06/11/2025
΄Μιλώντας για ανοιχτές παιδαγωγικές προσεγγίσεις...Εν προκειμένω : παιδαγωγική της αυλής.
ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΩΣ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΑΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ
Σε μια εποχή που (και) η παιδική ηλικία αντιμετωπίζεται σαν μια αναδυόμενη δεξαμενή καταναλωτικών εμπειριών, με τα παιδιά πελάτες των ίδιων τους των δραστηριοτήτων και αναζητητές των επόμενων, η νέα παιδαγωγική που προτείνουμε εδώ, ίσως να έχει πολύ παλιές ρίζες. Ας ξεκινήσουμε από την εξής απλή παραδοχή: τα παιδιά δεν χρειάζονται να ζήσουν περισσότερα, χρειάζεται να ζήσουν βαθύτερα.
Στο σχολείο αυτό, δεν θέλουμε να μιμηθούμε, ούτε να εξωτικοποιήσουμε, προσπαθούμε μάλλον πρώτα να θυμηθούμε και μετά να καινοτομήσουμε. Να ριζώσουμε ξανά. Αν η παγκοσμιοποίηση ομογενοποιεί και ξεριζώνει, εμείς ξαναφυτεύουμε τους σπόρους του τοπικού με βλέμμα στο παγκόσμιο.
Στη Μεσόγειο, και ειδικά στον νότο της Ευρώπης, η αυλή υπήρξε πάντα κάτι περισσότερο από αρχιτεκτονικό μοτίβο. Γεννήθηκε από το κλίμα, την ανάγκη για επαφή με το φως, την προστασία από τον άνεμο και τη συνομιλία με τη γεωμορφολογία. Με απλά λόγια, από την επιθυμία του ανθρώπου να ζει έξω χωρίς να εκτίθεται.Να μπορεί να εργάζεται και να ξεκουράζεται στον ίδιο χώρο, συνυπάρχοντας με τη φύση, την οικογένεια και τη γειτονιά. Ένας όμορφος διάλογος φύσης και πολτισμού.
Από τις εσωτερικές αυλές των αραβικών σπιτιών του Μαγκρέμπ μέχρι τις πέτρινες αυλές της Ηπείρου,τις κλειστές αυλές των νησιών και τις πλατιές αυλές των αγροικιών του Νότου,η αρχιτεκτονική αυτή ενσαρκώνει έναν πολιτισμό σχέσης. Η αυλή στα μέρη μας λειτουργεί ως ενδιάμεσος τόπος ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο, στο σπίτι και τον δρόμο, την οικεία ζωή και τη συλλογική εμπειρία.
Σε αυτές τις αυλές δεν είναι τυχαίο όπου γεννήθηκαν οι πρώτες άτυπες κοινότητες μάθησης.Στις γωνιές όπου τα παιδιά παρατηρούσαν τη γιαγιά να ζυμώνει,τον παππού να σκαλίζει τη γη, τον γείτονα να αφηγείται ιστορίες. Η αυλή ήταν σχολείο χωρίς τοίχους, χώρος διαγενεακής γνώσης, φροντίδας και μέτρου. Η αυλή του Νότου δεν σχεδιάστηκε για την άνεση, αλλά για τη συμβίωση. Μια συμβίωση με μέτρο και ανοιχτότητα στον τόπο και στον ξένο.
Αντανακλά έναν τρόπο ύπαρξης όπου ο χώρος είναι σχέση. Μια γεωγραφία που διαμορφώνει τον δικό της ρυθμό της ζωής. Αυτό το ανθρωπογεωγραφικό υπόβαθρο είναι και η μήτρα μιας παιδαγωγικής του Νότου, ενσώματης, βραδείας, κοινοτικής, αφηγηματικής. Μιας παιδαγωγικής των Βαλκανίων, που δεν απομονώνει το παιδί σε αίθουσες, αλλά το φέρνει στο μεταξύ , εκεί όπου ο τόπος γίνεται δάσκαλος.
Μέσα από αυτές τις αυλές του Νότου, ανακαλούμε τη σοφία μιας παιδαγωγίας γειωμένης, όπου το παιδί μαθαίνει να βλέπει, να ακούει, να περιμένει∙ να συμμετέχει στον ρυθμό του τόπου, να αισθάνεται μέλος ενός κόσμου που δεν του ανήκει, αλλά που του δίνεται για να τον φροντίσει.
Ataxia school,
Δημοκρατικό σχολείο του Βουνού,
Για τη ζωή, τη γη, τον πολιτισμό
www.ataxiaschool.com