Dr.med. Κωνσταντίνος Ζήκος Νευρολόγος - Ψυχίατρος

06/11/2025

Ενίσχυσε τη μνήμη και τη συγκέντρωσή σου με φυσικό τρόπο!

Το Memogal περιέχει εκχυλίσματα ροδιού, GINKGO BILOBA GINSENG GABA VITAMIN B5— ιδανικό για μαθητές, φοιτητές, εργαζόμενους και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

💊 60 κάψουλες – 25 €
👉 Μάθε περισσότερα: www.memogal.gr

#Μνήμη #Συγκέντρωση #ΦυσικήΕνίσχυση #Υγεία #Ευεξία

24/06/2025

Συμπλήρωμα Διατροφής για Ενίσχυση της Μνήμης.

25/02/2025

Συμπλήρωμα διατροφής για την ενίσχυση της μνήμης.
Κατάλληλο για όλους!!!

03/05/2022

http://www.neurodiagnosis.gr
ΦΟΒΙΕΣ - ΑΓΧΟΣ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΑΓΧΩΔΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ & ΠΩΣ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ Η ΠΛΗΡΗΣ ΥΦΕΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ


ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή είναι μία χρόνια κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από συχνές περιόδους έξαρσης της αγχώδους συμπτωματολογίας και μεσοδιαστήματα σχετικής ύφεσης, κατά τα οποία οι εκδηλώσεις του άγχους είναι σχετικά περιορισμένες σε αριθμό και ένταση. Ένα σημαντικό πρόβλημα που αφορά τη Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή είναι η υποδιάγνωσή της. Υπολογίζεται ότι μόνο περίπου το 1/3 των ασθενών με Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή τελικά αναζητούν θεραπεία, ενώ συνήθως στους λόγους προσέλευσης δεν αναφέρεται το άγχος, αλλά προβάλλονται τα σωματικά συμπτώματα. Ακόμη και για ασθενείς που τελικά ζητούν ιατρική βοήθεια, ο μέσος χρόνος από την εμφάνιση της νόσου μέχρι την αναζήτηση θεραπείας φαίνεται ότι φθάνει τα 15 χρόνια. Το πρόβλημα είναι ακόμη μεγαλύτερο, καθώς υπολογίζεται ότι περίπου το 25% των ασθενών με Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή καταφεύγουν σε «αυτοθεραπείες», συνήθως χρήση αλκοόλ και ηρεμιστικών ή άλλων φαρμάκων που λαμβάνουν μετά από υπόδειξη συγγενών ή φίλων.

Ποια είναι η συχνότητα της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής;

H Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή αφορά τουλάχιστον το 5% του γενικού πληθυσμού. Οι γυναίκες έχουν διπλάσια πιθανότητα εμφάνισής της σε σχέση με τους άνδρες και εκτιμάται ότι 61% των ατόμων με Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή είναι γυναίκες. Συνήθως, τα συμπτώματα εκδηλώνονται στη διάρκεια της εφηβείας και αναπτύσσονται προοδευτικά για μακρά χρονική περίοδο. Τα περισσότερα άτομα που πάσχουν από Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή αναφέρουν την παρουσία άγχους σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Επομένως η ηλικία έναρξής της δεν είναι εύκολο να καθορισθεί.

Η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή διαφέρει από το φυσιολογικό (παραγωγικό) άγχος. Πρόκειται για μία διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος που χαρακτηρίζεται από μακροπρόθεσμες μεταβολές της αντίληψης, αλλαγές στη συμπεριφορά και σωματικές δυσλειτουργίες, που έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση εγρήγορσης, υπερδιέγερσης και άγχους. Τα άτομα που πάσχουν από Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή ανησυχούν συνεπώς για θέματα μάλλον άνευ ουσιαστικής σημασίας, γεγονός που επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή τους ζωή.

Τι προκαλεί τη Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή;

Δεν είναι ακριβώς γνωστά τα αίτια της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής , παρόλο που το υπόβαθρο της διαταραχής φαίνεται να συνδέεται τόσο με ψυχολογικές (διανοητικές) όσο και με φυσιολογικές (σωματικές) λειτουργίες.

Συγκεκριμένα, η εμφάνιση της διαταραχής φαίνεται ότι επηρεάζεται από τη δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών σεροτονίνης και νοραδρεναλίνης (χημικών μεταβιβαστών) στο Μεταιχμιακό Σύστημα του εγκεφάλου, τμήμα του κεντρικού Νευρικού Συστήματος που ευθύνεται για την επεξεργασία πληροφοριών που σχετίζονται με τη συναισθηματική σφαίρα, τη μνήμη και τη συμπεριφορά.

Ποια είναι τα συμπτώματα της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής;

H υπερβολική ανησυχία αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής. Η διαταραχή αυτή είναι πολύ διαφορετική από την περιστασιακή ανησυχία, μία αντίδραση σε ένα άμεσα προσδιοριζόμενο γεγονός ή κατάσταση ζωής. Η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή είναι συνήθως χρόνια (διαρκεί μεγαλύτερη χρονική περίοδο) και σε αντίθεση με άλλες διαταραχές άγχους, δεν πυροδοτείται από ένα ορισμένο περιβάλλον ή κατάσταση.

Συχνά, τα άτομα με μη διαγνωσμένη Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή μπορεί να εμφανίζουν σωματικά συμπτώματα, όπως προβλήματα από το γαστρεντερικό σύστημα πονοκεφάλους τύπου τάσεως και πόνο στο στήθος, αλλά να μην τα συνδέουν με το άγχος. Τα συμπτώματα αυτά, εάν δεν συνδέονται με άλλη ιατρική κατάσταση, είναι ο τρόπος με τον οποίο ο οργανισμός δηλώνει στο άτομο ότι βρίσκεται σε κατάσταση παθολογικού άγχους.

Τα συμπτώματα της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής, περιλαμβάνουν υπερβολικό άγχος & ανησυχία τις περισσότερες ημέρες μίας περιόδου τουλάχιστον 6 μηνών, για μια σειρά γεγονότων ή δραστηριοτήτων. Το άτομο αισθάνεται ότι είναι δύσκολο να ελέγξει την ανησυχία του και μπορεί να επηρεασθεί σημαντικά η καθημερινή του ζωή. Επιπλέον εμφανίζει τρία τουλάχιστον από τα παρακάτω συμπτώματα:

Νευρικότητα ή αίσθημα αγωνίας ή τεντωμένα νεύρα.
Εύκολη κόπωση
Δυσκολία συγκέντρωσης ή αίσθημα ότι το μυαλό αδειάζει.
Ευερεθιστότητα.
Μυϊκή τάση
Διαταραχές ύπνου
Διάγνωση της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής.

Η διάγνωση της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής συνήθως προϋποθέτει μία λεπτομερή ψυχιατρική εκτίμηση. Ο ιατρός θα κληθεί να εξετάσει τον ασθενή με στόχο την αναγνώριση των συμπτωμάτων που ανταποκρίνονται στη διάγνωση της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής. Ειδικότερα, το υπερβολικό άγχος και η ανησυχία πρέπει να εμφανίζονται για τουλάχιστον έξι μήνες, τις περισσότερες ημέρες του μήνα. Το άγχος πρέπει επιπλέον να σχετίζεται με τρία ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα. Όλα αυτά μειώνουν την αποδοτικότητα στην εργασία και επηρεάζουν σημαντικά την κοινωνική ζωή του ατόμου.

Πολλά άτομα με Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή υποφέρουν επίσης από πρόσθετες καταστάσεις, οι οποίες επηρεάζουν την ψυχική και σωματική τους υγεία. Άτομα που αντιμετωπίζουν δύο ή περισσότερες τέτοιες καταστάσεις, υποφέρουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τα άτομα που έχουν μόνο κατάθλιψη ή άγχος. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η χωρίς θεραπεία Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή, η οποία συνήθως αναπτύσσεται νωρίτερα από τις άλλες καταστάσεις, μπορεί να οδηγήσει σε αυτές ή μπορεί να αυξήσει τη σοβαρότητά τους. Αυτό αποτελεί ακόμη ένα λόγο, για τον οποίο είναι σημαντικό να ζητηθεί βοήθεια για τη Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή.

Τόσο στις περιόδους των εξάρσεων όσο και εκτός αυτών, συνήθως συνυπάρχει σημαντικός βαθμός καταθλιπτικής συμπτωματολογίας. Συμπτώματα κατάθλιψης ανευρίσκονται ανά πάσα στιγμή περίπου στο 70% των ασθενών , ενώ το 50% των ασθενών με Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή έχουν παρουσιάσει ένα τουλάχιστον μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Συνεπώς η διάγνωση και η θεραπεία των αγχωδών ασθενών πρέπει να γίνεται άμεσα και στόχος της θεραπείας πρέπει να είναι η πλήρης ύφεση των συμπτωμάτων του άγχους (επαναφορά στην αρχική τους φυσιολογική κατάσταση).

Η συζήτηση ιατρού και ασθενή για τη συναισθηματική φόρτιση που νιώθει μπορεί να συμβάλλει στην ανακούφιση του ασθενούς από το άγχος.

Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης:

Απαντήστε γρήγορα σε αυτές τις ερωτήσεις κυκλώνοντας το ΝΑΙ ή το ΟΧΙ για να δείτε αν η ανησυχία, το άγχος και η έντασή σας είναι υπερβολικά.

1. Μήπως σας βασανίζουν ανησυχίες τουλάχιστον για έξι μήνες σε βαθμό που να δυσκολεύεστε να πραγματοποιήσετε τις καθημερινές σας δραστηριότητες;

ΝΑΙ ڤ ΟΧΙ ڤ

2. Μήπως δυσκολεύεστε να ελέγξετε την ανησυχία σας;

ΝΑΙ ڤ ΟΧΙ ڤ

3. Νιώθετε υπερβολική ανησυχία για διάφορα θέματα, όπως εργασία ή η υγεία; NAI ڤ OXI ڤ

4. Νιώθετε τους μυς σας «τεντωμένους»;

ΝΑΙ ڤ ΟΧΙ ڤ

5. Κουράζεστε εύκολα;

ΝΑΙ ڤ ΟΧΙ ڤ

6. Δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε;

ΝΑΙ ڤ ΟΧΙ ڤ

7. Είστε ευερέθιστος;

ΝΑΙ ڤ ΟΧΙ ڤ

8. Έχετε διαταραγμένο ύπνο;

ΝΑΙ ڤ ΟΧΙ ڤ

Εάν απαντήσατε «ναι» στις ερωτήσεις 1 και 2 και σε τουλάχιστον 3 από τις υπόλοιπες ερωτήσεις, αυτό μπορεί να υποδεικνύει την παρουσία Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής. Το άγχος, η ανησυχία και η ένταση παίζουν σημαντικό ρόλο στην καθημερινή σας ζωή. Εάν έχετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, είναι πολύ σημαντικό να μιλήσετε με τον γιατρό σας.

Τι σημαίνει «αισθάνομαι καλά»
Το να αισθάνεστε καλά σημαίνει ότι δεν έχετε καθόλου τα συμπτώματα που σας ταλαιπωρούσαν και δυσκόλευαν την καθημερινή σας ζωή. Έχετε την ενεργητικότητα, την ηρεμία & τη συγκέντρωση που απαιτούνται για να λειτουργήσετε φυσιολογικά.

Μπορώ να γίνω καλά από τη Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή;

Eάν η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή παραμείνει χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση ή επιδείνωση προβλημάτων, όπως η κατάθλιψη, τα καρδιαγγειακά συμπτώματα και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Επομένως, είναι προτιμότερο η διαταραχή αυτή να αντιμετωπιστεί το συντομότερο δυνατόν.

Η θεραπεία της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής περιλαμβάνει ψυχολογικές και φαρμακευτικές προσεγγίσεις. Οι ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπισή της αφορούν διαφόρους τύπους ψυχοθεραπειών, όπως η Γνωσιακή – Συμπεριφορική Θεραπεία.

Η φαρμακευτική αντιμετώπιση αφορά τη χορήγηση φαρμάκων. Τα φάρμακα μπορούν να ταξινομηθούν βάσει του ειδικού μηχανισμού δράσης τους.

Ψυχοθεραπεία.

Για την ψυχοθεραπεία θα μιλήσετε με έναν ψυχίατρο ή εξειδικευμένο σύμβουλο για το τι μπορεί να σας προκαλεί την ανησυχία, το στρες και την ένταση που επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα της ζωής σας. Αυτό το είδος της θεραπείας μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της έντασης των συμπτωμάτων και σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είναι αυτό που χρειάζεστε για να ανακουφιστείτε από το άγχος.

Πως δρουν τα αντικαταθλιπτικά
Προκαλούν χημικές μεταβολές στον εγκέφαλο για την ανακούφιση της αγχώδους διαταραχής. Η βραδεία έναρξη δράσης τους, τα καθιστά περισσότερο χρήσιμα σε μακροχρόνια χορήγηση.

Φάρμακα τα οποία έχουν εγκριθεί, αποδείχθηκαν αποτελεσματικά τόσο στην βραχυχρόνια όσο και στη μακροχρόνια θεραπεία της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής. Μερικά φάρμακα δρουν δια μέσου μεταβολής της χημικής ανισορροπίας στον οργανισμό, η οποία μπορεί να αποτελεί την αιτία των συμπτωμάτων. Τα φάρμακα αυτά έχουν δείξει υψηλά ποσοστά πλήρους ύφεσης των ασθενών.

Ο ασθενής πρέπει να μιλήσει με το γιατρό του για τις θεραπευτικές επιλογές, διότι οι θεραπείες αυτές είναι διαθέσιμες μόνο με συνταγογράφηση και μόνο ο γιατρός γνωρίζει το προσωπικό ιατρικό ιστορικό του ασθενούς του.

Σύντομη μάτια στην Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή & στη θεραπεία της
Η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή είναι:

Μία συχνή διαταραχή που εμφανίζεται περίπου στο 5% του γενικού πληθυσμού
Μία διαταραχή που χαρακτηρίζεται από υπερβολικό άγχος, ανησυχία & ένταση δυσκολεύοντας την καθημερινή ζωή του ατόμου.
Μία διαταραχή που συνυπάρχει σε ένα ποσοστό περίπου 60% με κατάθλιψη.
Μία διαταραχή που αντιμετωπίζεται!!!
Οι διαθέσιμες θεραπείες για τη Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή είναι:

Ψυχοθεραπεία
Φάρμακα
Ποιος πρέπει να είναι ο στόχος της θεραπείας;
Επαναφορά στην αρχική φυσιολογική κατάσταση

Απευθύνετε στον ιατρό σας για την πλήρη ύφεση της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής και τις θεραπείες που υπάρχουν ώστε να επιτευχθεί.

References:

Β.Αλεβίζος: ‘Άγχος και Αγχώδεις Διαταραχές». Ιατρική Εταιρεία Αθηνών, 1997
Γ.Ν. Χριστοδούλου & Συν. «Ψυχιατρική», Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Εκδόσεις «ΒΗΤΑ», 2000.
Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4th ed. Washington, DC: American Psychiatric Association, 1994.
Roering JL. Diagnosis and management of generalized anxiety disorder. Jam Pharm Assoc 39:811-821, 1999.
Rapee RM. Generalized anxiety disorder. A review of clinical features and theoretical concepts. Clin Psychology Rev 11: 419-440, 1991/
Kessler RC, Wittchen H-U. Anxiety, mood and substance disorders: Patterns and correlates of comorbidity. Eur Neuropsychopharmacol 9 (Supp 5): S142-144, 2000.
Anderson DJ, Noyes R Jr. Crowe RR. A comparison of panic disorder and generalized anxiety disorder. Am Jpsychiatry 141:572-575, 1984.
Woodman CL. Breen K. Noyes R Jr. et al. The relationship between irritable bowel syndrome and psychiatric illness: A family study. Psychosomatics 39:45-54, 1998.
Allgulander C, Hirxchfeld RMA, Nutt DJ. Long-term treatment strategies in anxiety disorders. Psychopharmacology Bulletin 36 Suppl 2: 79-92, 2002.
Ballenger JC. Overview of different pharmacotherapies for attaining remission in generalized anxiety disorder. J Clin Psychiatry 2001; 62 suppl 19: 11-19
Sheehan DV. Venlafaxine Extended Release (XR) in the Treatment of Generalized Anxiety Disorder. J Clin Psyhiatry 1999; 60(suppl 22J:23-28)

Dr. med. Kωνσταντίνος Ζήκος
Νευρολόγος - Ψυχίατρος
Κατεχάκη 63Α, 11525 Αθήνα
Τηλ.: 2106923539, 2106980811
Κιν. ιατρού: 6936980811
Ραντεβού: 6977996117
E-mail: k@zikos.gr
www.neurodiagnosis.gr

Νευροδιάγνωση,Κέντρο Νευροδιάγνωσης,Neurodiagnosis,Neurodiagnosis Center

30/04/2022

http://www.neurodiagnosis.gr
Ίλιγγος: Πολλές μορφές, ακόμα περισσότερες αιτίες

Οποιαδήποτε βλάβη στο φλοιό του εγκεφάλου, στα βασικά γάγγλια, στην παρεγκεφαλίδα ή στα περιφερικά πληροφορικά συστήματα (μάτια, αισθητήρια νεύρα των άκρων και του κορμιού και λαβύρινθος μαζί με το αιθουσαίο νεύρο που τον ενώνει με τον εγκέφαλο) καθώς και στα νεύρα που ενώνουν τα προαναφερθέντα όργανα μεταξύ τους επιφέρει μια «αναστάτωση» που υποκειμενικά την εκλαμβάνουμε ως ίλιγγο. Το κεντρικό νευρικό σύστημα προσπαθεί να αντιρροπήσει τη βλάβη, όσο αυτό όμως δεν συμβαίνει επαρκώς, παραπονιόμαστε για ίλιγγο και κινδυνεύουμε να χάσουμε την ισορροπία μας. Η σύνδεση των ανωτέρω μηχανισμών με κέντρα του αυτόνομου νευρικού συστήματος, υπεύθυνα για τη λειτουργία του στομάχου, προκαλεί αίσθημα ναυτίας και τάση προς εμετό.

Όταν αισθανόμαστε ότι το περιβάλλον περιστρέφεται προς μία κατεύθυνση και τα συμπτώματα είναι περιορισμένης διάρκειας, τότε η βλάβη εστιάζεται συνήθως στον λαβύρινθο και το αιθουσαίο νεύρο. Ακόμα όμως και σε αυτές τις εύκολες διαγνωστικά περιπτώσεις υπάρχουν εξαιρέσεις, γιατί και σε βλάβες στο εγκεφαλικό στέλεχος, που περιλαμβάνουν τον πυρήνα ή τις κατώτερες κεντρικές δέσμες της 8ης συζυγίας, μπορεί να παρατηρηθούν ανάλογα συμπτώματα.

Όταν τα συμπτώματα του ιλίγγου είναι διάχυτα, δηλαδή υπάρχει αίσθηση ή φόβος για απώλεια της ισορροπίας, δίχως περιστροφικά φαινόμενα, τότε συνήθως ο ασθενής δυσκολεύεται να προσδιορίσει αν το πρόβλημα βρίσκεται στο κεφάλι ή σα κάτω άκρα. Μιλά συνήθως για άδειο κεφάλι, μπούκωμα στα αυτιά ή αστάθεια στα πόδια ή για όλα αυτά συγχρόνως. Τα ανωτέρω συμπτώματα συνοδεύονται μερικές φορές από νευροφυτικά φαινόμενα, όπως εφίδρωση, ταχυκαρδία, φόβο, τάση λιποθυμίας. Σε βλάβες στο νωτιαίο μυελό που συμπεριλαμβάνει τις οπίσθιες δέσμες ή σε πολυνευροπάθειες είναι πιθανόν το κύριο σύμπτωμα να είναι ίλιγγος, λόγω μειωμένης επίγνωσης της θέσης κυρίως στο σκοτάδι ή με κλεισμένα μάτια, δηλαδή όταν λείψει το οπτικό ερέθισμα.. Ασθενείς με πόνους στον αυχένα που παρουσιάζονται αυτόματα ή μετά από τραυματισμό, παραπονιούνται για ίλιγγο. Ρόλο παίζουν πιθανώς εδώ, κατεστραμμένοι αυχενικοί νευροϋποδοχείς.

Παροδικός διάχυτος ίλιγγος μπορεί να προέρχεται από εγκεφαλικά ισχαιμικά επεισόδια, λόγω εγκεφαλικής αλλά και στεφανιαίας αγγειοπάθειας, από υπερτασικές και υποτασικές κρίσεις αλλά και από ψυχικές αιτίες. Όσο και αν φαίνεται περίεργο ο ψυχικά άρρωστος υποφέρει πολλές φορές από ίλιγγο, επειδή τα βασικά γάγγλια που επηρεάζουν το μυϊκό τόνο των κάτω άκρων επηρεάζονται από ψυχικές καταστάσεις. Σε ασθενείς με φοβικό ίλιγγο, όπου σε ποστουρογραφικές εξετάσεις βρέθηκαν ταλαντώσεις 3,5 μέχρι 9 Hz, δεν ανέδειξαν βλάβες αισθητικών και κινητικών λειτουργιών, αλλά αυξημένη ενεργοποίηση των μυών, λόγω αλλαγής του προγραμματισμού της ισορροπίας σε κατάσταση φοβικής εμπειρίας . Διάχυτος παροδικός ή χρόνιος ίλιγγος παρουσιάζεται στην προσπάθεια του κεντρικού νευρικού συστήματος να εξισορροπήσει ίλιγγο περιφερικής αιτιολογίας με περιστροφικά φαινόμενα.

Χρόνιος διάχυτος ίλιγγος παρατηρείται επίσης σε χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια και στη νόσο του Πάρκινσον (ασθένεια των βασικών γαγγλίων) καθώς και σε πολλές άλλες χρόνιες εκφυλιστικές νόσους του εγκεφάλου, όπως οι διαφόρων τύπων άνοιες, αλλά και σε νόσους του περιφερικού νευρικού συστήματος, όπως οι πολυνευροπάθειες.

Στη διάγνωση και στη θεραπεία των ιλίγγων εμπλέκονται νευρολόγοι, ψυχίατροι, ωτορινολαρυγγολόγοι, παθολόγοι, καρδιολόγοι, ορθοπεδικοί. Κάθε γιατρός ερμηνεύει συνήθως τα συμπτώματα του ασθενούς από τη σκοπιά της ειδικότητάς του. Γι’ αυτό για να βοηθηθεί αποτελεσματικά ο ασθενής, απαιτείται η συνεργασία πολλών ειδικοτήτων. Στην πρώτη επαφή με τον άρρωστο απαιτείται εμπεριστατωμένη κλινική νευρολογική εξέταση που θα συμπεριλαμβάνει και δοκιμασίες πρόκλησης ιλίγγου που τις περισσότερες φορές θα δώσουν στοιχεία για το σύστημα που έχει πάθει βλάβη: οπτικό, αιθουσαίο, παρεγκεφαλιδικό, σωματοαισθητικό. Η διάγνωση της βλάβης κάποιου από τα ανωτέρω συστήματα υποβοηθείται και από κλινικές νευροφυσιολογικές εξετάσεις, όπως το ηλεκτρονυσταγμογράφημα, που ανάλογα με τις δυνατότητες της χρησιμοποιούμενης συσκευής, θα δώσει όχι μόνο πληροφορίες για βλάβη του λαβυρίνθου και του αιθουσαίου νεύρου, αλλά και θα δείξει επιπλέον βλάβες του στελέχους και των ημισφαιρίων στην καθοδήγηση των κινήσεων των οφθαλμών, καθότι την τελευταία δεκαπενταετία με τη βοήθεια οφθαλμογραφικών μεθόδων έγινε δυνατόν να αποδεχθεί ότι βλάβες του φλοιού οδηγούν σε ειδικές οφθαλμοκινητικές βλάβες που επηρεάζουν δυσμενέστατα τον προσανατολισμό του ασθενή στο χώρο5. Χρήσιμο είναι επίσης το μυογράφημα, κυρίως για βλάβες των περιφερικών νεύρων στα κάτω άκρα και τα σωματοαισθητικά προκλητά δυναμικά για βλάβες των αισθητικών οδών του κεντρικού και περιφερικού νευρικού συστήματος.

Σε περίπλοκες καταστάσεις και στη φυσικοθεραπεία του ιλίγγου πολύ χρήσιμη είναι και η μέθοδος της δυναμικής ποστουρογραφίας ή κινησιογραφίας, που σε συνδυασμό με την κλινική νευρολογική εξέταση θα βοηθήσει στο διαχωρισμό των βλαβών των διαφόρων συστημάτων ισορροπίας. Το ακουόγραμμα και τα ακουστικά προκλητά δυναμικά δίνουν έμμέσα πληροφορίες για βλάβες στο λαβύρινθο και άμεσα για βλάβες στο 8Ο εγκεφαλικό (αιθουσαίο και ακουστικό) νεύρο.

Τέλος, η υπερηχογραφική διερεύνηση (Triplex καρωτίδων, σπονδυλικών αρτηριών, διακρανιακός υπέρηχος για τα ενδοκρανιακά αγγεία, υπέρηχος καρδιάς) μπορεί να δώσει στοιχεία για διαταραχές στην αιμάτωση του εγκεφάλου. Η εργαστηριακή διάγνωση είναι δυσχερής σε περιπτώσεις χρόνιας λήψης φαρμάκων. Η χρόνια λήψη ηρεμιστικών (όπως βρομαζεπάμη) ή υπνωτικών, όπως ή ζοπικλόνη, δημιουργούν βλάβες στους αιθουσαίους πυρήνες και δέσμες.

Όσο και αν φαίνεται περίεργο, φάρμακα που δίνονται στον ίλιγγο, όπως η διμενυδρινάτη και η βηταιστίνη, που βελτιώνουν στην οξεία φάση τα συμπτώματα, στη χρόνια φάση τα επιδεινώνουν, επειδή εμποδίζουν το κεντρικό νευρικό σύστημα να αναπτύξει μηχανισμούς εξισορρόπησης της βλάβης.

Είναι λοιπόν ο ίλιγγος τόσο περίπλοκος; Πρέπει να γίνουν όλες οι αναφερθείσες εξετάσεις; Όχι απαραίτητα, γιατί ο έμπειρος εξεταστής θα θέσει προτεραιότητες. Στη διάγνωση όμως θα απαιτηθεί συχνά η συνεργασία νευρολόγου, ωτορινολαρυγγολόγου καθώς και παθολόγου, καρδιολόγου. Στη θεραπεία είναι συχνά επιπλέον αναγκαίοι οι ορθοπεδικοί και οι φυσίατροι. Ο ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει ότι τα εντυπωσιακά συμπτώματα οξέος ιλίγγου για τα οποία θα αναζητήσει άμεσα την ιατρική συμβουλή είναι τις περισσότερες φορές καλοήθους μορφής και παροδικά. Αντίθετα, τα χρόνια και άτυπα συμπτώματα μπορεί να κρύβουν σωματικές νόσους (όπως αυτές του κυκλοφορικού συστήματος) ή ψυχικές (όπως η κατάθλιψη και η διαταραχή πανικού).

Αξίζει λοιπόν να διερευνηθούν τα συμπτώματα σε βάθος, όχι μόνο για θεραπευτικούς αλλά και για προληπτικούς λόγους.

Dr. med. Kωνσταντίνος Ζήκος
Νευρολόγος - Ψυχίατρος
Κατεχάκη 63Α, 11525 Αθήνα
Τηλ.: 2106923539, 2106980811
Κιν. ιατρού: 6936980811
Ραντεβού: 6977996117
E-mail: k@zikos.gr
www.neurodiagnosis.gr

27/03/2022

http://www.neurodiagnosis.gr
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ?

Όλοι αισθανόμαστε μερικές φορές μελαγχολικοί, λυπημένοι ή στενοχωρημένοι. Τα συναισθήματα αυτά είναι φυσιολογικό κομμάτι των καλών και άσχημων στιγμών της ζωής. Η πραγματική όμως κατάθλιψη είναι κάτι το διαφορετικό. Τα κύρια συμπτώματα της κατάθλιψης είναι:

- Μειωμένη διάθεση
- Απώλεια ενέργειας και ενδιαφέροντος
- Αίσθημα σωματικής αρρώστιας, κόπωσης και εξάντλησης
- Χαμηλή αυτοσυγκέντρωση και προσοχή
- Διαταραχή στην όρεξη και τον ύπνο
- Επιβράδυνση των σωματικών και ψυχικών λειτουργιών

- Αίσθημα απελπισίας, ενοχής, άγχους, απόγνωσης, ανικανότητας και επερχόμενης οικονομικής ή οικογενειακής καταστροφής

Πολλά σωματικά προβλήματα, όπως η δυσκοιλιότητα, οι κεφαλαλγίες, διαταραχές της περιόδου, διάφορα σωματικά άλγη στην σπονδυλική στήλη και του θώρακα συνοδεύουν συχνά την κατάθλιψη, ώστε πολλοί ασθενείς επικεντρώνονται στα προβλήματα αυτά χωρίς να συνειδητοποιούν ότι έχουν κατάθλιψη.

Η κατάθλιψη προσβάλει 350 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε κοινωνικής τάξης, φυλής και μορφωτικού επιπέδου σε όλο τον κόσμο και αποτελεί μία από τις συνηθέστερες ψυχικές διαταραχές της εποχής μας με συνεχώς αυξανόμενους ρυθμούς. Ευθύνεται για την απώλεια του 10% των παραγωγικών ωρών παγκοσμίως. Η μία στις τέσσερις γυναίκες και ο ένας στους οκτώ άνδρες μπορούν να εμφανίσουν κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της ζωής τους, δηλ. περίπου το 20% του πληθυσμού, με αυξανόμενους ρυθμούς κατά την τελευταία δεκαετία, εμφανιζόμενης και στο 2% έως 5% των παιδιών και εφήβων.

Σχεδόν οι μισές από όλες τις περιπτώσεις κατάθλιψης δεν αναγνωρίζονται και δεν υποβάλλονται σε θεραπεία ενώ 10% περίπου των καταθλιπτικών ασθενών αυτοκτονούν. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προβλέπει ότι μέχρι το έτος 2020 η κατάθλιψη θα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα υγείας στον αναπτυσσόμενο κόσμο προσβάλλοντας πιθανόν περισσότερο από το 25% του πληθυσμού και μέχρι τότε, η βαριά κατάθλιψη θα αποτελεί το δεύτερο σημαντικότερο αίτιο θανάτου και ανικανότητας αν και η κατάθλιψη είναι θεραπεύσιμη.

Φύλο: Οι γυναίκες διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν κατάθλιψη σε σύγκριση με τους άνδρες χωρίς να γνωρίζουμε την αιτία.

Κοινωνική - οικονομική κατάσταση: Τα ποσοστά κατάθλιψης μειώνονται ελαφρά όσο αυξάνεται το εισόδημα και το μορφωτικό επίπεδο. Οι περισσότερο σοβαρές μορφές συσχετίζονται επίσης με την κατώτερη κοινωνική - οικονομική κατάσταση αν και δεν έχει τεκμηριωθεί επαρκώς αν η κατώτερη κοινωνική - οικονομική κατάσταση ευθύνεται για την κατάθλιψη ή η κατάθλιψη οδηγεί στην κατώτερη κοινωνική - οικονομική κατάσταση.

Οικογενειακό ιστορικό: Η κατάθλιψη είναι δύο ή τρεις φορές πιο συχνή σε οικογένειες καταθλιπτικών ασθενών.

Ψυχική κατάσταση: Οι χωρισμένοι ή διαζευγμένοι έχουν τριπλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν κατάθλιψη απ' ότι οι παντρεμένοι. Οι διαζευγμένοι άνδρες φαίνεται πως διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τις διαζευγμένες γυναίκες.

Ηλικία: Ο κίνδυνος της κατάθλιψης εθεωρείτο πως αυξάνεται με την ηλικία αλλά πρόσφατες μελέτες δείχνουν σήμερα ότι όλες οι ηλικίες είναι επιρρεπείς για την εμφάνισή της. Η κατάθλιψη φαίνεται να είναι πιο συχνή στους ηλικιωμένους, αν και συχνά δεν ανιχνεύεται και δεν υποβάλλεται σε θεραπεία σε αυτήν την ομάδα ασθενών. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η κατάθλιψη είναι δύο φορές πιο συχνή σε άτομα που υποφέρουν από σωματικές παθήσεις. Η κατάθλιψη των ηλικιωμένων σχετίζεται επίσης με μακρύτερη χρονική διάρκεια και σημαντικότερο κίνδυνο υποτροπής και αυτοκτονίας. Οι ηλικιωμένοι ασθενείς εμφανίζουν περισσότερα σωματικά συμπτώματα, όπως κόπωση, δυσκοιλιότητα και απώλεια βάρους παρά θλίψη. Οι διαταραχές μνήμης είναι επίσης συνηθισμένες και συχνά αποδίδονται εσφαλμένα σε σωματική νόσο, άνοια («ψευδοάνοια») ή την γήρανση.

Παιδιά: Τα τελευταία χρόνια αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο πως η κατάθλιψη προσβάλλει συχνά παιδιά και εφήβους, σε ποσοστό 2% έως 5%. Ο ίδιος αριθμός κοριτσιών και αγοριών υποφέρουν από κατάθλιψη ως παιδιά, κατά τη διάρκεια όμως της εφηβείας ο αριθμός των κοριτσιών που παρουσιάζει κατάθλιψη διπλασιάζεται. Τα παιδιά χωρισμένων γονιών, που έχασαν τον ένα γονιό πρόωρα στη ζωή τους και τα παιδιά που υποφέρουν από εγκατάλειψη είναι περισσότερο ευάλωτα στην κατάθλιψη. Η κατάθλιψη κατά την παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε κακή επίδοση στο σχολείο, κακές σχέσεις με τους υπόλοιπους και κατάχρηση ουσιών.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ?

Περίπου 2000 άτομα στον κόσμο αυτοκτονούν κάθε μέρα. Η αυτοκτονία ευθύνεται για το 1% όλων των θανάτων, ενώ το 60% των θυμάτων υπέφεραν πριν αυτοκτονήσουν από κατάθλιψη. Περίπου το 10% όλων των καταθλιπτικών ασθενών καταλήγουν στην αυτοκτονία, καθιστώντας την αυτοκτονία κατά 25 φορές περισσότερο συνηθισμένη στους καταθλιπτικούς ασθενείς απ' ότι στο γενικό πληθυσμό. Φαίνεται ότι το ποσοστό θανάτων που συνδέεται με αυτοκτονίες που σχετίζονται με κατάθλιψη είναι μεγαλύτερο εκείνου που συνδέεται με τροχαία ατυχήματα. Το ποσοστό αυτοκτονιών είναι χαμηλότερο στις φτωχότερες χώρες και υψηλότερο στις πλουσιότερες χώρες.

Παράγοντες που συνδέονται με την αυτοκτονία:

- Ηλικία: τα ποσοστά αυτοκτονίας αυξάνονται με την ηλικία. Αν και οι ηλικιωμένοι συνιστούν το 10% του συνολικού πληθυσμού, αποτελούν το 25% των ατόμων που αυτοκτονούν. Παρατηρήθηκε όμως πρόσφατα αύξηση του ποσοστού αυτοκτονιών στους νέους άνδρες, γεγονός που πιθανόν συνδέεται με την κατάχρηση ουσιών, το διαζύγιο και την ανεργία.

- Φύλο: Περισσότεροι άνδρες καταλήγουν σε αυτοκτονία, αν και είναι πιθανότερο οι γυναίκες να προσπαθήσουν να αυτοκτονήσουν. Οι άνδρες χρησιμοποιούν πιο βίαιες μεθόδους (απαγχονισμό, πτώση από ύψος κλπ) από τις γυναίκες (λήψη υπερβολικών δόσεων φαρμάκων κλπ).

- Οικογενειακή κατάσταση: Το ποσοστό αγάμων είναι διπλάσιο από εκείνο των εγγάμων και εκείνο των χωρισμένων και των χήρων είναι τετραπλάσιο.

- Επάγγελμα: οι γιατροί, οι οδοντίατροι, οι αστυνομικοί, οι δικηγόροι και οι ασφαλιστές αποτελούν επαγγέλματα υψηλού κινδύνου. Ωστόσο, τα ποσοστά αυτοκτονιών είναι μεγαλύτερα στους ανέργους.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ?

Το ακριβές αίτιο της κατάθλιψης παραμένει άγνωστο. Η πιθανότερη εξήγηση είναι πως προκαλείται από τη διαταραχή διαφόρων χημικών διαβιβαστών των ερεθισμάτων στον εγκέφαλο (που ονομάζονται νευροδιαβιβαστές) και κυρίως της νοραδρεναλίνης και της σεροτονίνης.

Γενετικοί παράγοντες

Υπάρχουν αυξανόμενα αποδειχτικά στοιχεία ότι γονίδια καθιστούν τους ανθρώπους περισσότερο ευαίσθητους στην κατάθλιψη. Κάτι που εξηγεί γιατί η κατάθλιψη παρουσιάζεται συχνά σε οικογένειες. Πρόσφατα, ταυτοποιήθηκε ένα γονίδιο που τετραπλασιάζει τον κίνδυνο κατάθλιψης και καθιστά πιο ευάλωτους στη κατάθλιψη των ανθρώπων που το φέρουν. Το γονίδιο κωδικοποιεί μια πρωτεΐνη που συμμετέχει στη μεταφορά σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Εκτιμάται ότι μπορεί να συμμετέχουν 30 ακόμη γονίδια στην αιτιολογία της κατάθλιψης.

Εξωτερικοί εκλυτικοί παράγοντες

Σε πολλές περιπτώσεις η ύπαρξη των γονιδίων δεν επαρκεί για να προκαλέσει από μόνη της κατάθλιψη. Αγχωτικές καταστάσεις μπορεί να επιδεινώσουν την ευαισθησία των ατόμων στην κατάθλιψη η οποία μπορεί να πυροδοτηθεί από διάφορους παράγοντες, όπως την ανεργία, την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, την κοινωνική απομόνωση κλπ. Συνήθως όμως, η κατάθλιψη παρουσιάζεται εντελώς ξαφνικά και χωρίς εμφανή λόγο.

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ?

Στο παρελθόν, διακρινόταν σε δύο τύπους, την αντιδραστική ή εξωγενή κατάθλιψη η οποία εμφανίζεται εξαιτίας κάποιου εμφανούς αιτίου και την ενδογενή κατάθλιψη, που εμφανίζεται χωρίς κάποιο εμφανές αίτιο. Σήμερα, προτιμάται μια ταξινόμηση με βάση τον αριθμό των συμπτωμάτων που παρατηρούνται και το βαθμό στον οποίο παρεμβαίνουν στη ζωή των ασθενών και με την βαρύτητα:

- Η ήπια κατάθλιψη υποχωρεί συχνά από μόνη της. Δεν πρέπει να αγνοηθεί, γιατί μπορεί να εξελιχθεί σε μέσης βαρύτητας κατάθλιψη.

- Η μέσης βαρύτητας κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από μειωμένη λειτουργικότητα του ασθενή μέσα στο σπίτι του ή στη δουλειά του.

- Η σοβαρή κατάθλιψη είναι μια σοβαρή νόσος. Προκαλεί σημαντική και έντονη διαταραχή σε όλους τους τομείς λειτουργικότητας και συχνά συσχετίζεται με ιδέες αυτοκτονίας.

Η κατάθλιψη μπορεί να ορισθεί επιπλέον ως μονοπολική ή διπολική. Στην μονοπολική κατάθλιψη, τα άτομα μπορεί να υποφέρουν από επανειλημμένα επεισόδια κατάθλιψης. Ωστόσο, η διάθεσή τους επανέρχεται στο φυσιολογικό στο τέλος ενός επεισοδίου κατάθλιψης. Η διπολική κατάθλιψη, αντίθετα, χαρακτηρίζεται από εναλλασσόμενα διαστήματα κατάθλιψης και μανίας, όπου το άτομο έχει υπερβολική αίσθηση ευεξίας, που μπορεί να το καταστήσει ιδιαίτερα ριψοκίνδυνο. Ο τύπος αυτός αναφέρεται επίσης ως διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη).

Η δυσθυμία είναι μια μορφή κατάθλιψης στην οποία τα συμπτώματα είναι παρόμοια αλλά ηπιότερα από εκείνα της μείζονος κατάθλιψης και χαρακτηρίζεται από μεγάλη διάρκεια.

Η ψυχωτική κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από ψυχωτικά συμπτώματα όπως παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις.

Υπάρχουν πολλά ειδικά σύνδρομα όπως η εποχική κατάθλιψη, που παρατηρείται συνήθως μόνο το χειμώνα, μπορεί να οφείλεται στην απουσία ηλιακής ακτινοβολίας και ανταποκρίνεται σε έκθεση σε τεχνητό φως, η επιλόχεια κατάθλιψη, που παρουσιάζεται σε μητέρες μήνες μετά τον τοκετό και η επιλόχεια ψύχωση, που έχει συμπτώματα παρόμοια με εκείνα της μανιοκατάθλιψης.

ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ?

ΝΑΙ! Χωρίς θεραπεία ένα επεισόδιο κατάθλιψης διαρκεί κατά μέσο όρο δέκα μήνες σε νέους ασθενείς (από λίγες μέρες έως πολλά χρόνια) και περίπου 2 χρόνια στους ηλικιωμένους. Η θεραπεία είναι σημαντική όχι μόνο για την υποχώρηση ενός μεμονωμένου επεισοδίου το συντομότερο δυνατό, αλλά και για να προληφθούν μελλοντικά επεισόδια. Πολλοί άνθρωποι που υπέστησαν ένα επεισόδιο κατάθλιψης παρουσιάζουν και άλλα επεισόδια (δηλ. υποτροπές). Ο κίνδυνος υποτροπών αυξάνεται με τον αριθμό και τη σοβαρότητα προηγούμενων επεισοδίων.

Υπάρχουν δύο θεραπείες, η φαρμακευτική με αντικαταθλιπτικά και άλλα φάρμακα, η ψυχοθεραπευτική προσέγγιση και ο συνδυασμός και των δύο. Πολλοί πιστεύουν ότι οι ψυχοθεραπευτικές θεραπείες είναι περισσότερο σημαντικές από τη χρήση αντικαταθλιπτικών, αλλά αγνοείται το γεγονός ότι η κατάθλιψη είναι μια απόλυτα σωματική νόσος.

Ψυχοθεραπευτικές θεραπείες

Οι συνηθέστερες μορφές ψυχοθεραπείας είναι η γνωσιακή θεραπεία της συμπεριφοράς και η διαπροσωπική ψυχοθεραπεία. Η γνωσιακή θεραπεία της συμπεριφοράς είναι μια βραχυχρόνια ψυχοθεραπεία που στοχεύει να βοηθήσει τον καταθλιπτικό να αντικαταστήσει τις αρνητικές του σκέψεις και συμπεριφορές με περισσότερο ρεαλιστικές. Η διαπροσωπική ψυχοθεραπεία επικεντρώνεται περισσότερο στις παρελθούσες και παρούσες σχέσεις και το πώς επηρεάζουν την τωρινή λειτουργικότητα του ατόμου.

Αντικαταθλιπτικά

Οι αντικαταθλιπτικές θεραπείες ξεκίνησαν το 1956, όταν παρατηρήθηκε ότι ένα αντιφυματικό φάρμακο βελτίωνε τη διάθεση. Δύο χρόνια αργότερα, ανακαλύφθηκε το αντικαταθλιπτικό ιμιπραμίνη. Ήταν η πρώτη επιστημονικά αποδεδειγμένη θεραπεία της κατάθλιψης και απέδειξε ότι η κατάθλιψη αντιμετωπίζεται φαρμακευτικά. Σήμερα, υπάρχουν πολλά διαφορετικά αντικαταθλιπτικά. Αποτελούν την αναγνωρισμένη θεραπεία για όλες τις μορφές μέτριας και σοβαρής κατάθλιψης ανεξαρτήτως αιτιολογίας. Περίπου το 80% των ασθενών με κατάθλιψη ανταποκρίνεται στη θεραπεία με αντικαταθλιπτικά, τα οποία είναι αποτελεσματικά, δεν προκαλούν εθισμό και δεν χάνουν την αποτελεσματικότητα τους κατά τη μακροχρόνια χρήση.

Τα αντικαταθλιπτικά δεν δρουν άμεσα. Η βελτίωση της διάθεσης απαιτεί συνήθως τρεις εβδομάδες και περισσότερο, αντίθετα από τα ηρεμιστικά, που έχουν άμεση δράση. Μπορεί αρχικά να παρατηρήσει κανείς βελτίωση στον ύπνο. Η βελτίωση της διάθεσης όμως ακολουθεί αργότερα. Οι παρενέργειες εμφανίζονται συνήθως από την αρχή της θεραπείας, είναι ήπιες και συνήθως υποχωρούν, αλλά αν δεν είναι ανεκτές, θα πρέπει να επικοινωνήσει ο ασθενής με τον γιατρό του. Τα αντικαταθλιπτικά δρουν μόνο σε άτομα που υποφέρουν από κατάθλιψη και δεν φαίνεται να επιδρούν σε άτομα που δεν υποφέρουν από κατάθλιψη. Η δράση τους δεν αυξάνεται όσο αυξάνεται η δόση.

Πώς δρουν τα αντικαταθλιπτικά;

Τα αντικαταθλιπτικά δρουν στον εγκέφαλο αυξάνοντας τα επίπεδα νοραδρεναλίνης ή σεροτονίνης ή και των δύο στην νευρική σύναψη. Για παράδειγμα, τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά όπως η αμιτριπτυλίνη, αυξάνουν τα επίπεδα και της νοραδρεναλίνης και της σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Ωστόσο, οι ειδικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) δρουν μόνο ή κυρίως στο σύστημα σεροτονίνης.

Για πόσο καιρό θα πρέπει να γίνεται λήψη αντικαταθλιπτικών;

Τα αντικαταθλιπτικά θα πρέπει να λαμβάνονται για τουλάχιστον 6 μήνες γιατί ο κίνδυνος υποτροπής είναι πολύ μικρότερος αν οι ασθενείς συνεχίσουν τη θεραπεία για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τι συμβαίνει αν δεν ανταποκριθώ στη θεραπεία;

Πρέπει να γίνει λήψη ικανής δόσης αντικαταθλιπτικού για τουλάχιστον 4 εβδομάδες, πριν υποθέσει κανείς ότι δεν έχει ανταπόκριση. Υπάρχουν μετά εναλλακτικές δυνατότητες σε περίπτωση μη ανταπόκρισης όπως η αύξηση της δόσης, η χορήγηση άλλου αντικαταθλιπτικού ή και συνδυασμού αντικαταθλιπτικών και άλλων φαρμάκων όπως σταθεροποιητικών της διάθεσης, νευροληπτικών κλπ. Αν εξακολουθεί να μην εμφανίζεται ανταπόκριση, μια άλλη επιλογή που μπορεί να εξετάσει ο γιατρός σας είναι η ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ΗΣΘ), η οποία είναι μια από τις αποτελεσματικότερες θεραπείες για την κατάθλιψη, ιδιαίτερα σε σοβαρές περιπτώσεις που δεν έχουν ανταποκριθεί σε άλλες θεραπείες ή σε άτομα που δεν μπορούν να λάβουν φάρμακα.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΩΝ?

-Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, π.χ. η αμιτριπτυλίνη και η κλομιπραμίνη

Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά ( TΚA) πρωτοκυκλοφόρησαν περισσότερο από 40 χρόνια πριν. Θεωρούνται γενικά ως τα αποτελεσματικότερα αντικαταθλιπτικά που υπάρχουν αλλά προκαλούν αρκετές παρενέργειες, επειδή δρουν σε διάφορους άλλους υποδοχείς στον εγκέφαλο όπως στους χολινεργικούς υποδοχείς που σχετίζονται με τις αντιχολινεργικές παρενέργειες, όπως ξηροστομία, θολή όραση, δυσκοιλιότητα, δυσκολίες στην ούρηση, τρόμο, ταχυκαρδία και αρρυθμίες. Η καρδιοτοξικότητα είναι το συνηθέστερο αίτιο θνησιμότητας μετά από λήψη υπερδοσολογίας ΤΚΑ.

-Οι αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (ΜΑΟΙ), π.χ. φενελζίνη

Αναστέλλουν τη λειτουργία ενός ενζύμου που ευθύνεται για τη διάσπαση της νοραδρεναλίνης και της σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Δεν κυκλοφορούν στην Ελλάδα εκτός της μοκλοβεμίδης.

-Οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs), π.χ. η φλουοξετίνη (SOFELIN 20-60 mg), η φλουβοξαμίνη (DUMYROX 100-300 mg), η σερτραλίνη (ZOLOFT 100-300 mg), η παροξετίνη και η σιταλοπράμη (GALOPRAN 20-60 mg).

Τα αντικαταθλιπτικά αυτά κυκλοφόρησαν στην δεκαετία του ογδόντα, είναι καλύτερα ανεκτά από τα παλαιότερα ΤΚΑ, έχουν λιγότερες αντιχολινεργικές δράσεις και είναι ασφαλέστερα σε περίπτωση υπερδοσολογίας. Χαρακτηρίζονται από παρενέργειες που ονομάζονται σεροτονινεργικές όπως η σεξουαλική δυσλειτουργία (με καθυστερημένη εκσπερμάτωση ή οργασμό), γαστρεντερικές παρενέργειες όπως ήπια δυσφορία, ναυτία, εμετό και διάρροια, διαταραχές του ύπνου ,νευρικότητα, άγχος και διέγερση.

Τα Νοραδρενεργικά και Ειδικά Σεροτονεργικά Αντικαταθλιπτικά (NaSSA) π.χ. μιρταζαπίνη.

Ενισχύει την έκλυση των νευροδιαβιβαστών νοραδρεναλίνη και σεροτονίνη, έχουν δηλαδή διπλή δράση.
Dr. med. Kωνσταντίνος Ζήκος
Νευρολόγος - Ψυχίατρος
Κατεχάκη 63Α, 11525 Αθήνα
Τηλ.: 2106923539, 2106980811
Κιν. ιατρού: 6936980811
Ραντεβού: 6977996117
E-mail: k@zikos.gr www.neurodiagnosis.gr