Βιργινία Αγγέλου - Ψυχολόγος/Ψυχοθεραπεύτρια

21/12/2024

Ο ψυχίατρος και νευροεπιστήμονας Bessel van der Kolk υπήρξε πρωτοπόρος στη μελέτη του ψυχικού τραύματος και στον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει το άτομο. Αν και οι πρώτες έρευνες του επικεντρώθηκαν στους βετεράνους του πολέμου του Βιετνάμ, (καθώς παρατήρησε ότι αυτοί οι άνθρωποι, αν και επέστρεψαν, δεν μπορούσαν να επανέλθουν πλήρως στην καθημερινότητά τους), στη συνέχεια διεύρυνε τη σκέψη του. Παρατήρησε ότι το τραύμα δεν συνδεόταν αποκλειστικά με το βίωμα ενός πολέμου, αλλά και με άλλα γεγονότα όπως η σεξουαλική παρενόχληση/κακοποίηση, η σωματική και λεκτική βία κ.α.

«Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του τραύματος ήταν η υπερβολική αντίδραση του ατόμου σε στρεσογόνους παράγοντες μετρίου βαθμού, μια αντίδραση λες και η ζωή του βρισκόταν σε κίνδυνο. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν επίγνωση ότι οι τωρινές αυτές αντιδράσεις τους έχουν τις ρίζες τους σε προηγούμενες τραυματικές εμπειρίες. Το ίδιο το τραυματικό γεγονός έχει τελειώσει, αλλά συνεχίζεις να αντιδράς στα πράγματα σαν να βρίσκεσαι ακόμη σε κίνδυνο.

Η μεγάλη πρόκληση της θεραπείας του τραύματος είναι πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να ζήσουν σε σώματα που τα νιώθουν ασφαλή; Παλαιότερα, μάλλον υπήρχε η τάση να παραβλέπουμε την πραγματικότητα, και μόνο πρόσφατα ξεκινήσαμε να μιλάμε για τις επιπτώσεις γεγονότων όπως ο ρατσισμός, η φτώχεια, η ανεργία και πώς επηρεάζουν τελικά αυτούς που τα βιώνουν. Η φαρμακοθεραπεία ή οποιαδήποτε θεραπεία στοχεύει καθαρά στο σύμπτωμα, ώστε να σταματήσουν συγκεκριμένες συμπεριφορές έχει φανεί συχνά ανεπαρκής από μόνη της. Αυτό που έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό ήταν η διαμόρφωση μιας θεραπευτικής σχέσης. Δηλαδή μιας σχέσης όπου το άτομο νιώθει ότι ακούγεται, ότι μπορεί να μιλήσει για τα συναισθήματά του και να τα αναλύσει (από που προέρχονται αυτά τα συναισθήματα; πόσα χρόνια τα έχω; γιατί ανέπτυξα αυτά τα συναισθήματα σε σχέση με τα γεγονότα που βίωσα;). Με αυτόν τον τρόπο, το άτομο μπορεί να αποκτήσει βαθιά κατανόηση και αποδοχή ότι «Αυτό μου συνέβη, αυτό χρειάζεται να διαχειριστώ και πρέπει να φροντίσω τα τραύματα που κουβαλάω μέσα μου». Αυτή η αίσθηση της αυτο-συμπόνιας και της γνώσης ότι οι αντιδράσεις σου βγάζουν νόημα δεδομένων των εμπειριών που είχες στο παρελθόν είναι η βασική αφετηρία για τη θεραπεία του τραύματος.»

Acclaimed psychiatrist Bessel van der Kolk, author of “The Body Keeps The Score,” discusses the widespread existence of trauma and how it manifests in our bo...

17/07/2024

Ομαδική ανάλυση

[..]

Η ομαδική ψυχοθεραπεία (group therapy) μπορεί να λάβει διαφορετικές μορφές, ανάλογα με την προσέγγιση του κάθε θεραπευτή. Αυτό που ξεχωρίζει την ομαδική ανάλυση (group analysis) είναι ότι βασίζεται στις αρχές της ψυχανάλυσης. Φυσικά, το γεγονός αυτό δεν συνεπάγεται ότι η ομαδική ανάλυση συνιστά μια μορφή ψυχανάλυσης με πολλούς συμμετέχοντες. Η ψυχανάλυση ως προσέγγιση διαθέτει πολύ συγκεκριμένες τεχνικές (π.χ. ντιβάνι) οι οποίες δεν αξιοποιούνται στην ομαδική ανάλυση. Αντίθετα, η προσέγγιση αυτή βασίζεται στις δυναμικές που αναπτύσσονται μεταξύ των μελών, πρόκειται για μια μορφή ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας με σημείο αναφοράς την ομάδα (Roberts & Pines, 1992). Αποτελείται συνήθως από 7-8 μέλη (ο αριθμός αυτός ποικίλει βέβαια αρκετά συχνά) τα οποία συναντιούνται μία φορά την εβδομάδα σε καθορισμένη ώρα και μέρος. Ο χώρος συνάντησης χρειάζεται να είναι άνετος, ώστε οι καρέκλες να τοποθετούνται σε κύκλο και τα μέλη να κοιτάζουν το ένα το άλλο. Η διάρκεια της κάθε συνεδρίας είναι περίπου 1,5 ώρα, ενώ το περιεχόμενο των συζητήσεων χαρακτηρίζεται από αυθορμητισμό και ελεύθερη ροή. Ο συντονιστής της ομάδας δίνει εξαρχής κάποιες οδηγίες και θέτει ορισμένους κανόνες (π.χ. Δεν πρέπει να αναπτύσσονται ερωτικές σχέσεις ανάμεσα στα μέλη ή δεν επιτρέπεται η προσβολή των άλλων μελών) αλλά δεν καθορίζει κατά τα άλλα το περιεχόμενο των συζητήσεων (Foulkes, 2018). Για τον Foulkes, η ομάδα παρέχει «εξάσκηση του Εγώ» για τα μέλη και ο ίδιος διατηρούσε την ελπίδα ότι όλοι θα ανακαλύψουν έναν ηγέτη μέσα τους, ως ένα βήμα προς την αυτονομία και την ωριμότητα. Είδε εμπειρικά ότι οι άνθρωποι δυσκολεύονταν να μιλήσουν για τα συμπτώματά τους ευθέως, ενώ αντίθετα, σε μία συζήτηση με ελεύθερο συνειρμό φάνηκε να χαλαρώνουν και το λανθάνον ζήτημα που τους απασχολούσε να βγαίνει σταδιακά στην επιφάνεια μέσα από κουβέντες που φαινομενικά ήταν απλές και καθημερινές (Roberts & Pines, 1992).

[..]

Άρθρο από τη Βιργινία Αγγέλου, Ψυχολόγος ΒΑ, Εξαρτησιολόγος Msc, Εκπ. Ομαδική Αναλύτρια

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στο https://psychologyvitae.gr/2024/07/17/%ce%bf%ce%bc%ce%b1%ce%b4%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b1%ce%bd%ce%ac%ce%bb%cf%85%cf%83%ce%b7/

10/10/2023

Παγκόσμια ημέρα ψυχικής υγείας - 10 Οκτωβρίου

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής υγείας, παρακάτω ακολουθούν 5 πράγματα που δεν θα κάνει ένας ψυχολόγος. Πολλές φορές αναρωτιόμαστε τι κάνει ένας ψυχολόγος, τι θα συμπεριλαμβάνει μία συνεδρία, τι χρειάζεται να πούμε, με αποτέλεσμα συχνά να διστάζουμε και να φοβόμαστε. Το άγνωστο σχεδόν πάντοτε προκαλεί δέος. Παρ'όλ'αυτά, μία συνεδρία και εν γένει η επαφή με έναν ψυχολόγο χαρακτηρίζεται από όρια, τα οποία σύμφωνα με τους κανόνες δεοντολογίας, δεν πρέπει ποτέ να ξεπερνάμε ως επαγγελματίες υγείας. Με αυτόν τον τρόπο, οι θεραπευόμενοι μπορούν να νιώσουν ασφάλεια, ότι βρίσκονται σε ένα χώρο όπου δεν είναι δυνατόν να ξεπεραστούν ορισμένα όρια και να βιώσουν κάτι τραυματικό.

Κάθε ξεκίνημα χαρακτηρίζεται από δυσκολίες και αβεβαιότητα, η αναζήτηση βοήθειας συνιστά πάντα το πρώτο βήμα!

13/09/2023

Πώς μπορείτε να γίνετε καλύτερος ακροατής;

Το να είμαστε καλοί ακροατές δεν αποτελεί προσόν μόνο των ψυχοθεραπευτών. Η καθημερινότητά μας είναι γεμάτη από περιπτώσεις όπου το να ακούμε προσεκτικά και με θετική διάθεση τον άλλον μπορεί να μας ωφελήσει σημαντικά. Είτε πρόκειται για κάποια επαγγελματική συνάντηση, είτε για κάποια συζήτηση που διεξάγεται μεταξύ συντρόφων ή φίλων, ο συζητητής μας θέλει να νιώθει ότι μπορεί να μας εμπιστευτεί και ότι εμείς με τη σειρά μας μπορούμε να κατανοήσουμε όσα έχει να μας μεταφέρει. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να κάνουμε το συνομιλητή μας να νιώθει άνετα, ότι είναι σε θέση να μας μιλήσει χωρίς το φόβο της επίκρισης ή της απόρριψης (π.χ. με το να εμφανιστούμε αδιάφοροι ή απρόσεκτοι κατά τη διάρκεια της συζήτησης). Το να είμαστε καλοί ακροατές ενισχύει τις σχέσεις που έχουμε καλλιεργήσει, διευκολύνει την επικοινωνία, συμβάλλει στη μείωση παρεξηγήσεων και εντάσεων λόγω ασυνεννοησίας και εν γένει μπορεί να αποτελέσει σημαντικό στοιχείο για μία ευχάριστη και δημιουργική καθημερινότητα.

Παρακάτω ακολουθούν κάποιες απλές και γρήγορες συμβουλές για να γίνουμε καλύτεροι ακροατές.

10/09/2023

Η 10η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας.

Η αυτοκτονία είναι ένα σοβαρό ζήτημα δημόσιας υγείας με εκτεταμένες κοινωνικές, συναισθηματικές και οικονομικές συνέπειες.

Με θέμα , η Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης της Αυτοκτονίας δίνει ένα ισχυρό κάλεσμα για δράση και υπενθυμίζει ότι υπάρχει εναλλακτική λύση στην αυτοκτονία και ότι μέσω των ενεργειών μας μπορούμε να ενθαρρύνουμε την ελπίδα και να ενισχύσουμε την πρόληψη.

Στην Ελλάδα λειτουργεί από την Klimaka, με την υποστήριξη και εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, 24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την αυτοκτονία: 1018.

Η ΕΠΑΨΥ έχει αναλάβει ενεργό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια με την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Προγράμματος για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης και την πρόληψη της αυτοκτονικής συμπεριφοράς. Περισσότερες πληροφορίες: www.ifightdepression.com

-Best

04/09/2023

Τι είναι το τραύμα;

Ως «τραυματικό γεγονός» ορίζεται, σύμφωνα με το διεθνές διαγνωστικό εγχειρίδιο DSM-5 η «έκθεση σε πραγματικό ή επαπειλούμενο θάνατο, σοβαρό τραυματισμό ή σεξουαλική βία» (American Psychiatric Association, 2013). Παραδείγματα αυτού είναι η διαπροσωπική βία, αυτοκινητιστικά ατυχήματα, βιασμοί, ενώ μία νεότερη προσθήκη στο διαγνωστικό εγχειρίδιο συμπεριλαμβάνει πλέον και την έκθεση σε αποκρουστικές λεπτομέρειες τραύματος μέσω ηλεκτρονικών μέσων, τηλεόρασης και κινηματογράφου όταν προβάλλονται στα πλαίσια της εργασίας (James et al., 2016). Λιγότερο κατανοητές μορφές του τραύματος στο ερευνητικό πεδίο συμπεριλαμβάνουν το «κοινωνικό τραύμα» όπως η ανισότητα, οι διακρίσεις, ο ρατσισμός, η φτώχεια, και το «ιστορικό τραύμα», μία τραυματική κληρονομιά βίας που έχει υποστεί μία ολόκληρη ομάδα (π.χ. σκλαβιά, γενοκτονία, το Ολοκαύτωμα) (Sweeney et al., 2016).

01/09/2023

17/06/2023

Διαχείριση πένθους: Απώλεια, θλίψη και θρήνος

Αρκετοί ερευνητές έχουν προσπαθήσει να ορίσουν διακριτά στάδια του πένθους, όπως μια αρχική περίοδος μουδιάσματος που οδηγεί στην κατάθλιψη και, τέλος, στην αναδιοργάνωση και την ανάκαμψη. Ωστόσο, οι περισσότεροι σύγχρονοι ειδικοί σε θέματα πένθους αναγνωρίζουν τις παραλλαγές και τη ρευστότητα των εμπειριών πένθους, οι οποίες διαφέρουν σημαντικά ως προς την ένταση και τη διάρκεια μεταξύ των πολιτισμικών ομάδων και από άτομο σε άτομο. Μέχρι σήμερα, καμία θεωρία των σταδίων του πένθους δεν έχει καταφέρει να εξηγήσει πώς οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την απώλεια, γιατί βιώνουν διαφορετικούς βαθμούς και τύπους στενοχώριας σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, καθώς και διαφορετικούς τρόπους και χρονικές περιόδους που απαιτούνται για να προσαρμοστούν στη ζωή χωρίς το αγαπημένο τους πρόσωπο. [..]

Η θλίψη είναι συνήθως ακανόνιστη ως προς τις εκδηλώσεις, την ένταση και την πορεία της. Απαιτείται χώρος και χρόνος για να πενθήσουμε και να εκφράσουμε τη θλίψη μας. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι πενθούντες ακολουθούν έναν δρόμο, αν και ανώμαλο και γεμάτο λακκούβες, που οδηγεί στην αποδοχή του αναπόφευκτου της απώλειας, στην ενσωμάτωση της πραγματικότητάς της στην τρέχουσα ζωή και στην επαναπροσδιορισμό ενός μέλλοντος με τη δυνατότητα χαράς και ικανοποίησης. Σαφώς, η πορεία αυτή δεν δύναται να νοηθεί ως γραμμική, συχνά συμπεριλαμβάνει παλινδρομήσεις και στιγμές θλίψης η οποία ενδέχεται να προκαλείται από ζητήματα που θεωρούσαμε ότι είχαμε διαχειριστεί και ξεπεράσει. [..]

10/03/2023

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μετά την έκθεση σε κάποιο τραυματικό γεγονός;

Κατά τη διάρκεια της ζωής τους τα παιδιά μπορεί να έρθουν αντιμέτωπα με τραυματικά γεγονότα και καταστάσεις, είτε με το να συμβεί κάτι στα ίδια ή στην οικογένεια τους, σε κάποιον φίλο ή γνωστό τους, είτε ακούγοντας τα μέσα από την τηλεόραση, τα social media κλπ.

Κάποια πράγματα τα οποία μπορούμε να κάνουμε για να τα βοηθήσουμε να διαχειριστούν το τραυματικό γεγονός είναι τα εξής:

Να συζητήσουμε μαζί τους. Τα παιδιά ιδιαίτερα σε μικρότερες ηλικίες μπορεί να δυσκολεύονται να κατανοήσουν αυτό το οποίο συνέβη και να το εξηγήσουν καθώς επίσης να έχουν πολλές απορίες. Είναι σημαντικό να συζητάμε μαζί τους με ήρεμο και κατάλληλο για την ηλικία τους τρόπο για αυτό το οποίο συνέβη. Για παράδειγμα τα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορεί να δυσκολεύονται να βρουν λέξεις να περιγράψουν το γεγονός και να χρειαστούν την βοήθεια μας, ενώ έφηβοι μπορεί να ζητούν ακριβείς και αναλυτικές πληροφορίες.
Να τα βοηθήσουμε να κατανοήσουν και να αποδεχθούν τα συναισθήματα τους. Με το να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα των παιδιών και να τα αποδεχόμαστε (π.χ. Είναι οκ να νιώθεις θλίψη, θυμό, άγχος κ.ο.κ.) καθιστούμε τα συναισθήματα αυτά πιο διαχειρίσιμα. Σημαντικό είναι σε αυτό το σημείο να επισημάνουμε ότι πρέπει να δίνουμε χώρο στα παιδιά μας να εκφράζουν τα συναισθήματά τους (για παράδειγμα να κλάψουν) χωρίς να μειώνουμε αυτό το συναίσθημα (πχ. Δεν είναι ανάγκη να κλαις, πρέπει να χαίρεσαι που δεν συνέβη σε εσένα).
Να τους υπενθυμίσουμε ότι είμαστε εκεί για εκείνα, ότι θα τα προσέξουμε και ότι είναι ασφαλή.
Σε μικρότερα παιδιά να περιορίσουμε την έκθεση τους σε πληροφορίες σχετικές με το γεγονός (π.χ. ειδήσεις στην τηλεόραση) ενώ σε μεγαλύτερα παιδιά να καθίσουμε μαζί τους και να τους δείξουμε που να βρίσκουν έγκυρες πληροφορίες.
Προσπαθούμε να είμαστε ήρεμοι και ψύχραιμοι. Προσφέρουμε στα παιδιά αίσθημα ηρεμίας και ασφάλειας με την στάση μας. Αν συζητάμε το ζήτημα μαζί τους και είμαστε αγχωμένοι και ταραγμένοι μπορεί να εντείνουμε δικά τους αρνητικά συναισθήματα.
Σε γενικές γραμμές μετά από ένα τραυματικό γεγονός είναι λογικό να παρατηρήσουμε στα παιδιά αλλαγές στην συναισθηματική τους κατάσταση. Ωστόσο αν κάτι μας ανησυχεί δεν διστάζουμε να ζητήσουμε τη γνώμη από κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας.