29/10/2025
Iατρικό θαύμα: Είναι το αίμα περιόδου ένας ανεκμετάλλευτος θησαυρός;
Νεοφυείς εταιρείες φέρνουν επανάσταση στη γυναικεία υγεία, μετατρέποντας το αίμα της περιόδου σε πολύτιμο δείγμα για διάγνωση παθήσεων Όπως η ενδομητρίωση.
Για δεκαετίες το αίμα περιόδου αντιμετωπιζόταν ως κάτι «άχρηστο και δύσοσμο». Σήμερα, ωστόσο, νεοφυείς εταιρείες τεχνολογίας υγείας επιχειρούν να αξιοποιήσουν το αίμα της περιόδου ως Πολύτιμο διαγνωστικό εργαλείο, ικανό να αποκαλύψει πληθώρα πληροφοριών για την υγεία των γυναικών — ακόμη και να βοηθήσει στη διάγνωση δύσκολων παθήσεων, όπως η ενδομητρίωση.
Σε κάποιο σημείο των ΗΠΑ, μια γυναίκα που βρισκόταν στην έμμηνο ρύση της αφαίρεσε τον εμποτισμένο ταμπόν της. Αντί να τον πετάξει, τον τοποθέτησε σε ειδικό πλαστικό δοχείο, έκλεισε καλά το καπάκι και τον ταχυδρόμησε σε μια διεύθυνση στο Όκλαντ της Καλιφόρνια.�Η διεύθυνση ανήκε στη NextGen Jane (NGJ), μία startup που ιδρύθηκε το 2014 με σκοπό να μελετήσει το αίμα της περιόδου Ως δείγμα βιολογικού ελέγχου.
Στο εργαστήριο της εταιρείας, η υπεύθυνη ερευνών Τζούλια Καρ χειρίζεται δείγματα με ενθουσιασμό. «Πρόκειται για ένα πανέμορφο έργο για την επιστήμη των γυναικών», λέει. Η ομάδα της NGJ έχει ήδη συγκεντρώσει πάνω από 2500 δείγματα εμμήνου αίματος από εθελόντριες που ταχυδρομούν τους χρησιμοποιημένους ταμπόν τους για έρευνα.
Από απόβλητο σε διαγνωστικό θησαυρό
«Το αίμα της περιόδου θεωρείται απόβλητο, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένας θησαυρός», εξηγεί η δρ. Κριστίν Μέτζ, συνδιευθύντρια του προγράμματος ROSE (Research Outsmarts Endometriosis) στο Feinstein Institutes for Medical Research.
Το εμμηνορροϊκό υγρό περιέχει κύτταρα και ιστούς του ενδομητρίου, καθώς και αίμα και κολπικό υγρό – στοιχεία που αντικατοπτρίζουν την υγεία της μήτρας. Παρ’ όλα αυτά, μέχρι τη δεκαετία του 2010, ελάχιστοι είχαν σκεφτεί να το χρησιμοποιήσουν για ιατρικές εξετάσεις. Το θέμα παρέμενε «ταμπού» λόγω κοινωνικού στίγματος, σεξιστικών προκαταλήψεων και υποχρηματοδότησης της έρευνας γύρω από τη γυναικεία υγεία.
Η δρ. Ρενάτε φαν ντερ Μόλεν, ανοσολόγος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Radboud της Ολλανδίας, επισημαίνει: «Είναι μη επεμβατικό, εύκολα προσβάσιμο και μοναδικό. Περιέχει μόρια που δεν μπορούμε να βρούμε σε κανένα άλλο υγρό του σώματος».
Το κλειδί για τη διάγνωση της ενδομητρίωσης
Μία από τις παθήσεις που οι ερευνητές ευελπιστούν να εντοπίζουν μέσω του αίματος περιόδου είναι η ενδομητρίωση — μια επώδυνη, εξουθενωτική ασθένεια που επηρεάζει πάνω από το 10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας.
Η 23χρονη Αμπιγκέιλ Τρότερ, η οποία πάσχει από ενδομητρίωση, περιγράφει πόσο σημαντικό θα ήταν ένα μη επεμβατικό τεστ που θα μπορούσε να αντικαταστήσει τη διαγνωστική λαπαροσκόπηση. «Χρειάστηκε σχεδόν μια δεκαετία πόνου μέχρι να γίνει η διάγνωση», λέει.
Η NGJ συγκεντρώνει δείγματα αίματος περιόδου, αναλύοντας DNA, RNA και πρωτεΐνες για να εντοπίσει μοριακά σήματα που υποδεικνύουν την ύπαρξη ενδομητρίωσης. «Βρήκαμε ισχυρές διαφορές στα μόρια mRNA μεταξύ γυναικών με και χωρίς τη νόσο», αναφέρει η συνιδρύτρια και CEO, Ρίντι Ταριάλ.
Παράλληλα, το πρόγραμμα ROSEεπιχειρεί να αναπτύξει τεστ βασισμένο σε ζωντανά κύτταρα από αίμα περιόδου, συλλεγμένα με menstrual cups, ώστε να εντοπίζονται κυτταρικές ανωμαλίες χαρακτηριστικές της ενδομητρίωσης.
Η νέα εποχή της «femtech»
Η χρήση του αίματος περιόδου για διαγνωστικούς σκοπούς επεκτείνεται πέρα από την ενδομητρίωση. Εταιρείες όπως η Qvin και η γερμανική TheBloodδοκιμάζουν τεστ για ορμονικούς δείκτες, φλεγμονές, βιταμίνες και μεταβολικά νοσήματα.
Η Qvin, μάλιστα, έγινε η πρώτη εταιρεία που έλαβε έγκριση από τον FDA για τη χρήση εμμήνου αίματος σε τεστ παρακολούθησης σακχάρου (A1C) σε γυναίκες με διαβήτη, μέσω ειδικής σερβιέτας συλλογής.
Η συνιδρύτρια της εταιρείας, Σάρα Νασέρι, δηλώνει χαρακτηριστικά πως: «Η χρήση του αίματος περιόδου είναι η πιο παραγνωρισμένη ευκαιρία στην υγεία των γυναικών. Μπορούμε να κάνουμε την πρόσβαση στην πρόληψη απλή και οικεία.»
Από τη διάγνωση στην αναγέννηση
Η επιστήμη εξετάζει ακόμη πιο εντυπωσιακές δυνατότητες: τη χρήση βλαστοκυττάρων που εμπεριέχονται στο αίμα της περιόδου για θεραπείες αναγεννητικής ιατρικής. Τα κύτταρα αυτά, που προέρχονται από το ενδομήτριο, έχουν την ικανότητα να αναδομούν ιστούς και να αναπτύσσουν νέα αγγεία.
Αν και η έρευνα βρίσκεται σε αρχικό στάδιο, ειδικοί όπως ο δρ. Τόμας Ίχιμκαι η καθ. Κάρολαϊν Γκάρκετεπισημαίνουν ότι πρόκειται για έναν ανεξερεύνητο, αλλά εξαιρετικά υποσχόμενο τομέα. Η Γκάρκετ σχεδιάζει τη δημιουργία μιας “τράπεζας εμμήνου υγρού”, που θα επιτρέπει τη δημιουργία εξατομικευμένων μοντέλων μήτρας (“organoids”) για γυναίκες με ενδομητρίωση, ώστε να δοκιμάζονται νέες θεραπείες.
Η ανάγκη για χρηματοδότηση και αποδοχή
Παρά την επιστημονική πρόοδο, η χρηματοδότηση παραμένει περιορισμένη. Η NGJ και η Qvin έχουν συγκεντρώσει περίπου 20 εκατομμύρια δολάρια η κάθε μία — ποσό μικρό σε σχέση με άλλες τεχνολογικές επενδύσεις της Silicon Valley.
Όπως σημειώνει η Λίντα Γκρίφιθ του MIT, που ηγείται μιας νέας πρωτοβουλίας 10 εκατ. δολαρίων για την επιστήμη της εμμήνου ρύσης: «Πρόκειται για επιστήμη αιχμής. Ήρθε η ώρα να δούμε το αίμα περιόδου όχι ως ταμπού, αλλά ως παράθυρο στην υγεία των γυναικών.»
Και, όπως λέει με χιούμορ η CEO της NGJ, Ρίντι Ταριάλ: «Αν αναρωτιέστε πώς μπορείτε να συμβάλετε στην επιστήμη των γυναικών… στείλτε μας τον ταμπόν σας.»
