16/11/2020
Κορωνοιός : Αδυναμίες και ολιγωρίες , διορθώνονται;
Μετά την αναμφισβήτητα αποτελεσματική διαχείριση της πανδημίας την άνοιξη στην Ελλάδα, ακολούθησε μια σαφώς προβληματική αντιμετώπιση του δεύτερου κύματος (αναζωπύρωσης;) με σοβαρές επιπτώσεις στην δημόσια υγεία, στο σύστημα β΄βαθμιας-γ΄βάθμιας υγειονομικής περίθαλψης και γενικότερα στην οικονομική και κοινωνική ζωή. Βέβαια παρόμοια προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και γι’αυτό είναι σημαντικό να διαχωριστούν οι εξωγενείς, πιθανά αναπόφευκτοι παράγοντες , από αυτούς που οφείλονται σε αδυναμίες-ολιγωρίες του δικού μας πολιτικού και υγειονομικού συστήματος, έτσι ώστε να υπάρξουν οι ανάλογες βελτιωτικές προτάσεις.
Η σημαντικότερη επιστημονική αβεβαιότητα , η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην θερινή-φθινοπωρινή εξάπλωση της πανδημίας ήταν ότι ο covid-19 , όπως οι περισσότεροι αναπνευστικοί ιοί, εξασθενεί σημαντικά στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού. Αυτό προφανώς διαψεύσθηκε για τον συγκεκριμένο ιό, παρόλο δηλαδή ότι μειώνεται η μολυσματικότητα του σε θερμό και ξηρό περιβάλλον, αυτή η μείωση δεν παίζει σημαντικό ρόλο αν δεν τηρούνται τα υγειονομικά μέτρα αποφυγής συνωστισμού, αποστάσεις κ.α. Το αποτέλεσμα ήταν αφενός , λόγω της απελευθέρωσης των μετακινήσεων-τουρισμού χωρίς πραγματικό έλεγχο στα σύνορα των εισερχομένων ,να υπάρξει πληθώρα δεξαμενών-φορέων στην Ελλάδα τους καλοκαιρινούς μήνες και αφετέρου η διασπορά του ιού στην κοινωνία λόγω της ελλιπούς προφύλαξης σε μαζικές συγκεντρώσεις (μπαρ, εστιατόρια, καφέ, εκκλησίες, συναυλίες) αλλά και σε εργασία, μέσα μαζικής μεταφοράς.
Το πρώτο λοιπόν που πρέπει να διορθωθεί είναι ο απόλυτος έλεγχος των εισερχομένων στων ελλαδικό χώρο έτσι ώστε να αποκλείονται οι φορείς με την ανάλογη καραντίνα. Το δεύτερο είναι η μη χαλάρωση του περιορισμού λειτουργίας όλων των χώρων οι οποίοι παρέχουν την δυνατότητα μαζικού συγχρωτισμού, ιδιαίτερα σε κλειστούς χώρους όπου είναι γνωστόν ότι δρουν οι λεγόμενοι υπερμεταδότες οι οποίοι συνήθως είναι ασυμπτωματικοί. Εδώ αξίζει να επισημανθεί ότι η ελληνική πολιτική τάξη (ανεξαρτήτως κομμάτων) φάνηκε ιδιαίτερα ευάλωτη στις πιέσεις οικονομικών και άλλων παραγόντων (εκκλησίας) παρά τις αντίθετες συστάσεις των επιστημόνων. Τελικά αυτή η πίεση γίνεται μπούμεραγκ διότι η μείζων υγειονομική κρίση την οποία βιώνουμε έχει χειρότερες επιπτώσεις στην οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου. Με άλλα λόγια οι ιδιοκτήτες μπαρ-καφέ-εστιατορίων-συναυλιακών χώρων κλπ εν ονόματι κάποιου μικρού προσωρινού οικονομικού οφέλους το καλοκαίρι θα υποστούν τώρα μεγαλύτερη ζημιά, όπως και συνολικά η ελληνική οικονομία.
Η Τρίτη και σημαντικότερη ίσως αδυναμία στην αντιμετώπιση της πανδημίας προκύπτει από τη διαχρονική σχεδόν ανυπαρξία ή έστω υποτυπώδη οργάνωση της Δημόσιας υγείας-πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στην Ελλάδα παρά τις περί του αντιθέτου εξαγγελίες των εκάστοτε υπουργών εδώ και τουλάχιστον 35 χρόνια. Οι σοβαρές ελλείψεις στην επιδημιολογική επιτήρηση με μαζικούς προληπτικούς ελέγχους (τους οποίους συστήνουν οι αρμόδιοι επιστήμονες παγκοσμίως) ήταν εμφανείς από την πρώτη φάση της πανδημίας στη χώρα μας , αλλά δεν είχε άμεσες επιπτώσεις λόγω του μαζικού lockdown. Φάνηκε όμως περισσότερο τους καλοκαιρινούς-φθινοπωρινούς μήνες όπου παρόλη την μαζική εισροή σημαντικού αριθμού φορέων του ιού, δεν υπήρξαν ούτε μαζική αλλά ούτε στοχευμένη προληπτική επιδημιολογική επιτήρηση σε ευαίσθητες περιοχές με μεγάλο αριθμό τουριστών, παρά μόνο αφού εκδηλωνόντουσαν κρούσματα. Όσοι ασχολούνται με την δημόσια υγεία γνωρίζουν ότι η πρωτογενής πρόληψη αποτελεί τον πυλώνα με την μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση υγειονομικών κινδύνων όπως η πανδημία και παρέμβαση χωρίς επιδημιολογική επιτήρηση δεν γίνεται. Συνεπώς η σημαντικότερη αδυναμία η οποία οφείλει να διορθωθεί είναι η ανάπτυξη άμεσα ενός πανελλαδικού δικτύου συνεχούς επιδημιολογικής επιτήρησης με συνεργασία τοπικής αυτοδιοίκησης και τοπικών φορέων υγείας, οι οποίοι θα συνεργάζονται με έναν κεντρικό φορέα (ΕΟΔΥ;). Άλλωστε όσες χώρες έχουν πετύχει την σχεδόν εξάλειψη της πανδημίας τήρησαν αυτό το μέτρο. Τέλος αυτό το πανελλαδικό δίκτυο θα είναι πολύτιμο για τον μελλοντικό εμβολιασμό του πληθυσμού.