo, faalama qilleensaa, urgooftuu cimaa, fi dafqa keemikaalaa.
- **Infeekshinii sirna hargansuu:**
Qorqorroo, infuleenzaa, fi infekshinii biroo. - **Sochii Qaamaa:**
Asmii sochii qaamaatiin dhufu.
- **Haala qilleensaa:**
Qilleensa qorraa, jijjiirama haala qilleensaa, fi jiidhinni.
- **Dhiphina fi Miira:**
Miirri cimaan mallattoolee dhukkuba kanaa kakaasuu danda'a.
# # # Qorannoo -
**Seenaa Yaalaa:**
Seenaa bal'aa mallattoolee fi ka'umsa. - **Qorannoo Qaamaa:**
Somba dhaggeeffachuu yoo ta'e hafuura ykn mallattoolee dhukkuba asmii biroo. - **Qorannoo Hojii Sombaa:**
Kan akka spirometry, danqamuu yaa'a qilleensaa safaruuf.
- **Qorannoo Alarjii:**
Alarjii addaa dhukkuba asmii kakaasuu danda'u adda baasuu.
# # # Wal'aansa
Asmiin kan walanamuu qorichaafi sirreeffama akkaataa jireenyaa walitti makameen:
1. **Qorichoota:** -
**Qorichoota To'annoo Yeroo Dheeraa:** Kortikoostirooyidii afuura baafaman, beetaa-agonistoota yeroo dheeraaf hojjetan (LABAs), fooyyessitoota liyuukotiriyiinii, fi qoricha afuura baafannaa walmakaa mallattoolee dhukkubaa ittisuuf.
- **Qorichoota Saffisaan Gargaarsi:** Beetaa-agonists (SABAs) yeroo gabaabaaf hojjetan, kan akka albuterol, yeroo weerara asmii mallattoolee ciccimoo ta'an salphisuuf. - **Biologics:** Asmii cimaadhaaf yaaliiwwan xiyyeeffannoo qaban kan akka antibodies monoclonal fayyadamuun ni danda'ama.
2. **Akkaataa Jireenyaa fi To'annoo Naannoo:** - Wantoota kaka’umsa beekaman irraa fagaachuu. - Qilleensa qulqulleessituu fayyadamuu fi alarjiidhaaf saaxilamuu hir'isuu. - Qulqullina qilleensa mana keessaa gaarii ta'e eeguu.

01/03/2024

Kaansariin Harmaa Maali? Mallatoon Isaahoo ? Akkamiin Ittisuun Danda”ama?

**mallattoon kaansarii harmaa** garaagarummaa qabaachuu danda'a, garuu jijjiirama harma keessan irratti mul'atu kamiyyuu beekuun barbaachisaa dha. Mallattoolee of eeggannoo gochuu qabdan muraasni kunooti:

1. **Harmaa ykn Naannoo Fiixee Harma**: Yoo citaa haaraa ykn naannoo gogaa tishuu naannoo sana jiru irraa adda ta'ee sitti dhaga'amu yoo argite, yaala fayyaa barbaaduu. Tuutni hundi kaansarii miti, garuu madaaluun murteessaadha.

2. **Jijjiirama Harma**:
- **Harma diriiraa ykn gara keessaatti garagalee**: Harmi keessan diriiraa yoo fakkaate ykn gara keessaatti garagalee yoo ta'e ogeessa fayyaa mariisisaa.
- **Jijjiirama Halluu**: Namoota gogaa adii qaban irratti gogaan harmaa bifa diimaa ykn diimaa ta'ee mul'achuu danda'a. Warra gogaa bunni ykn Gurraacha qaban irratti, dukkanaa’aa ykn diimaa/diimaa fakkaachuu danda’a.

3. **Jijjiirama Bifa Harmaa**:
- **Guddina, Boca, ykn Bifa**: Jijjiirama guddina, boca, ykn bifa harma keessanii kamiyyuu irratti dammaqinaan eegaa.
- **Jijjiirama Uffata Gogaa**: Gogaa dimpled fakkaatu ykn gogaa burtukaana fakkaatu ilaalaa.
- **Gogaa Gogaa, Qaxxaamuraa, ykn Ciccituu**: Jijjiiramni gogaa harmaa irratti mul'atu kun madaalamuu qaba.

4. **Dhukkubbii Harmaa ykn Dhangala’aa**: Dhukkubbiin harmaa ykn dhangala’aan harmaa hin ibsamne (aannan harmaa irraa kan hafe) ogeessa fayyaa keessan akka daawwattan kakaasuu qaba.

Wal’aansa milkaa’aa ta’eef dafanii adda baasuun murteessaa ta’uu yaadadhu. Mallattoolee kana keessaa tokko yoo argatte, **hin eegin** hanga maamogiraamii itti aanutti—hatattamaan gorsa ogeessa fayyaa barbaadi. Fayyaa harmaa eeguuf yeroo yeroon of qorachuu fi qorannoo kilinikaa gochuun barbaachisaa dha. 🌸

Akkamittii Of Irraa Ittisuun Danda’ama?

Carraa kaansarii harmaa hir’isuun amala fayya qabeessa fudhachuu fi filannoo odeeffannoo irratti hundaa’e gochuu of keessaa qaba. Tarkaanfiiwwan qabatamaa fudhachuu dandeessan tokko tokko kunooti:

1. **Alkoolii Fudhachuu Daangessuu**: Alkoolii guutummaatti irraa fagaachuun nageenya qaba. Haa taʼu malee, yoo dhugde madaalawaadhaan dhugi. Dubartoonni akka waliigalaatti guyyaatti dhugaatii tokkoo ol dhuguu hin qaban. Alkooliin xiqqaan illee carraa kaansarii harmaa ol kaasuu akka danda’u yaadadhu2.

2. **Ulfaatina Fayyaa Qabu**: Ulfaatina qaamaa kee fayya qabeessa ta'uu fi dhiisuu isaa garee eegumsa fayyaa kee gaafadhu. Yoo ta'e kunuunsuuf hojjedhu. Ulfaatina qaamaa hirʼisuun yoo si barbaachise, akkamitti akka hirʼisu qajeelfama barbaadi. Saayizii qooda nyaataa ilaali, kaalorii xiqqaa nyaadhu, sochii qaamaa suuta suutaan dabaluu2.

3. **Sochii Qaamaa Turuu**: Ulfaatina qaamaa fayya qabeessa ta'e eeguuf gargaaruuf sochii qaamaa yeroo hunda gochuu. Torbanitti yoo xiqqaate daqiiqaa 150 sochii erobiik giddu galeessaa ykn daqiiqaa 75 sochii erobiik cimaa gochuuf kaayyeffadhu. Yoo xiqqaate torbanitti al lama leenjiin humnaas faayidaa qaba2.

4. **Harma hoosisuu**: Yoo daa'ima qabaatte harma hoosisuu yaadaa. Yeroo dheeraa harma hoosisuun bu’aan ittisaa kaansarii harmaa irraa guddaa ta’a2.

5. **Yaala Hormoonii Laguu Dhabuu Booda Daangeessuu**: Yaaliin hormoonii walmakaa (estrogen fi progestin) carraa kaansarii harmaa ol kaasuu danda'a. Balaa fi faayidaa isaa ogeessa eegumsa fayyaa kee waliin mari’adhu. Yoo danda’ame wal’aansa hormoonii hin taane ilaaluu2.

6. **Tamboo Xuuxuu Dhiisuu**: Tamboo xuuxuu fi tamboo xuuxuuf saaxilamuun carraa kaansarii harmaa dabaluu danda'a. Yoo gargaarsa barbaadde gargaarsa barbaadi dhiisuu2.

Jijjiiramni akkaataa jireenyaa balaa kee irratti dhiibbaa guddaa geessisuu akka danda’u yaadadhu, yoo sababoota balaa biroo qabaattellee. Gorsa dhuunfaa fi yeroo hunda sakatta’iinsa argachuuf ogeessa kunuunsa fayyaa kee mariisisi. Proactive ta'aa, fayyaa keessaniif dursa kenni! 🌸🌼የጡት ካንሰር ምንድነው? የእሱ ምልክቶችስ? እንዴት መከላከል ይቻላል?

**የጡት ካንሰር ምልክቶች** ሊለያዩ ይችላሉ፣ነገር ግን በጡትዎ ላይ ስለሚደረጉ ለውጦች መጠንቀቅ አስፈላጊ ነው። ሊጠበቁ የሚገባቸው አንዳንድ ምልክቶች እዚህ አሉ

1. **የጡት ወይም የጡት ጫፍ**፡ ከአካባቢው ሕብረ ሕዋስ የተለየ የሚሰማውን አዲስ እብጠት ወይም የቆዳ አካባቢ ካስተዋሉ የህክምና እርዳታ ያግኙ። እያንዳንዱ እብጠት ካንሰር አይደለም, ነገር ግን መገምገም በጣም አስፈላጊ ነው.

2. ** የጡት ለውጦች ***:
- ** ጠፍጣፋ ወይም ዘንበል ያሉ ጡቶች ***: ጡቶችዎ ጠፍጣፋ ከታዩ ወይም ዘንበል ካሉ ሐኪም ያማክሩ።
- **የቀለም መቀየር**፡- ቆዳማ ቆዳ ባላቸው ሰዎች ላይ የጡት ጫፍ ቆዳ ሮዝ ወይም ቀይ ሊመስል ይችላል። ቡናማ ወይም ጥቁር ቆዳ ባላቸው ላይ፣ ጠቆር ያለ ወይም ወይን ጠጅ/ሐምራዊ ሊመስል ይችላል።

3. **የጡት ቅርጽ ለውጦች**፡-
- **መጠን፣ቅርጽ ወይም መልክ**፡ በጡቶችህ መጠን፣ ቅርፅ ወይም ገጽታ ላይ ለሚደረጉ ማናቸውም ለውጦች ንቁ ሁን።
- **የቆዳ ሸካራነት ለውጦች**፡- ቀላ ያለ የሚመስል ቆዳ ወይም ብርቱካናማ ቆዳን ይመልከቱ።
- **ደረቅ፣ ሻካራ ወይም የሚቀደድ ቆዳ**፡ እነዚህ በጡት ጫፎች ላይ ያሉ የቆዳ ለውጦች መገምገም አለባቸው።

4. **የጡት ህመም ወይም ፈሳሽ**፡ የጡት ህመም ወይም ምክንያቱ ያልታወቀ ፈሳሽ (ከጡት ወተት በስተቀር) የጤና እንክብካቤ አቅራቢዎን እንዲጎበኙ ማድረግ አለበት።

ቅድመ ምርመራው ለስኬታማ ህክምና ወሳኝ መሆኑን ያስታውሱ. ከእነዚህ ምልክቶች መካከል አንዳቸውም ካጋጠሙዎት **እስከሚቀጥለው ማሞግራም ድረስ አይጠብቁ* - ወዲያውኑ የሕክምና ምክር ያግኙ። የጡት ጤናን ለመጠበቅ መደበኛ የራስ ምርመራ እና ክሊኒካዊ ምርመራዎች አስፈላጊ ናቸው።
እንዴት መከላከል እችላለሁ?

የጡት ካንሰርን አደጋ መቀነስ ጤናማ ልምዶችን መከተል እና በመረጃ ላይ የተመሰረተ ምርጫ ማድረግን ያካትታል። ሊወስዷቸው የሚችሏቸው አንዳንድ ተግባራዊ እርምጃዎች እነሆ፡-

1. **አልኮሆል የመጠጣትን ገደብ ገድብ**፡- አልኮልን ሙሉ በሙሉ ማስወገድ ደህንነቱ የተጠበቀ ነው። ነገር ግን, ከጠጡ, በመጠኑ ያድርጉት. ሴቶች በአጠቃላይ በቀን ከአንድ በላይ መጠጣት የለባቸውም. ያስታውሱ አነስተኛ መጠን ያለው አልኮሆል እንኳን የጡት ካንሰርን አደጋ ሊጨምር ይችላል2.

2. **ጤናማ ክብደት**፡ ጤናማ ክብደት ላይ ከሆኑ የጤና እንክብካቤ ቡድንዎን ይጠይቁ። ከሆነ, እሱን ለመጠበቅ ስራ. ክብደት መቀነስ ካስፈለገዎት እንዴት እንደሚያጡ መመሪያ ይፈልጉ። የክፍል መጠኖችን ይመልከቱ ፣ ካሎሪዎችን ያነሱ ይበሉ ፣ የአካል ብቃት እንቅስቃሴን ቀስ በቀስ ይጨምሩ።

3. **የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ያድርጉ**፡ ጤናማ ክብደት እንዲኖርዎ አዘውትረው የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ያድርጉ። ቢያንስ ለ150 ደቂቃ መጠነኛ የኤሮቢክ እንቅስቃሴ ወይም 75 ደቂቃ የጠንካራ የኤሮቢክ እንቅስቃሴን በየሣምንት አቅርብ። የጥንካሬ ስልጠና ቢያንስ በሳምንት ሁለት ጊዜ ጠቃሚ ነው2.

4. **ጡት ማጥባት**፡ ልጅ ካለህ ጡት ማጥባትን አስብበት። የጡት ማጥባት ረዘም ያለ ጊዜ በጨመረ መጠን ከጡት ካንሰር የመከላከል ውጤቶቹ የበለጠ ይሆናል2.

5. ** ከማረጥ በኋላ የሆርሞን ሕክምናን መገደብ **፡ የተቀናጀ የሆርሞን ቴራፒ (ኢስትሮጅን እና ፕሮጄስትሮን) የጡት ካንሰርን አደጋ ሊያባብሱ ይችላሉ። ጉዳቶቹን እና ጥቅሞቹን ከጤና ባለሙያዎ ጋር ይወያዩ። ከተቻለ ከሆርሞን ውጭ የሚደረግ ሕክምናን ያስቡ።

6. **ማጨስ አቁም**፡- ሲጋራ ማጨስ እና ለትንባሆ መጋለጥ ለጡት ካንሰር ተጋላጭነትን ይጨምራል። እርዳታ ከፈለጉ፣ እርዳታ ይጠይቁ እና ሳይሆን2

ምንም እንኳን ሌሎች የአደጋ ምክንያቶች ቢኖሩዎትም የአኗኗር ለውጦች በአደጋዎ ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ እንደሚያሳድሩ ያስታውሱ። ለግል የተበጁ ምክሮች እና መደበኛ ምርመራዎች የጤና እንክብካቤ አቅራቢዎን ያማክሩ። ንቁ ይሁኑ፣ ጤናዎን ይቅደም!

01/03/2024

Foolik asiidiin Maali? Faayidaan Isaa Hoo Maali?

Foolik Asiidiin bifa sinteetikii fooleetii yoo ta'u, vitaamin B kan oomisha seelii dhiiga diimaa fi guddina sammuu fi lafee dugda daa'imaa keessatti gahee guddaa qaba. Ulfa duraa fi yeroo ulfaa asiidii fooliik fudhachuun mudaa dhalootaa tuubii niwuroonii kan akka lafee dugdaa fi anencephaly ittisuuf gargaara. Dubartoota ulfaa’uuf yaalan ykn ulfa ta’aniif doosiin fooliik asiidii gorfamu guyyaatti maaykiroogiraamii 400 (mcg) yoo ta’u, kunis nyaata dabalataa ykn nyaata cimaa irraa argamuu danda’a. Dubartoonni tokko tokko haala fayyaa isaanii ykn seenaa maatii isaanii irratti hundaa’uun foolii asiidii baay’ee barbaachisuu danda’a. Dabalata folic acid fudhachuu dura doktora mariisisuun gaariidha. Foolik asiidiin bifa sinteetikii fooleetii, vaayitaamiin B uumamaan nyaata hedduu keessatti argamudha. Nyaatawwan fooleetii ykn fooliik asiidii baay’ee qaban tokko tokko:

- Legumes, kan akka baaqelaa, baaqelaa, fi qamadii. Kooppiin tokko (giraama 198) qamadii bilcheefame 90% Gatii Guyyaa (DV) folate1 ni kenna.
- Asparagus, kan walakkaa kooppii (90-gram) tokkotti DV folate %34 qabu1.
- Magariisa baala qabu, kan akka ispinaashii, kalee, fi salaaxinaa romaine. Ispinaashiin bilcheefame walakkaa kooppii (giraama 90) DV folate1f %33 of keessaa qaba.
- Hanqaaquu, kan hanqaaquu guddaa tokko keessatti DV folate %6 qaban1.
- Fuduraalee sitraasii, kan akka burtukaana, giraafi, fi loomii. Burtukaanni giddu galeessaa tokko DV folate1f %10 kenna.
- Nyaata jajjaboo, kan akka daabboo, midhaan, fi maqaa burtukaanaa tokko tokko. Nyaatni kun asiidii fooliik kan foolii uumamaa caalaa salphaatti qaamni xuuxamuu danda’uun kan badhaadhedha2.

Fooleetiin oomisha seelii dhiiga diimaa fi guddina sammuu fi lafee dugda daa'imaa yeroo ulfaatiif barbaachisaa dha. Ga’eessonni fayyaa ta’an yoo xiqqaate guyyaatti fooleetii maaykiroogiraama (mcg) 400, dubartoonni ulfaa ammoo guyyaatti mcg 600 akka argatan ni gorfama3. Fedhii fooleetii keessan guutuu kan dandeessan nyaata adda addaa kan fooleetii ykn fooliik asiidii of keessaa qabu nyaachuudhaan, ykn yoo hakiimni keessan gorfame dabalataa fudhachuudhaan. ፎሊክ አሲድ ምንድን ነው? ጥቅሞቹ ምንድ ናቸው?
ፎሊክ አሲድ ሰው ሰራሽ የሆነ የፎሌት አይነት ሲሆን የቫይታሚን ቢ ሲሆን በቀይ የደም ሴሎች መመረት እና በህፃን ውስጥ የአንጎል እና የአከርካሪ ገመድ እድገት ውስጥ ትልቅ ሚና ይጫወታል። ከእርግዝና በፊት እና በእርግዝና ወቅት ፎሊክ አሲድ መውሰድ የነርቭ ቧንቧ መወለድን እንደ የአከርካሪ ገመድ ጉዳት እና አኔሴፋላይ ያሉ ጉድለቶችን ይከላከላል። ለማርገዝ ለሚሞክሩ ወይም ለነፍሰ ጡር ሴቶች የሚመከረው የፎሊክ አሲድ መጠን በቀን 400 ማይክሮግራም (ኤምሲጂ) ሲሆን ይህም ከተጨማሪ ምግቦች ወይም ከተጨመሩ ምግቦች ሊገኝ ይችላል. አንዳንድ ሴቶች እንደየህክምና ሁኔታቸው ወይም የቤተሰብ ታሪካቸው ተጨማሪ ፎሊክ አሲድ ሊያስፈልጋቸው ይችላል። ፎሊክ አሲድ ተጨማሪ መድሃኒቶችን ከመውሰድዎ በፊት ሐኪም ማማከር ጥሩ ነው. ፎሊክ አሲድ ሰው ሰራሽ በሆነው የፎሌት አይነት ሲሆን የቫይታሚን ቢ በብዙ ምግቦች ውስጥ በተፈጥሮ የሚገኝ ነው። ፎሊክ አሲድ ወይም ፎሊክ አሲድ የያዙ አንዳንድ ምግቦች፡-
- እንደ ባቄላ፣ አተር እና ምስር ያሉ ጥራጥሬዎች። አንድ ኩባያ (198 ግራም) የበሰለ ዶሮ 90% ዕለታዊ እሴት (DV) የ folate1 ያቀርባል.
- አስፓራጉስ፣ በግማሽ ኩባያ 34% ዲቪ ፎሌት (90-ግራም) 1 ያለው።
- እንደ ስፒናች፣ ጎመን እና የሮማሜሪ ሰላጣ ያሉ ቅጠላ ቅጠሎች። ግማሽ ኩባያ (90 ግራም) የበሰለ ስፒናች 33% ዲቪ ለ folate1 ይይዛል።
- እንቁላል፣ በአንድ ትልቅ አስኳል 6% የዲቪ ፎሌት ይይዛል።
- እንደ ብርቱካን፣ ወይን ፍሬ እና ሎሚ ያሉ የሎሚ ፍራፍሬዎች። መካከለኛ ብርቱካናማ 10% ዲቪ ለ folate1 ይሰጣል።
- እንደ ዳቦ፣ እህል እና አንዳንድ የብርቱካን ብራንዶች ያሉ ጠንካራ ምግቦች። እነዚህ ምግቦች ከተፈጥሯዊ አረፋ 2 ይልቅ በቀላሉ በሰውነት በቀላሉ የሚይዘው ፎሊክ አሲድ የበለፀጉ ናቸው።
ፎሌት ቀይ የደም ሴሎችን ለማምረት እና በእርግዝና ወቅት ለህፃኑ አእምሮ እና አከርካሪ አጥንት እድገት አስፈላጊ ነው. ጤናማ አዋቂዎች በቀን ቢያንስ 400 ማይክሮግራም (ኤምሲጂ) ፎሌት እና ነፍሰ ጡር እናቶች በቀን 600 mcg እንዲወስዱ ይመከራሉ3. ፎሌት ወይም ፎሊክ አሲድ ያላቸውን የተለያዩ ምግቦችን በመመገብ ወይም በዶክተርዎ ከተመከሩ ተጨማሪ መድሃኒቶችን በመውሰድ የፎሌት ፍላጎቶችዎን ማሟላት ይችላሉ.

01/03/2024

**Tamboo xuuxuun** sombaa fi fayyaa waliigalaa irratti **bu'aa hamaa** qaba. Mee miidhaa miidhaa geessisu keessa mee haa ilaallu:

1. **Inflammation and Irritation**: Sigaaraa tokko ykn lama qofa dhuguun illee, tamboo xuuxuun somba inflamete fi aarsuu, **qufaa** fi miira namaa hin tolle12.

2. **Tishuu Sombaa Balleessuu**: Tamboo xuuxuun **tishuu sombaa** balleessuu danda'a, baay'ina iddoo qilleensaa fi ujummoo dhiigaa somba keessa jiru hir'isuu danda'a. Kunis **oksijiinii xiqqaa** kutaalee qaama keessanii murteessoo ta'an akka ga'u taasisa12.

3. **Dhukkuba Somba yeroo dheeraa (COPD)**: Tamboo xuuxuun ujummoo qilleensaa fi kiisha qilleensaa xixiqqoo (alveoli) somba keessa jiran ni miidha. COPD, kan emphysema fi chronic bronchitis of keessatti hammate, bu’aa barame13.

4. **Kaansarii Sombaa**: Sigaaraa xuuxuun namoota kaansarii sombaa du'an hunda keessaa gara **90% ta'uuf itti gaafatamummaa qaba**. Carraa kaansarii sombaatiin qabamuu haalaan dabala1.

5. **Dulloomuu Sombaa**: Tamboo xuuxuun dulloomuu sombaa saffisiisuun mala ittisa uumamaa infekshinii irraa ittisu ni miidha. Qilleensi xiqqaachuu fi hojiin sombaa balaadhaaf saaxilamuun bu’aa beekamaadha2.

6. **Dhiibbaa onnee fi ujummoolee dhiigaa**: Tamboo xuuxuun ujummoo dhiigaa miidha, haala akka **stroke** fi **coronary heart disease**tti nama geessa. Guyyaatti sigaaraa muraasa xuuxuun illee mallattoo dhukkuba onnee fi ujummoolee dhiigaa jalqabaa qabaachuu danda’a1.

Tamboo xuuxuu dhiisuun balaawwan kana haalaan akka hir’isu fi fayyaa waliigalaa akka fooyyessuu yaadadhu. Yoo tamboo xuuxtan, sombaa fi fayyaa keessan eeguu fi dhiisuuf deeggarsa barbaaduu yaadaa..

04/09/2022

Akkam jirtan hordoftoota kenyaa?
Rakkoo fayyaa kessaa isa kam irraattii yoo ifa isiiniif ta'uu babaaduu? Comments irraatii nuuf ka'aa

16/03/2022

Dhhkubnii Tosilii Maali ? Mallatoon isaa akkami? Akkamittiin ittisna?

👉 Jelqaba irrattii Daa'iimni kessaan Akka Dhukuba Tosiliitiin qabame akkamittii Beekun Danda'ama❓️
👉 Tonsilii Mallatollee armaan gadii kana daa'ima kenyaa irrattii mul'isuu danda'a:
🔺 Ho'aa qaamaa( Leydaa)
🔺 Liqimsuu dadhabuu
🔺 Dhukubbii sagalee
🔺 Dhukubii Mataa( Bowo Mataa)
🔺 Foolee Afaanii jijjiramu
🔺 Tosiliin dhiita'uu fi diimachuu
🔺 Nannok morma jalaa kanaan dhiita'uu
🔺 Halkan Hursuu

👉 tosilii kun akkamittii nama qaba ykn Maaltu Namatii fida❓️

🔘 Innii jalqabaafi irraa bay'een fi # Vayrasiin kan nama qabuu hogga ta'uu karaa haxifachuutii nama tokko iraa kan biraattii darbuu danda'a.

👨‍⚕️🛑 Kanaaf Mana kenya kesattii maal gochuu dandenya❓️

🔹 jenjabiil(zenjabiil) shaayidhaan dhuguu
🔹 Irraa dadebi'anii waan ho'ituu dhuguu
🔹 Boqonnaa gahaa gochuu
🔹 Shayii dammaan dhuguu
🔹 qulubbii( shukurtii Adii) fudhachuu
🔹 cuunfaa burtukaanaa ykn loomii fayyafamuu
🔹 qorichaa dhukubbii sasalphoo ta'an fudhacuu
🔹 fakenyaaf Paractamol 💊💊
🔹 Nyaata jajaboo fi sagalee tenyaa hoquu danda'aan dhiisuu fkn kan akka chibsii fi nyaata akka malettii ho'ee.

🛑 ⚠️ Da'aamni kee wantoota asii olittii eeramee kana fayadamee yoo foya'uu baate Hakimnii akka ilaalu gorfama.❗️

⛔️Hubachiisa: ajajaa ogossaatii(Hakimiitiin) Alaa qorchaa dhukubbii ciccimoos ta'ee qorichaa farraa bakteriyaa ( Antibiotics) kannuun hin gorfami‼️

🛑 Tosiliifi dhukubni Onnee wal qabataa❓️

✔️Eyyeen dhukibnii toslii kessatuu kan baakteeriyaan dhufu sun yoo yaala sirrii argachuu baate dhukuba onnee isa cimaa kan " " jedhamuu gessisuu danda'aa kessatuu ijollee umrii isanii 5- 15 ta'aan irraattii ba'inaan fida.

Dr Seid Aliye

18/06/2024

01/03/2024

01/03/2024

01/03/2024

04/09/2022

16/03/2022

Address

Telephone

Website

Alerts

Contact The Practice

Shortcuts

Share

Category