04/12/2025
Η σχέση της γυναικας με το σώμα της ως χώρος σύγκρουσης
Έλεγχος, ντροπή, επιθυμία, σύγκριση, ταύτιση με το βλέμμα του Άλλου.
Το σώμα για πολλές γυναίκες δεν είναι απλώς μια υλική παρουσία. Είναι τόπος ψυχικής προβολής, χώρος όπου συγκεντρώνονται συγκρούσεις, προσδοκίες, ασυνείδητες φαντασιώσεις και κοινωνικές επιταγές. Δεν βιώνεται μόνο ως βιολογική πραγματικότητα, αλλά ως επιφάνεια πάνω στην οποία γράφεται ο τρόπος με τον οποίο η γυναίκα σχετίζεται με τον εαυτό της και με τον Άλλο. Η σχέση με το σώμα είναι συχνά μια σχέση αγωνίας γιατί φέρει μέσα της το βάρος όλων όσων δεν μπορούν εύκολα να ειπωθούν.
Ο έλεγχος πάνω στο σώμα συνδέεται με την ανάγκη για εσωτερική σταθερότητα. Στις περιόδους όπου η ψυχική ζωή είναι ασταθής, το σώμα γίνεται η μόνη περιοχή όπου η γυναίκα νιώθει ότι μπορεί να ασκήσει κάποια μορφή εξουσίας. Η δίαιτα, η άσκηση, οι περιορισμοί ή ακόμη και οι εμμονές δεν εκφράζουν απλώς μια επιθυμία για εξωτερική εικόνα, αλλά μια προσπάθεια οριοθέτησης του εαυτού μέσα στην εσωτερική αστάθεια. Το σώμα γίνεται τόπος όπου επιχειρείται να διορθωθεί κάτι που στην πραγματικότητα βρίσκεται αλλού.
Η ντροπή είναι βαθιά ριζωμένη στη σχέση με το σώμα. Δεν αφορά μόνο την εμφάνιση, αλλά την ίδια την ύπαρξη του σώματος ως αντικείμενο του βλέμματος. Η ντροπή γεννιέται από την εμπειρία της έκθεσης: την αίσθηση ότι το σώμα μπορεί να κριθεί, να συγκριθεί, να αξιολογηθεί. Για πολλές γυναίκες, αυτή η εμπειρία είναι τόσο πρώιμη και διαρκής που γίνεται σχεδόν αυτονόητη. Το σώμα δεν ανήκει μόνο στην ίδια αλλά και στο βλέμμα του Άλλου, που λειτουργεί σαν εσωτερικός επιτηρητής.
Η επιθυμία εισάγει ακόμη μια σύγκρουση. Το σώμα είναι ο τόπος της επιθυμίας, αλλά ταυτόχρονα ο τόπος της απειλής. Η επιθυμία εκθέτει τη γυναίκα σε μια μορφή ευαλωτότητας που συχνά συναντάται με τη ντροπή. Το σώμα, ως φορέας επιθυμίας, δεν είναι ποτέ ουδέτερο. Κουβαλάει μνήμες, σχέσεις, ματαιώσεις, φαντασιώσεις. Η γυναίκα που δυσκολεύεται να επιθυμήσει μέσω του σώματός της συνήθως δυσκολεύεται όχι επειδή δεν διαθέτει επιθυμία, αλλά επειδή η επιθυμία της αγγίζει τραυματικούς τόπους που δεν έχουν ακόμη βρει συμβολική μορφή.
Η σύγκριση αποτελεί μια από τις πιο συχνές πηγές εσωτερικής διάβρωσης. Το σώμα συγκρίνεται συνεχώς με πρότυπα, με άλλες γυναίκες, με ιδανικές εικόνες. Αυτή η διαδικασία δεν είναι απλώς κοινωνική. Είναι βαθιά ψυχική: το υποκείμενο προσπαθεί να μετρήσει την αξία του μέσα από ένα εξωτερικό μέτρο. Η σύγκριση υποκαθιστά την εσωτερική αναφορά. Όσο πιο αδύναμη είναι η ατομικότητα, τόσο πιο έντονη γίνεται η σύγκριση. Το σώμα γίνεται τότε ένα συνεχές έργο προς διόρθωση.
Η ταύτιση με το βλέμμα του Άλλου αποτελεί κεντρικό στοιχείο αυτής της σύγκρουσης. Το σώμα βιώνεται όχι μέσα από την αισθητικότητα της γυναίκας αλλά μέσα από την υποθετική κρίση του Άλλου. Είναι ένα σώμα που πρέπει να είναι αποδεκτό, επιθυμητό, επαρκές. Η γυναίκα συχνά δεν ρωτά «πώς νιώθω μέσα στο σώμα μου;», αλλά «πώς φαίνεται;». Ακόμη και όταν το βλέμμα του Άλλου απουσιάζει, η γυναίκα συνεχίζει να ζει υπό την επίδραση ενός εσωτερικευμένου βλέμματος που επιτηρεί και διορθώνει.
Στην ψυχαναλυτική συνθήκη, η σχέση με το σώμα συχνά εμφανίζεται μέσα από μικρά σημάδια: έναν τρόπο καθίσματος, μια αποφυγή συγκεκριμένων θεμάτων, μια δυσκολία να μιλήσει για σωματικές αισθήσεις, μια υπερβολική εστίαση στην εξωτερική εικόνα. Το σώμα μιλά πριν από τα λόγια. Δείχνει πού κατοικεί η σύγκρουση. Γιατί η σύγκρουση δεν βρίσκεται στο σώμα αυτό καθαυτό, αλλά στον ψυχικό τόπο που το περιβάλλει.
Το σώμα δεν είναι η πηγή του προβλήματος. Είναι η επιφάνεια πάνω στην οποία αποτυπώνεται ο εσωτερικός κόσμος. Και η ψυχαναλυτική εργασία επιτρέπει σταδιακά τη μετατόπιση από το σώμα ως αντικείμενο ελέγχου στο σώμα ως πεδίο κατοίκησης. Όταν η γυναίκα αρχίσει να βιώνει το σώμα της εκ των έσω —με τις ανάγκες, την επιθυμία, την αισθητικότητά του— η σχέση με αυτό αποκτά βάθος, χώρο και νοηματοδότηση.
Η σύγκρουση με το σώμα δεν λύνεται με αποδοχή ή αγάπη. Λύνεται με την ανάδυση ενός εσωτερικού τόπου που μπορεί να περιέχει το σώμα χωρίς να το κρίνει ή να το απορρίπτει. Λύνεται όταν το σώμα παύει να είναι τόπος ελέγχου και γίνεται τόπος ύπαρξης. Και αυτό δεν είναι αποτέλεσμα θετικής σκέψης αλλά της αργής, απαιτητικής διαδικασίας μέσα από την οποία η γυναίκα ανακτά την ατομικότητά της.
Michalis Paterakis
Psychologist · Psychotherapist
University of Indianapolis, USA
Middlesex University, UK
📞 211 7151 801
✉️ paterakismichael@yahoo.gr
🌐 www.psychotherapy.net.gr
📍 Karneadou 37, Kolonaki
—— —-
——- ——-
Παρακαλώ έχετε υπόψιν:
Η πληροφορία δεν είναι θεραπεία
Τα κείμενα, είτε σε μορφή σχολίου, δοκιμίου ή σημειώματος, η αρθογραφία μου γενικότερα, όσο εκτενής, επεξεργασμένη, βαθιά, εξειδικευμένη ή αναλυτική και αν είναι, δεν αντικαθιστά την θεραπεία και δεν θα πρέπει να γίνεται αντιληπτή ή να εννοείται με αυτόν τον τρόπο από τον αναγνώστη. Οι αποτυπωμένες αυτές σκέψεις σε κείμενα, αποτελούν δείγματα της ψυχαναλυτικής μου δουλειάς, όπως αυτή ξεδιπλώνεται, καλλιεργείται και εμβαθύνεται μέσα στις πολύχρονες θεραπευτικές σχέσεις όπου εργάζομαι με διάφορες μορφές βαρύτερης ψυχοπαθολογίας ή αγχωδών και καταθλιπτικών διαταραχών και προβλημάτων με τον εαυτό και τις σχέσεις των ζευγαριών. Το πόνημα της θεραπείας αυτής καθεαυτής, η ανάδυση του ατομικού ασυνείδητου υλικού καθώς και ο ενδιάμεσος χώρος της σχέσης μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου, είναι ο τόπος όπου συντελείται η πραγματική μετακίνηση των ορμών και των επενδύσεων. Εκεί επισυμβαίνουν οι πραγματικές αλλαγές. Γι’ αυτό και η θεραπεία δεν είναι θεωρία, όσο βαθιά ή εύστοχα κι αν διατυπωθεί. Θεραπεία είναι το βίωμα του εαυτού μέσα στην δυαδική σχέση.
Η ψυχανάλυση προσφέρει έναν χώρο εμπιστευτικό και ασφαλή, όπου τέτοια ερωτήματα και προβληματισμοί όπως αυτοί που παρατίθενται παραπάνω, μπορούν να ειπωθούν χωρίς φόβο, σε ένα πλαίσιο όπου το απόρρητο είναι διασφαλισμένο και το αίτημα βρίσκει χώρο να ανακαλύψει την διατύπωσή του. Στην θεραπεία, το αίτημα βρίσκει λόγο εκεί όπου πριν υπήρχε μόνο σιωπή.
- Πολιτική Αναδημοσιεύσεων -
**Κάθε κείμενο σε αυτή τη σελίδα, αποτελεί πρωτότυπη επιστημονική και επαγγελματική εργασία του Μιχάλη Πατεράκη, Ψυχολόγου – Ψυχοθεραπευτή (University of Indianapolis – University of Middlesex). Απαγορεύεται ρητά και κατηγορηματικά, με μοναδική εξαίρεση τη δημοσίευση στο Facebook, η αναδημοσίευση, τροποποίηση, αντιγραφή, ενσωμάτωση ή οποιαδήποτε μορφή χρήσης του συνόλου ή μέρους του, χωρίς την έγγραφη άδεια του δημιουργού. Η αναφορά ή παράθεση αποσπασμάτων επιτρέπεται μόνο με σαφή αναγραφή του ονόματος του συγγραφέα και της πηγής.
Οι ιδέες, οι διατυπώσεις, η δομή και η ουσία των κειμένων φέρουν διακριτό θεωρητικό στίγμα και ταυτότητα και δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται από τρίτους ή από δήθεν επαγγελματίες που επιχειρούν να προβληθούν ως ειδικοί, παραπλανώντας το κοινό. Κάθε παραβίαση θα αντιμετωπιστεί σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας (Ν. 2121/1993 και διεθνείς συμβάσεις.
© Μιχάλης Πατεράκης
Michalis Paterakis
Psychologist · Psychotherapist
University of Indianapolis, USA
Middlesex University, UK
📞 211 7151 801
✉️ paterakismichael@yahoo.gr
🌐 www.psychotherapy.net.gr
📍 Καρνεάδου 37, Κολωνάκι
Reposting Policy
All texts on this page constitute original scientific and professional work by Michalis Paterakis, Psychologist – Psychotherapist (University of Indianapolis – University of Middlesex).
It is strictly and categorically prohibited to:
* republish,
* modify,
* copy,
* integrate or otherwise use, in whole or in part,
without the prior written permission of the author.�
The only exception: publication on Facebook.
The ideas, expressions, structure, and essence of the texts bear a distinct theoretical signature and identity. They may not be used by third parties or by self-proclaimed professionals seeking to present themselves as experts and mislead the public.
Any violation will be dealt with in accordance with applicable copyright law (Law 2121/1993 and international conventions).
© Michalis Paterakis
Michalis Paterakis�Psychologist · Psychotherapist�University of Indianapolis, USA | Middlesex University, UK
📞 +30 211 7151 801�✉️ paterakismichael@yahoo.gr
📍 37 Karneadou Street, Kolonaki, Athens
Politique de Republipostage
Tous les textes de cette page constituent un travail scientifique et professionnel original de Michalis Paterakis, Psychologue – Psychothérapeute (University of Indianapolis – University of Middlesex).
Il est strictement et catégoriquement interdit de :
* republier,
* modifier,
* copier,
* intégrer ou utiliser de quelque manière que ce soit, en tout ou en partie,
sans l’autorisation écrite préalable de l’auteur.�
La seule exception : la publication sur Facebook.
Les idées, formulations, structures et contenus des textes portent une signature et une identité théoriques distinctes. Ils ne peuvent être utilisés par des tiers ou par de prétendus professionnels cherchant à se présenter comme experts et à induire le public en erreur.
Toute violation sera traitée conformément à la législation en vigueur sur la propriété intellectuelle (Loi 2121/1993 et conventions internationales).
© Michalis Paterakis
Michalis Paterakis�Psychologue · Psychothérapeute�
University of Indianapolis, USA | Middlesex University, UK
📞 +30 211 7151 801�✉️ paterakismichael@yahoo.gr
📍 37 Karneadou Street, Kolonaki, Athens
Richtlinie zur Weiterveröffentlichung
Alle Texte auf dieser Seite stellen eine originelle wissenschaftliche und berufliche Arbeit von Michalis Paterakis, Psychologe – Psychotherapeut (University of Indianapolis – University of Middlesex), dar.
Es ist strengstens und kategorisch untersagt:
* erneut zu veröffentlichen,
* zu verändern,
* zu kopieren,
* ganz oder teilweise einzubinden oder in sonstiger Weise zu verwenden,
ohne die vorherige schriftliche Genehmigung des Autors.�Die einzige Ausnahme: Veröffentlichung auf Facebook.
Die Ideen, Formulierungen, Struktur und der Inhalt der Texte tragen eine unverwechselbare theoretische Handschrift und Identität. Sie dürfen nicht von Dritten oder von sogenannten Fachleuten genutzt werden, die versuchen, sich als Experten darzustellen und die Öffentlichkeit zu täuschen.
Jeder Verstoß wird gemäß dem geltenden Urheberrechtsgesetz (Gesetz 2121/1993 und internationale Übereinkommen) verfolgt.
© Michalis Paterakis
Michalis Paterakis�Psychologe · Psychotherapeut
�University of Indianapolis, USA | Middlesex University, UK
📞 +30 211 7151 801�✉️ paterakismichael@yahoo.gr
📍 37 Karneadou Street, Kolonaki, Athens
